En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Kadınların oy hakkının zaman çizelgesi
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Kadınlara oy hakkı dünyanın farklı ülkelerinde farklı zamanlarda tanınmış olan haktır. Birçok ülkede kadınlara oy hakkı, genel oy hakkından önce tanındığından belirli sınıf veya ırka mensup erkekler ve kadınlar halen oy kullanamamaktadır. Bazı ülkeler her iki cinsiyete de aynı zamanda oy hakkı tanımıştır.


Bu listede kadınlara oy hakkının hangi ülkede kaç yılında tanındığı yer almaktadır. Bazı ülkeler yıllar içinde hakkın kapsamını genişletmesi nedeniyle listede birden fazla yer almaktadır.
1907 yılına kadar devlet statüsüne sahip olmasa da Yeni Zelanda, 1893 yılında parlamento seçimlerinde kadınlara oy hakkı tanıyarak bu alanda ilk kendi kendini yöneten koloni olmuştur. 1894 yılında ise Güney Avustralya kolonisi kadınlara parlamento seçimlerinde hem seçme hem de seçilme hakkı tanımıştır.[1] İsveç'te kadınlara oy hakkı bazı sınırlamalara sahip olsa da 1718 ila 1772 yılları arasındaki özgürlük çağında tanınmıştır.[2]
Avrupa'da kadınlara oy hakkını en son tanıyan bölge 1991 yılında İsviçre'nin Appenzell Innerrhoden kantonudur. (Kadınlar federal düzeyde 1971 yılından beri,[3] yerel kantonlar düzeyinde ise 1959 ila 1991 yılları arasında oy kullanabiliyordu.[4][5])
Suudi Arabistan'da kadınlar ilk kez 2015 yılındaki yerel seçimlerde oy kullanmışlardır.[6]
Diğer kadın hakları için kadınların yasal haklarının zaman çizelgesi (oy hakkı dışında) sayfasına bakabilirsiniz.
Remove ads
18. yüzyıl
1700'ler
1718
İsveç: Şehir loncalarının vergi ödeyen kadın üyeleri yerel şehir seçimlerinde (1758'e kadar) ve ulusal seçimlerde (1772'ye kadar) oy kullanabiliyordu. 1734 yılından itibaren ise hukuki çoğunluktan mülk sahibi olan ve vergi ödeyen kadınlara yerel seçimlerde oy kullanma hakkı getirildi. (Bu hak kaldırılmamıştır.)[2]
1750'ler
1755
1756
- ABD'nin Massachusetts Eyaleti'nin Uxbridge şehrinde Lydia Taft'ın şehir toplantısında oy kullanmasına izin verildi.[8] (1776 yılına kadar İngiltere'ye bağlıydı.)
1770'ler
1776
New Jersey (Eyalet): 1807 yılında kaldırıldı.
Remove ads
19. yüzyıl

1830'lar
1838
1850'ler
- 1853 yılında o dönemki adıyla Yeni Granada Cumhuriyeti'nin (Kolombiya) Velez Bölgesi'nde kadın ve erkeklere genel oy hakkı tanındı. Ancak Yüce Mahkeme bu düzenlemenin kadınlara ilişkin kısmını iptal etti.[10]
1856
1860s
1861
- Güney Avustralya: Toprak sahibi kadınlar yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu. Genel oy hakkı 1894 yılında tanındı.
1862
1863
1864

- Avustralya'nın Victoria kolonisi: 1863 tarihli Seçim Kanunu ile kadınlara, kanunda yapılan bir hata ile, seçim hakkı tanındı ve kadınlar bir sonraki yıl seçimlerde oy kullandı. 1865 yılında kanun değiştirilerek kadınların oy hakkı kaldırıldı.[12]
Bohemya: Vergi ödeyen kadınlar ile öğrenilen meslekleri icra eden kadınların oy hakkı bulunmaktaydı. Ancak oylarını vekil aracılığıyla kullanıyorlardı. 1864 yılında yasama meclisi seçimlerinde kadınlar oy kullanmıştır.[11]
1869
Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı: Emlak vergisi mükellefi bekar kadınlar yerel seçimlerde Belediye Seçimleri Kanunu (Municipal Franchise Act) gereğince oy kullanabiliyordu.[13][14][15][16] (Genel seçimlerde kısmen oy kullanma hakkı 1918'de, genel oy hakkı ise 1928 yılında tanınmıştır.)
- Amerika Birleşik Devletleri'nin Wyoming Bölgesi: kadınların genel oy hakkı bulunmaktaydı.[17]
1870'ler
1870
- Amerika Birleşik Devletleri'nin Utah Bölgesi: 1887 yılında Edmunds-Tucker Kanunu ile kaldırılmıştır.
- New York Şehri, 10 Mayıs 1872: Eşit Haklar Partisi (Equal Rights Party) Victoria C. Woodhull'ı başkanlık seçimlerinde aday göstermiştir.
1880'ler
1881
1884
1888
1889
Franceville bölgesi: Kadınlara genel oy hakkı tanınmıştır.[21]
1890'lar
1893

