En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları

Kadınların oy hakkının zaman çizelgesi

Vikipedi'den, özgür ansiklopediden

Kadınların oy hakkının zaman çizelgesi
Remove ads


Kadınlara oy hakkı dünyanın farklı ülkelerinde farklı zamanlarda tanınmış olan haktır. Birçok ülkede kadınlara oy hakkı, genel oy hakkından önce tanındığından belirli sınıf veya ırka mensup erkekler ve kadınlar halen oy kullanamamaktadır. Bazı ülkeler her iki cinsiyete de aynı zamanda oy hakkı tanımıştır.

Thumb
1908 yılında dünya genelinde kadınların oy hakkı.
Thumb
Oy hakkı yürüyüşü, New York, 6 Mayıs 1912.

Bu listede kadınlara oy hakkının hangi ülkede kaç yılında tanındığı yer almaktadır. Bazı ülkeler yıllar içinde hakkın kapsamını genişletmesi nedeniyle listede birden fazla yer almaktadır.

1907 yılına kadar devlet statüsüne sahip olmasa da Yeni Zelanda, 1893 yılında parlamento seçimlerinde kadınlara oy hakkı tanıyarak bu alanda ilk kendi kendini yöneten koloni olmuştur. 1894 yılında ise Güney Avustralya kolonisi kadınlara parlamento seçimlerinde hem seçme hem de seçilme hakkı tanımıştır.[1] İsveç'te kadınlara oy hakkı bazı sınırlamalara sahip olsa da 1718 ila 1772 yılları arasındaki özgürlük çağında tanınmıştır.[2]

Avrupa'da kadınlara oy hakkını en son tanıyan bölge 1991 yılında İsviçre'nin Appenzell Innerrhoden kantonudur. (Kadınlar federal düzeyde 1971 yılından beri,[3] yerel kantonlar düzeyinde ise 1959 ila 1991 yılları arasında oy kullanabiliyordu.[4][5])

Suudi Arabistan'da kadınlar ilk kez 2015 yılındaki yerel seçimlerde oy kullanmışlardır.[6]

Diğer kadın hakları için kadınların yasal haklarının zaman çizelgesi (oy hakkı dışında) sayfasına bakabilirsiniz.

Remove ads

18. yüzyıl

1700'ler

1718

  •  İsveç: Şehir loncalarının vergi ödeyen kadın üyeleri yerel şehir seçimlerinde (1758'e kadar) ve ulusal seçimlerde (1772'ye kadar) oy kullanabiliyordu. 1734 yılından itibaren ise hukuki çoğunluktan mülk sahibi olan ve vergi ödeyen kadınlara yerel seçimlerde oy kullanma hakkı getirildi. (Bu hak kaldırılmamıştır.)[2]

1750'ler

1755

  •  Korsika: 1769'da Fransız işgali sonrasında kaldırıldı.[7]

1756

  • ABD'nin Massachusetts Eyaleti'nin Uxbridge şehrinde Lydia Taft'ın şehir toplantısında oy kullanmasına izin verildi.[8] (1776 yılına kadar İngiltere'ye bağlıydı.)

1770'ler

1776

  •  New Jersey (Eyalet): 1807 yılında kaldırıldı.
Remove ads

19. yüzyıl

Thumb
1880'li yıllardan bir kadın seçmenin portresi. Fotoğrafta görülebilen beyaz kamelya ve kısa saç şekli gelişmekte olan kadın haklarına desteğin bir sembolüydü.

1830'lar

1838

1850'ler

  • 1853 yılında o dönemki adıyla Yeni Granada Cumhuriyeti'nin (Kolombiya) Velez Bölgesi'nde kadın ve erkeklere genel oy hakkı tanındı. Ancak Yüce Mahkeme bu düzenlemenin kadınlara ilişkin kısmını iptal etti.[10]

1856

1860s

1861

  • Güney Avustralya: Toprak sahibi kadınlar yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu. Genel oy hakkı 1894 yılında tanındı.

