Василий Городцов

Василий Алексеевич Городцов (1860-1945) - рус һәм совет археологы, Мәскәү дәүләт университеты профессоры.

Василий Городцов
Туган	11 (23) март 1860 яки 1860[1] Дубровичи[d], Рязанский район[d], Рәзән бүлгесе[d], Мәскәү өлкәсе
Үлгән	2 февраль 1945(1945-02-02) Мәскәү, СССР
Күмү урыны	Новодевичье зираты[d]
Ватандашлыгы	Россия империясе  СССР
Әлма-матер	Алексей хәрби укуханәсе[d] һәм Рәзән руханилар семинариясе[d][2]
Һөнәре	антрополог, археолог, офицер
Эш бирүче	Дәүләт тарих музее[d], РФА археология институты[d], Мәскәү археология институты[d], Мәскәү шәһәр халык университеты[d], Мәскәү дәүләт университеты һәм Мәскәү фәлсәфә, әдәбият һәм тарих институты[d]
Хәрби дәрәҗә	подполковник[d]
Гыйльми дәрәҗә:	тарих фәннәре докторы[d][2]

Биографиясе

Василий Алексеевич Городцов 1860 елның 11 (23) мартында Рязань губернасы Рязань оязенең Дубровичи авылында (хәзер Рязань өлкәсенең Рязань районы) туган.

1880 елдан 1906 елга кадәр хәрби хезмәттә була һәм бер үк вакытта фәнни җәмгыятьләрдә һәм оешмаларда: Рязань архив комиссиясе (1889-1892), Ярославль архив комиссиясе (1898-1899), Мәскәүнең тарихи музеенда (1903 елдан) хезмәттәшлек итә.

Отставкага чыккач, 1929 елга кадәр эшләгән тарихи музейга даими эшкә урнаша. Аның белән музейның археология залларының киңәюе һәм төп экспозициясе, музей буенча юлкүрсәткечләр басмасы (1921-1923) бәйле. 1907-1914 елларда Мәскәү Археология институтында, 1915-1918 елларда Шанявский исемендәге халык университетында археология укыта. 1918 елдан башлап Мәскәү университеты профессоры, соңрак Чернышевский исемендәге Мәскәү философия, әдәбмят һәм тарих институтында профессор; ике вузда да археология кафедрасын җитәкли. Бер үк вакытта СССР Фәннәр Академиясенең матди культура Тарих институты хезмәткәре дә. Бик күп укучылар калдыра.

1920 елда В. А. Городцов һәм Австрия археологы Геро фон Мергарт арасында зур низаг була, аны Городцов палеолит һәйкәлләрен фальсификацияләүдә гаепли ^[3] .

РАНИОН археология секциясен оешканнан бирле җитәкли. Берничә ел РСФСР Халык комиссариаты баш фәненең Археология бүлеген җитәкли. Ул күп кенә совет һәм чит ил фәнни җәмгыятьләренең һәм учреждениеләренең мактаулы һәм хакыйкый әгъзасы була. 1941 елдан-МДУның тарих факультеты профессоры.

Ул 1945 елның 2 февралендә үлә. Мәскәүдә Новодевичье зиратында җирләнә.

Бүләкләре

• РСФСРның атказанган галиме (1/14/1943)
• Ленин ордены (11/04/1944) - мәдәни төзелеш өчен белгечләр әзерләүдә күренекле хезмәтләр өчен

Фәнни эшчәнлеге

Аның беренче фәнни эшчәнлеге 1888 елда Ока неолит мәйданнарын өйрәнү була.

Илнең зур территориясендә узган Городцовның күп санлы казылмалары бай археологик материал бирде, бигрәк тә бронза чорында. Аның культуралары сериясен ачты, аларны периодизацияләде.

СССР көньягы археологик тарихының өч стадиясен билгеләп үтте: чокырлы, катакомбалы, буралы. Беренче тапкыр фатьяновск, волосовка һәм урман полосасының башка культураларын аерып күрсәтте. Киммериялеләр өчен археологик база ясады ^[4]. Скиф-сөрүчеләр археологиясен (Бельск шәһәре тикшеренүләрен) баета. Дьяков һәм Городец культураларын (Кәшер шәһәрчеген, Муром янындагы Болотьевский каберлеген казу һ.б.) өйрәнүгә зур өлеш кертә.

СССР территориясендә беренче тапкыр палеолит кешесенең казылганнарын ачты һәм тикшерде ( Тимоновская сайты, 1928). Беренче тапкыр ул Иске Рязаньдә зур күләмле казу эшләре алып барды. Борынгы тормышның икътисади нигезләрен өйрәнде.

Археология эшен геология өлкәсендә эзләнүләр белән бергә алып бара. Дүртенчел чокырларны, аеруча Ока дюналарына һәм террасаларына күзәтү үткәрде. Ул Ярославль тирәсендә Үрге юра формаларын өйрәнү, далаларда кара туфракның үсүе һәм югалуы белән шөгыльләнә. Ул геологик проблемалар буенча дистәдән артык мәкалә, шул исәптән «К вопросу об установлении натурального масштаба времени по аллювиальным отложениям в долинах рек Окской системы» мәкаләсен язды.

Ул археологик һәйкәлләрнең кыр тикшерү методикасын булдырды, СССРның борынгы әйберләрен фәнни классификацияләде, археологиядә типологик һәм чагыштырма ысуллар теориясен эшләде.

" Палеометалл" терминын актив әйләнешкә кертә^[5] .

Хезмәтләре

Ике йөздән артык фәнни хезмәт авторы. Шул исәптән:

• Результаты археологических исследований в Изюмском уезде Харьковской губернии // Труды XII Археологического съезда. — М., 1901.
• Результаты археологических исследований в Бахмутском уезде Екатеринославской губернии // Труды XIII Археологического съезда, т. I. — М., 1907.
• Первобытная археология. — М., 1908.
• Бытовая археология. — М., 1910.
• Культуры бронзовой эпохи в Средней России // Отчёт Российского исторического музея в Москве за 1914 г. — М., 1915.
• Археология. Т. 1. Каменный период. — М. — П., 1923.
• Археологическая классификация. — М., 1925.
• Дако-сарматские религиозные элементы в русском народном творчестве // Труды Исторического музея. — М., 1926.
• К вопросу о Киммерийской культуре // Труды Научно-исследовательского института археологии и искусствознания, том II. — М., 1927.
• Типологический метод в археологии. — Рязань, 1927.
• Старшее Каширское городище // Известия Государственной академии истории материальной культуры. — Вып. 85. — М.; Л., 1933.
• Тимоновская палеолитическая стоянка. — М. — Л., 1935.