Yeni Zelanda: Meclis seçimlerinde kadınların oy hakkı bulunmaktaydı. Seçilme hakkı ise 1919 yılında tanınmıştır.[22][23]
Cook Adaları: Kadınların genel oy hakkı bulunmaktaydı.[24]
Colorado (ABD): Çoğunluk oyu ile kadınlara seçme hakkı tanıyan ilk eyalettir.[25]
1894
- Güney Avustralya kolonisi: Tüm kadınlara genel oy hakkı tanıyan ilk kolonidir. (1861 yılında sadece mülk sahibi olan kadınlar yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu.) Kadınlara seçilme hakkı veren ilk yer de Güney Avustralya'dır. (1895 yılında)[26][27][28]
Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı: Yerel Yönetimler Kanunu ile bekar kadınlara yerel seçimlerde oy hakkı getirilmiş ve bazı evli kadınlara da oy hakkı tanınmıştır.[14][16]
1896
1899
- Batı Avustralya kolonisi
Remove ads
20. yüzyıl
1900'ler
1901
Güney Avustralya (Avustralya eyaleti): Avustralya'nın ilk federal seçiminde kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
Batı Avustralya (Avustralya eyaleti): Avustralya'nın ilk federal seçiminde kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
1902
Avustralya: Avustralya Anayasası ile Avustralya Parlamentosu aksi şekilde karar almadığı sürece her vatandaşa eyaletlerdeki alt meclislerin seçiminde oy kullanma hakkı getirildi. Güney ve Batı Avustralya'da yaşayan kadınlar 1901 seçimlerinden beri oy kullanma hakkına sahiplerdi. Birinci Parlamento döneminde, Aborijin olmayan kadınlara ülke çapında genel oy hakkı tanındı. 1902 tarihli Commonwealth Seçim Kanunu, Aborijin kadınların federal seçimlerdeki oy hakkını "Avustralya'nın Aborijin yerlileri, Anayasa'nın 41. maddesinde belirtilmediği sürece seçmen listesinde yer alamazlar." maddesi ile kaldırmıştır. Böylece 1901 seçimlerinde Güney Avustralya'da oy kullanabilen Aborijin kadınların oy hakkı ortadan kaldırılmıştır.[30]
New South Wale (Avustralya eyaleti): Sadece beyaz kadınlar oy kullanabiliyordu. [kaynak belirtilmeli]
1903
Tazmanya (Avustralya eyaleti): Sadece beyaz kadınlar oy kullanabiliyordu. [kaynak belirtilmeli]
Avustralya: İkinci federal seçimlerde ülke genelinde kadınlara oy hakkı tanıyan ilk bağımsız ülke olmuştur.
1905
1905
Queensland (Avustralya eyaleti): Yerli olmayan kadınlar oy kullanabiliyordu.

1906
Rusya Finlandiya Grandüklüğü (
Rusya İmparatorluğu): Kadınlara oy hakkı tanıyan ilk Avrupa ülkesidir.[31] Bir sonraki yıl yapılan seçimlerde dünyanın ilk kadın parlamento üyeleri seçilmiştir.
New Hebrides: Franceville'de olduğu gibi yerel seçimlerde kadınlara oy hakkı ve yerel konseylerde seçimle görev alma imkânı tanınmıştır. (Yerli kadınlara bu hak tanınmamıştır.)[32]

1908
Danimarka: Sadece yerel seçimlerde kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
Victoria (Avustralya eyaleti): Sadece beyaz kadınlara oy hakkı tanınmıştır. [kaynak belirtilmeli]
1910'lar
1910
Washington (ABD)
1911
1912
1913
1914
1915