1862

  •  İsveç: Kadınlar ödedikleri vergiye göre yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu. Genel oy hakkı 1919 yılında tanınmıştır ve 1921 seçimlerinde uygulanmaya başlanmıştır.[11]

1863

  •  Rusya Finlandiya Grandüklüğü ( Rusya): Kırsal bölgede vergi ödeyen kadınlar belediye seçimlerinde oy kullanabiliyordu. 1872 yılında şehirde yaşayan kadınlara bu hak tanınmıştır.[11]

1864

Thumb
Wyoming Eyalet Meclis Binası önünde bulunan Esther Hobart Morris heykeli.
  • Avustralya'nın Victoria kolonisi: 1863 tarihli Seçim Kanunu ile kadınlara, kanunda yapılan bir hata ile, seçim hakkı tanındı ve kadınlar bir sonraki yıl seçimlerde oy kullandı. 1865 yılında kanun değiştirilerek kadınların oy hakkı kaldırıldı.[12]
  •  Bohemya: Vergi ödeyen kadınlar ile öğrenilen meslekleri icra eden kadınların oy hakkı bulunmaktaydı. Ancak oylarını vekil aracılığıyla kullanıyorlardı. 1864 yılında yasama meclisi seçimlerinde kadınlar oy kullanmıştır.[11]

1869

  • Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı: Emlak vergisi mükellefi bekar kadınlar yerel seçimlerde Belediye Seçimleri Kanunu (Municipal Franchise Act) gereğince oy kullanabiliyordu.[13][14][15][16] (Genel seçimlerde kısmen oy kullanma hakkı 1918'de, genel oy hakkı ise 1928 yılında tanınmıştır.)
  • Amerika Birleşik Devletleri'nin Wyoming Bölgesi: kadınların genel oy hakkı bulunmaktaydı.[17]

1870'ler

1870

  • Amerika Birleşik Devletleri'nin Utah Bölgesi: 1887 yılında Edmunds-Tucker Kanunu ile kaldırılmıştır.
  • New York Şehri, 10 Mayıs 1872: Eşit Haklar Partisi (Equal Rights Party) Victoria C. Woodhull'ı başkanlık seçimlerinde aday göstermiştir.

1880'ler

1881

  •  Man Adası: Önce kadın mülk sahiplerine, birkaç yıl sonra ise kadın ev sahiplerine oy hakkı tanınmıştır.[18]

1884

  • Kanada'nın Ontario Bölgesi: Dul ya da hiç evlenmemiş kadınlar yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu. Daha sonra ülkenin diğer bölgelerinde de bu hak geçerli olmuştur.[19]

1888

  •  ABD: Dul ya da hiç evlenmemiş kadınlara oy hakkı tanınması için anayasa değişikliği teklif edilmiştir.[20]

1889

  • Franceville bölgesi: Kadınlara genel oy hakkı tanınmıştır.[21]

1890'lar

1893

Thumb
Kate Sheppard National Memorial, Christchurch, New Zealand
  •  Yeni Zelanda: Meclis seçimlerinde kadınların oy hakkı bulunmaktaydı. Seçilme hakkı ise 1919 yılında tanınmıştır.[22][23]
  •  Cook Adaları: Kadınların genel oy hakkı bulunmaktaydı.[24]
  • Colorado (ABD): Çoğunluk oyu ile kadınlara seçme hakkı tanıyan ilk eyalettir.[25]

1894

  • Güney Avustralya kolonisi: Tüm kadınlara genel oy hakkı tanıyan ilk kolonidir. (1861 yılında sadece mülk sahibi olan kadınlar yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu.) Kadınlara seçilme hakkı veren ilk yer de Güney Avustralya'dır. (1895 yılında)[26][27][28]
  • Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı: Yerel Yönetimler Kanunu ile bekar kadınlara yerel seçimlerde oy hakkı getirilmiş ve bazı evli kadınlara da oy hakkı tanınmıştır.[14][16]

1896

  • * Utah (ABD): Eyalet statüsünü yeniden kazandıktan sonra kadınlara oy hakkı tanımıştır.[29]
  • * Idaho (ABD)

1899

Remove ads

20. yüzyıl

1900'ler

1901

  • Güney Avustralya (Avustralya eyaleti): Avustralya'nın ilk federal seçiminde kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
  • Batı Avustralya (Avustralya eyaleti): Avustralya'nın ilk federal seçiminde kadınlara oy hakkı tanınmıştır.

