Бакы

Бакы (әзери. Bakı, Бакы) — Азәрбайҗан Җөмһүриятенең башкаласы, фәнни-техник һәм сәнәгый үзәге, Каспий диңгезендә шактый зур порт һәм Кавказның иң зур шәһәре^[10][11].

Бакы
әзери. Bakı
Байрак	Илтамга
Рәсми исем	Bakı
Демоним	Bakuvian, Bakılı, Bakuano, Bakiner, Бакинец, Bakinoise[1], Bakinois[1] һәм Bakülü
Рәсми тел	әзери теле
Дәүләт	Әзербайҗан
Нәрсәнең башкаласы	Әзербайҗан
Административ-территориаль берәмлек	Әзербайҗан
Сәгать поясы	UTC+04:00
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Каспий диңгезе
Геомәгълүматлар	Data:Azerbaijan/Bakı.map
Башкарма хакимият башлыгы	Илдар Газизов[d]
Әгъзалык	Креатив шәһәрләр челтәре[d]
Халык саны	2 300 500 (1 гыйнвар 2021)[2]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	−28 метр
Кардәш шәһәр	Киев[3][4][5][…] һәм Тбилиси[6][7][8]
Бүләкләр
Мәйдан	2140 км²[9]
Почта индексы	AZ1000
Рәсми веб-сайт	baku-ih.gov.az​(азәр.)
Феноменның икътисады	экономика Баку[d]
Җирле телефон коды	12
Номер тамгасы коды	10, 90 һәм 99
Монда җирләнгәннәр төркеме	[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	[d]
Объектның күренешләре өчен төркем	[d]
Бакы Викиҗыентыкта

Шәһәр мәйданы 2 430 км²^[12]. Бакы Апшерон ярымутравының көньяк ярында урнашкан. Шәһәр үзенең борынгылыгы, территория зурлыгы һәм халык саны буенча Көнчыгышның иң зур шәһәрләренең берсе булып санала^[13]. Апшерон ярымутравы халкы белән бергә, агломерация халкы 2 545, 6 мең кеше тәшкил итә. 2009 елда Бакы БДБда сәяхәт итүче эшкуарлар өчен иң кыйммәт шәһәр булып танылган.

Халык

Халык саны

1897[14]	1926[15]	1939[16]	1959[17]	1970[18]	1979[19]	1989[20]	2009[21]	2012	2014
111 904	↗446 832	↗543 939	↗642 507	↗851 547	↗1 021 969	↗1 150 055	↗2 045 800	↗2 122 300	↗2 181 800
2018	2019[21]	2020[22]	1 гый 2021[2]
↗2 262 600	↗2 293 100	↗2 293 700	↗2 300 500

География

Шәһәр Апшерон ярымутравының көньяк өлешендә, Каспий диңгезе ярында урнашкан.

Бакыдан эре шәһәрләр кадәр ераклыгы (автоюллар буенча)
			Берлин ~ 3070 км Киев ~ 1870 км Тбилиси ~ 452 км Гәнҗә ~ 297 км	Самар ~ 1417 км Әстерхан ~ 676 км Махачкала ~ 387 км Мәскәү ~ 1910 км	Нурсолтан ~ 2042 км Атырау ~ 763 км
			Евлах ~ 283 км Ереван ~ 455 км Карс ~ 584 км	Җилләр розасы	Төркмәнбашы ~ 261 км Ташкәнт ~ 1626 км
			Нахчыван ~ 413 км Бәгъдад ~ 930 км Иерусалим ~ 1620 км	Тәһран ~ 545 км Манама ~ 1590 км Мәккә ~ 2310 км	Кандаһар ~ 1735 км Карачи ~ 2362 км

Климат

Бакы климаты
Күрсәткеч	Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
Уртача максимум, °C	6,6	6,3	9,8	16,4	22,1	27,3	30,6	29,7	25,6	19,6	13,5	9,7	18,9
Уртача температура, °C	4,2	4,0	6,3	12,3	18,0	22,8	26,4	25,6	21,8	16,0	10,8	6,6	14,5
Уртача минимум, °C	2,1	2,0	4,2	9,4	14,9	19,7	22,2	22,9	19,4	13,6	8,8	4,8	12,0
Явым-төшем нормасы, мм	21	20	21	18	18	8	2	6	15	25	30	26	210
Чыганак:

Шәхесләр

Азәрбайҗаннар

• Хөсәен Араблинский (1888—1919), трагик актер, режиссер. 1918 елда Әстерхан татар театрында эшли.
• Сара Ашурбәйли (1906—2001), тарих фәннәре докторы (1966), профессор, Азәрбайҗан ССР дәүләт премиясе лауреаты (1970). Азәрбайҗан ССР атказанган фән эшлеклесе (1982).
• Өммелбану Әсәдуллаева (Банин, 1905—1992), азәрбайҗан милләтеннән Франция язучысы.
• Афаг Бәширкызы (1955), кино- һәм театр актрисасы, Азәрбайҗанның халык артисты (1993).
• Полад Бүлбүлоглу (1945), җырчы, актер, композитор, дипломат.
• Анар Рзаев (Анар; 1938), Азәрбайҗанның халык язучысы (1998), Азәрбайҗан ССР Дәүләт премиясе лауреаты (1980).
• Зөләйха Сәетмәммәдова (1919—1994), Бөек Ватан сугышында катнашкан хәрби очучы, 1951—1974 елларда Азәрбайҗан ССР социаль тәэминат министры.
• Вәҗиһә Сәмәдова (1924—1965), рәссам, Азәрбайҗан ССР атказанган сәнгать эшлеклесе (1965).
• Онегин Хаҗикасыймов (1937—2002), шагыйрь, 1985 елдан православие монахы.
• Корбан Хәлилов (1906—2004), АзССР җирле сәнәгать (1955―1958), финанс (1958―1969) министры, АзССР Югары шурасы президиумы рәисе (1969―1965).
• Чыңгыз Абдуллаев (1959), Азәрбайҗанның халык язучысы (2005).

Татарлар

• Тимур Абдикеев (1979), опера җырчысы (бас), Татарстанның атказанган артисты (2010).
• Ирадә Әюпова (1971), ТР мәдәният министры.
• Рафаил Ильясов, ТРның Азәрбайҗандагы даими вәкиле.
• Эльмира Минһаҗева (1961), медицина фәннәре докторы (2002), профессор.
• Земфира Мифтахетдинова (1963), спортчы (стендлы ату), 2000 елның җәйге Олимпия уеннары чемпионы, 2004 елның җәйге Олимпия уеннары бронза призеры, дөнья чемпионы (1995, 2001), Европа чемпионы (1986, 1987, 1988).
• Рәсим Яхин (?), Икенче Карабах сугышында (2020) катнашучы. Азәрбайҗанның Паралимпиада җыелма командасы әгъзасы.

Галерея

• 
  Бакы төнлә
• 
  Кызлар манарасы
• 
  Бакы кирмәне
• 
  Ширваншаһлар сарае
• 
  Бакы бухтасы
• 
  Иске шәһәргә капка
• 
  Иске шәһәр. Асаф Мехтиевның чүкелгән эше
• 
  Иске шәһәр

• 
  Бакы манзарасы

Моны да карагыз

• Бакы метрополитены

Сылтамалар

• Викиҗыентыкта [[Commons:Category:<span class="no-wikidata" data-wikidata-property-id="P373"> Baku Викиҗыентыкта|Бакы]] темасына медиафайллар бар
• Бакы. Мәгълүмати портал. 2011 елның 16 сентябрь көнендә архивланган.
• Бакы. Фотосурәтләр.