1916
Manitoba (Kanada bölgesi)
Saskatchewan (Kanada bölgesi)
Alberta (Kanada bölgesi)
1917
New York (ABD)
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti
Ermenistan
Belarus Halk Cumhuriyeti
Estonya
Letonya (bağımsız ülke olarak)
Litvanya
British Columbia (Kanada bölgesi)
Ontario (Kanada bölgesi)
Kanada: Savaş nedeniyle dul kalan, deniz aşırı bölgelerde hizmet veren ve ailesi deniz aşırı ülkelerde olan kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
Rusya Cumhuriyeti
Ukrayna Halk Cumhuriyeti
Uruguay: Anayasasında yer almıştır.
Kırım Halk Cumhuriyeti[33][kaynak belirtilmeli]
1918
Michigan (ABD)
South Dakota (ABD)
Oklahoma (ABD)
Avusturya
Azerbaycan
Kanada: 21 yaşından büyük, annesi yabancı olmayan ve bölgelere göre belirlenen kıstasları taşıyan kadınlar oy kullanabiliyordu.
Nova Scotia (Kanada bölgesi)
Almanya
Moldova (Sovyetler Birliği)
İkinci Polonya Cumhuriyeti
Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti[34] (Sovyetler Birliği)
Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Sovyetler Birliği)
Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı: 30 yaşından büyük ve belirli kriterleri sağlayan kadınlar oy kullanabiliyordu. Erkekler ise Birinci Dünya Savaşı'na katılmış ise 19, diğer hallerde ise 21 yaşında oy kullanabiliyordu.
1919
Belçika: Yerel seçimlerde kadınlar oy kullanabiliyordu.
Gürcistan
Macaristan(1945 yılında genel oy hakkı tanınmıştır.)
Lüksemburg
Hollanda (Seçilme hakkı 1917'de tanınmıştı.)
Yeni Zelanda (Kadınlar parlamento seçimlerinde aday olabiliyorlardı.)
New Brunswick (Kanada bölgesi) (Seçilme hakkı 1934 yılında güvence altına alınmıştır.)
Minnesota (ABD)
Güney Rodezya (İngiliz kolonisi): Kadınlara parlamento seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır.
1920'ler
1920
Arnavutluk
Çekoslovakya
ABD: Tüm eyaletlerdeki kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
1921
İsveç
Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti[35] (Sovyetler Birliği)
1922
Bağımsız İrlanda Cumhuriyeti: Bağımsız olduktan sonra herkese genel oy hakkı tanınmıştır.
Prens Edward Adası (Kanada bölgesi)
Yucatan (Meksika eyaleti): Bölgesel seçimler ile kongre seçimlerinde kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
1924
Ekvador: Matilde Hidalgo de Prócel oy hakkı için dava açmış ve kazanmıştır.
İspanya: Bekar ve dul kadınlar yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu.
Moğolistan: Bu yıla kadar seçim sistemi mevcut değildi.
Saint Lucia
Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Sovyetler Birliği)
Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Sovyetler Birliği)
1925
İtalya: Kadınlar sadece yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu.
Newfoundland Dominyonu: 25 yaşından büyük kadınlar oy kullanabiliyordu. Erkeklerde ise bu yaş 21'di.
1927
Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Sovyetler Birliği)
Uruguay: Cerro Chato plebisitinde kadınlar oy kullanmıştır.
1928
Birleşik Krallık: Kadınlar ile erkeklere 1928 tarihli Halkın Temsili Kanunu ile eşit oy hakkı tanınmıştır.
1929
Romanya: Bazı sınırlamalar olmakla birlikte kadınlar yerel seçimlerde oy kullanabiliyordu.[36]
Porto Riko: kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
Ekvador: Anayasada kadınların oy hakkı yer almıştır.
1930'lar
1930
Güney Afrika (Women's Enfranchisement Act, 1930): Sadece beyaz kadınlara oy kullanma hakkı tanınmıştır.
Türkiye: Kadınlara yerel seçimlerde oy kullanma hakkı tanınmıştır.[37]
1931
1932
1934
Şili. Kadınlara yerel seçimlerde oy kullanma hakkı tanınmıştır.
Küba