1902

  •  Avustralya: Avustralya Anayasası ile Avustralya Parlamentosu aksi şekilde karar almadığı sürece her vatandaşa eyaletlerdeki alt meclislerin seçiminde oy kullanma hakkı getirildi. Güney ve Batı Avustralya'da yaşayan kadınlar 1901 seçimlerinden beri oy kullanma hakkına sahiplerdi. Birinci Parlamento döneminde, Aborijin olmayan kadınlara ülke çapında genel oy hakkı tanındı. 1902 tarihli Commonwealth Seçim Kanunu, Aborijin kadınların federal seçimlerdeki oy hakkını "Avustralya'nın Aborijin yerlileri, Anayasa'nın 41. maddesinde belirtilmediği sürece seçmen listesinde yer alamazlar." maddesi ile kaldırmıştır. Böylece 1901 seçimlerinde Güney Avustralya'da oy kullanabilen Aborijin kadınların oy hakkı ortadan kaldırılmıştır.[30]
  • New South Wale (Avustralya eyaleti): Sadece beyaz kadınlar oy kullanabiliyordu. [kaynak belirtilmeli]

1903

  • Tazmanya (Avustralya eyaleti): Sadece beyaz kadınlar oy kullanabiliyordu. [kaynak belirtilmeli]
  •  Avustralya: İkinci federal seçimlerde ülke genelinde kadınlara oy hakkı tanıyan ilk bağımsız ülke olmuştur.

1905

1905

  • Queensland (Avustralya eyaleti): Yerli olmayan kadınlar oy kullanabiliyordu.
Thumb
Dünyanın ilk kadın parlamento üyeleri 1907 yılında Finlandiya'da seçilmiştir.

1906

  •  Rusya Finlandiya Grandüklüğü (Rus İmparatorluğu Rusya İmparatorluğu): Kadınlara oy hakkı tanıyan ilk Avrupa ülkesidir.[31] Bir sonraki yıl yapılan seçimlerde dünyanın ilk kadın parlamento üyeleri seçilmiştir.
  • New Hebrides: Franceville'de olduğu gibi yerel seçimlerde kadınlara oy hakkı ve yerel konseylerde seçimle görev alma imkânı tanınmıştır. (Yerli kadınlara bu hak tanınmamıştır.)[32]
Thumb
Victoria'da kadınlara oy hakkı tartışmaları 1887 tarihinde Melbourne Punch karikatürü ile hicvedilmiştir.

1908

  •  Danimarka: Sadece yerel seçimlerde kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
  • Victoria (Avustralya eyaleti): Sadece beyaz kadınlara oy hakkı tanınmıştır. [kaynak belirtilmeli]

1910'lar

1910

  • Washington (ABD)

1911

  • California (ABD)
  •  Arjantin: Julieta Lanteri, oy hakkı için dava açmış ve kazanmıştır.

1912

1913

1914

1915

Thumb
Empire State Kampanyası döneminde Puck dergisinde yayımlanan harita. New York Eyaleti Anayasası'nda değişiklik yapılarak kadınlara oy hakkı tanınmasını öngören kampanya 1915 yılındaki referandumda başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

1916

  • Manitoba (Kanada bölgesi)
  • Saskatchewan (Kanada bölgesi)
  • Alberta (Kanada bölgesi)

1917

1918

1919

  •  Belçika: Yerel seçimlerde kadınlar oy kullanabiliyordu.
  •  Gürcistan
  •  Macaristan(1945 yılında genel oy hakkı tanınmıştır.)
  •  Lüksemburg
  •  Hollanda (Seçilme hakkı 1917'de tanınmıştı.)
  •  Yeni Zelanda (Kadınlar parlamento seçimlerinde aday olabiliyorlardı.)
  • New Brunswick (Kanada bölgesi) (Seçilme hakkı 1934 yılında güvence altına alınmıştır.)
  • Minnesota (ABD)
  • Güney Rodezya (İngiliz kolonisi): Kadınlara parlamento seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır.

1920'ler

1920

1921

1922

1924

1925

  •  İtalya: Kadınlar sadece yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu.
  • Newfoundland Dominyonu: 25 yaşından büyük kadınlar oy kullanabiliyordu. Erkeklerde ise bu yaş 21'di.

1927

  • Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Sovyetler Birliği)
  •  Uruguay: Cerro Chato plebisitinde kadınlar oy kullanmıştır.

1928

  •  Birleşik Krallık: Kadınlar ile erkeklere 1928 tarihli Halkın Temsili Kanunu ile eşit oy hakkı tanınmıştır.

1929

  •  Romanya: Bazı sınırlamalar olmakla birlikte kadınlar yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu.[36]
  •  Porto Riko: kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
  •  Ekvador: Anayasada kadınların oy hakkı yer almıştır.

1930'lar

1930

1931

  •  Seylan
  •  Şili: Taşınmaz sahibi kadınlara 320 numaralı yasama kararı gereğince yerel seçimlerde oy kullanma hakkı tanındı.
  •  Portekiz: Eğitim seviyesine göre kadınlara oy kullanma hakkı tanındı.
  •  İspanya: Kadınlara genel oy hakkı tanındı.

1932

1934

  •  Şili. Kadınlara yerel seçimlerde oy kullanma hakkı tanınmıştır.
  •  Küba
  •  Portekiz: Kadınların oy kullanma hakkı genişletildi.
  • Tabasco (Meksika eyaleti): Kadınlara yerel seçimlerde ve kongre seçimlerinde oy kullanma hakkı tanınmıştır.
  •  Türkiye: Kadınlara genel seçimlerde oy kullanma hakkı tanınmıştır.[37]

1935

  • Britanya Hindistanı
  •  Burma: kadınlara oy kullanma hakkı tanınmıştır.[23]

1937

  • Hollanda Doğu Hint Adaları: Sadece Avrupalı kadınlara oy kullanma hakkı tanınmıştır.
  •  Filipinler[23]

1938

1939

  •  El Salvador: Okur yazar olma ve belirli bir yaş sınırı ile kadınlara oy hakkı tanınmıştır.[38]
  •  Romanya: Belirli sınırlamalarla birlikte herkese genel oy hakkı tanınmıştır. Sınırlamalar daha çok kadınlara yönelik olmuştur.[39][40]

1940'lar

1940

  • Quebec (Kanada bölgesi)

1941

  • Hollanda Doğu Hint Adaları: Sadece Avrupalı kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
  •  Panama: Bazı sınırlamalar ile kadınlara oy hakkı tanınmıştır.

1942

1944

1945

1946

1947

1948

1949

1950'ler

1950

1951

1952

1953

1954

1955

1956

1957

1958

1959

1960'lar

1960

1961

1962

1963

1964

1965

1966

  • Basel-Stadt (İsviçre kantonu)

1967

1968

  • Basel-Landschaft (İsviçre kantonu)
  •  Bermuda (Genel oy)
  •  Nauru
  •  Portekiz (Birkaç hak sadece erkeklere ayrıldı.)

1970'ler

1970

1971

1972

1973

1974

1975

1976

1977

1978

1980'ler

1980

1984

1985

1986

1989

1990'lar

1990

1996

1999

Remove ads

21. yüzyıl

2000'ler

2001

2003

2005

2006

2010'lar

2015

Not: Bazı ülkelerde hem erkekler hem de kadınlar sınırlı oy hakkına sahiptir. Örneğin Brunei sultanlık ile yönetildiğinden genel seçimler yoktur, seçimler sadece yerel konularla ilgili yapılır.[62] Birleşik Arap Emirlikleri'nde 7 emirliğin hükümdarları Federal Ulusal Konsey'de Emirlik vatandaşlarının %12'sini temsil edecek şekilde belirli oranda seçmeni atar.[60]

Remove ads

Kaynakça

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads