Cat (Unix)

cat, dosyaları sırasıyla okuyan ve standart çıktıya yazan POSIX standartlı bir Unix komutudur.^[1][2]

cat

Yazar	Ken Thompson, Dennis Ritchie
Geliştirici	Bell Labs
İlk yayınlanma	3 Kasım 1971 (53 yıl önce) (1971-11-03)
İşletim sistemi	Unix, Unix benzeri Unix-like, Plan 9, Inferno, ReactOS
Platform	Çoklu platform
Tür	komut
Lisans	coreutils: GPLv3+ ReactOS: GPLv2+
Resmî sitesi	cat

Komut ismi, komutun dosyaları peşpeşelenmesi işlevine işaret eden İngilizce "(con)catenate" (Latince catenare, "zincirlemek") kelimesinden türetilmiştir.

Tarihçe

cat, bir dosyayı ekrana kopyalamak için kullanılan bir PDP-7 ve Multics komutu olan pr komutunun yerini alarak ilk Unix sürümlerinde (ör. Version 1) yer aldı.^[3] Bu versiyon, Ken Thompson ve Dennis Ritchie tarafından yazılmıştır. GNU coreutils'te paketlenmiş cat sürümü ise Torbjorn Granlund ve Richard Stallman tarafından yazılmıştır.^[4] ReactOS sürümü ise David Welch, Semyon Novikov ve Hermès Bélusca tarafından yazılmıştır.^[5]

Zamanla, tac ve bat gibi alternatif araçlar da farklı ve yeni özellikleriyle erişilebilir hale geldi.^[6][7]

Kullanım

Tek Unix Şartnamesi tanımına göre, cat, dosyaları argüman sırasına göre okur ve dosya içeriklerini aynı sırada standart çıktıya yazdırır. Şartname, arabelleksiz çıktı (her bayt okunduktan sonra arabelleğe aktarılmadan yazılır) için u bayrağını zorunlu kılar. GNU Coreutils gibi bazı işletim sistemleri, bunu varsayılan olarak yapar ve bayrak desteğini görmezden gelir.^[8]

Eğer girdi dosya adlarından biri tek bir tire (-) olarak belirtilirse, o noktada cat standart girdiden okur. Eğer dosyalar belirtilmezse, cat sadece standart girdiden okur.

Komut-sözdizimi:

 cat [seçenek] [dosya_isimleri]

Seçenekler

Bazı cat seçenekleri şunlardır:^[9]

• -b (GNU: --number-nonblank): Dosyanın boş olmayan satırlarını numaralarıyla birlikte görüntüle.
• -n (GNU: --number): Bütün çıktı satırlarının sayısı.
• -e (GNU: -E): Satır sonu karakterlerini $ olarak göster.
• -n (GNU: --number): Tüm çıktı satırlarına numara ekle.
• -s (GNU: --squeeze-blank): Birbirine bitişik birden fazla boş satırı tek bir boş satıra sıkıştır.
• -t (GNU: -T): Tab karakterlerini ^I olarak göster.
• -u: Stdout için tampon kullanmadan I/O kullan. POSIX, Bu seçenek olmadan davranışını belirtmez.
• -v (GNU: --show-nonprinting): Sekme karakterleri ve satır sonu karakterleri hariç olmak üzere, yazdırılmayan karakterleri görüntüle.

Örnekler

Komut	Açıklama
cat dosya1.txt	Dosya içeriğini görüntüle.
cat dosya1.txt dosya2.txt	İki metin dosyasını birleştir ve sonucu terminalde gösterin.
cat dosya1.txt dosya2.txt > yeniDosya.txt	İki metin dosyasını birleştir ve bunları yeni bir dosyaya yaz.
cat > yeniDosya.txt	yeniDosya.txt adında bir dosya oluştur. Komutun ardından Ctrl-D() tuş kombinasyonuna basılmalı. Bunun anlamı, dosyaya dosya sonu (ing. EOF - End Of File) karakteri gönderilmesidir.
cat -n dosya1.txt dosya2.txt > yeniDosya.txt	cat'in bazı uygulamaları, -n seçeneği ile satırlara numara verebilir.
cat dosya1.txt > dosya2.txt	dosya1.txt dosyasının içeriğini dosya2.txt dosyasına kopya.
cat dosya1.txt >> dosya2.txt	dosya1.txt dosyasının içeriğini var olan dosya2.txt dosyasına ekle. Eğer dosya2.txt yok ise, bu dosyayı oluştur.
cat dosya1.txt dosya2.txt dosya3.txt | sort > dosya4.txt	Dosyaları birleştir; tüm satırların tamamını sırala ve çıktıyı yeni oluşturulan bir dosyaya yaz.
cat dosya1.txt dosya2.txt | less	less programını, dosya1 ve dosya2 dosyalarının birleştirilmiş haliyle girdi olarak çalıştır. Büyük (çok satırlı) dosyalarda, cat'in less ile birlikte kullanılması tavsiye edilir, çünkü örneğin 1000 satırlık bir dosya görüntüleneceği zaman hiç kullanışlı olmaz, en üst satırı göremeden en alt satıra gelinmiş olur, fakat less gibi bir sayfalama komutu ile bilrikte kullanılırsa dosyanın en başından başlayarak sayfa sayfa dosya okunabilir.
cat dosya1.txt | grep ornek	dosya1.txt dosyasındaki "ornek" kelimesinin örneklerini bul.
command | cat	UUOC (Useless Use of Cat) durumunda, özellikle sayfalama gibi özel davranışları iptal etmek için commandın doğrudan TTY'ye yazdığında iptal edin.

Kullanım alanları

cat, girdi akışında düz metin veya ikili veri bekleyen bir programa dosya yönlendirmek için kullanılabilir. cat, birleştirme ve çıktı yaparken metin olmayan baytları yok etmez. Bu nedenle, iki ana kullanım alanı, metin dosyaları ve belirli format uyumlu ikili dosya türleridir.

Metin birleştirmesi, örneğin ASCII gibi aynı geleneksel kodlamayı kullanan metin dosyalarıyla sınırlıdır. cat, birleştirilecek Unicode metin dosyalarının Bayt Sırası İşareti olan veya birbirinden farklı metin kodlamaları kullanan dosyaların birleştirilmesi için bir çözüm sağlamaz.

Birçok yapılandırılmış ikili veri seti için, sonuçta birleştirilen dosya geçerli olmayabilir; örneğin, bir dosyanın benzersiz bir başlık veya altbilgisi varsa, sonuç yanlışlıkla bunları çoğaltır. Ancak, bazı multimedya içerik biçimi için, sonuçta oluşan dosya geçerlidir ve bu nedenle cat, dosyaları birleştirmenin etkili bir yolunu sağlar. Video akışları, örneğin (MPEG-1 ve MPEG-2) MPEG program akışı ve DV (format) (Dijital Video) formatları, temel olarak paketlerin basit akışlarıdır ve cat tarafından sorunsuzca birleştirilebilir.

Ayrıca bakınız

• Unix programlarının listesi
• split

Dış bağlantılar

• ubuntu Türkiye wiki'si cat başlığı^{[ölü/kırık bağlantı]}
• cat için GNU projesi dokumantasyonu 6 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• cat için FreeBSD dokumantasyonu 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)