Portekiz: Kadınların oy kullanma hakkı genişletildi.
Tabasco (Meksika eyaleti): Kadınlara yerel seçimlerde ve kongre seçimlerinde oy kullanma hakkı tanınmıştır.
Türkiye: Kadınlara genel seçimlerde oy kullanma hakkı tanınmıştır.[37]
1935
1937
Hollanda Doğu Hint Adaları: Sadece Avrupalı kadınlara oy kullanma hakkı tanınmıştır.
Filipinler[23]
1938
Bolivya
Bulgaristan: Sadece çocuk sahibi olan kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Sovyetler Birliği)
1939
El Salvador: Okur yazar olma ve belirli bir yaş sınırı ile kadınlara oy hakkı tanınmıştır.[38]
Romanya: Belirli sınırlamalarla birlikte herkese genel oy hakkı tanınmıştır. Sınırlamalar daha çok kadınlara yönelik olmuştur.[39][40]
1940'lar
1940
Quebec (Kanada bölgesi)
1941
Hollanda Doğu Hint Adaları: Sadece Avrupalı kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
Panama: Bazı sınırlamalar ile kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
1942
1944
Bermuda: Mülk sahibi kadınlara oy hakkı tanınmıştır.[41]
Bulgaristan
Jamaika
1945
Fransa
Hollanda Doğu Hint Adaları:
Guatemala: Sadece okuma yazma bilen kadınlara oy hakkı tanınmıştır.[42]
İtalya[43]
Japonya
Senegal
Fransız Togoland
Yugoslavya
1946
1947
1948
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirisi'nin 21. maddesini kabul etti.[46]
Belçika
İsrail (ülkenin kuruluşu ile birlikte)
Güney Kore
Nijer
Dutch Surinam
1949
Şili: Kadınlara tüm seçimlerde oy hakkı tanınmıştır.
Hollanda Antilleri[47]
Çin
Kosta Rika
Suriye
1950'ler
1950
Barbados
El Salvador (Bütün sınırlamalar kaldırıldı.)[38]
Haiti
Hindistan
1951
1952
Birleşmiş Milletler Kadınların Siyasi Haklarına Dair Sözleşme'yi kabul etti.
Bolivya
Fildişi Sahili
Yunanistan
Lübnan (Eğitim şartı vardı.)
1953
Bhutan
Britanya Guyanası
Meksika: Genel seçimlerde tüm kadınlara oy hakkı getirildi.
1954
1955
1956
1957
1958
Yukarı Volta
Çad
Gine
Laos
Nijerya (Güney)
1959
Brunei
Vaud (İsviçre kantonu)
Neuchâtel (İsviçre kantonu)
Madagaskar
San Marino
Tanganyika
Tunus
1960'lar
1960
Kıbrıs Cumhuriyeti
Gambiya
Cenevre (İsviçre kantonu)
Tonga
1961
1962
Cezayir
Avustralya: Aborijin kadın ve erkeklere oy hakkı tanınmıştır.
Brunei (İptal edildi.) (Erkekler dahil)
Monako
Uganda
Kuzey Rodezya
1963
Kongo Cumhuriyeti
Ekvator Ginesi
Fiji
İran (Halk oylaması ile)
Kenya
Fas
1964
1965
1966
Basel-Stadt (İsviçre kantonu)
1967
1968
1970'ler
1970
Andorra
Kuzey Yemen
1971
İsviçre (federal düzeyde)
1972
Bangladeş (Kuruluşunda tanındı.)
1973
1974
1975
1976
Endonezya Doğu Timur Bölgesi
Portekiz (Karanfil Devrimi ile tüm sınırlamalar kaldırılmıştır.)[54][55]
1977
1978
1980'ler
1980
1984
1985
1986
1989
1990'lar
1990
Samoa
Appenzell Innerrhoden (İsviçre Kantonu): İsviçre Federal Yüksek Mahkemesi kararı ile kadınlara oy hakkı tanınmıştır.
1996
Afganistan[50] (Taliban tarafından kaldırıldı.)
1999
Remove ads
21. yüzyıl
2000'ler
2001
Afganistan[50] (Taliban'ın gücünü yitirmesi sonrasında geri getirildi.)
2003
2005
2006
Birleşik Arap Emirlikleri (UAE) (kadın ve erkekler için sınırlı oy hakkı)[60]
2010'lar
2015
Suudi Arabistan: Yerel seçimlerde seçilme hakkı ile birlikte getirildi.[61]
Not: Bazı ülkelerde hem erkekler hem de kadınlar sınırlı oy hakkına sahiptir. Örneğin Brunei sultanlık ile yönetildiğinden genel seçimler yoktur, seçimler sadece yerel konularla ilgili yapılır.[62] Birleşik Arap Emirlikleri'nde 7 emirliğin hükümdarları Federal Ulusal Konsey'de Emirlik vatandaşlarının %12'sini temsil edecek şekilde belirli oranda seçmeni atar.[60]
Remove ads
Kaynakça
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads