Сөнгәләй

Сөнгәләй (рус. Сенгилей) — Сембер өлкәсендә шәһәр, Сөнгәләй районының административ үзәге.

Сөнгәләй
рус. Сенгилей
Байрак[d]
Нигезләнү датасы	1666
Дәүләт	Россия
Нәрсәнең башкаласы	Сенгилеевское городское поселение[d][1], Сөнгәләй районы һәм Сөнгәләй өязе
Административ-территориаль берәмлек	Сенгилеевское городское поселение[d], Сөнгәләй районы һәм Сөнгәләй өязе
Сәгать поясы	UTC+04:00[2] һәм UTC+03:00[2]
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Идел, Сенгилейка, Токшым (Идел кушылдыгы) һәм Куйбышев сусаклагычы
Халык саны	6407 (2021)[3]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	70 метр
Мәйдан	6 км²
Почта индексы	433380
Җирле телефон коды	84233
Сөнгәләй Викиҗыентыкта

Халык саны — 6 959 кеше (2010).

География

Шәһәр Иделнең уң ярында, Ульновсктан 72 километрга көньякка таба урнаша. Иң якын тимер юл станциясе — Красный Гуляй (45 км).

Исем чыганагы

Шәһәр үз исемне Сөнгәләйка елгадан алган, ә ул үз исемен эрзә сянг — «кушылдык» һәм лей — «су» сүзләреннән алган.

Тарих

Сөнгәләй 1666 елда нигезләнә.

1780 елдан — Сембер калгайлыгы (1796 елдан — Сембер губернасы) Сөнгәләй өязенең үзәге.

1856 елда Сөнгәләйдә 1 чиркәү, 708 йорт һәм 32 лавка (кибет) булган.

1907 елда шәһәрдә зур булмаган җылылык электростанциясе, ә 1914 елда — цемент заводы төзелә.

1925 елда Сөнгәләй салага үзгәртеп корыла. 1936 елдан — эшчеләр посёлогы, 1943 елдан — яңадан шәһәр.

Халык

1897[4]	1959[5]	1970[6]	1979[7]	1989[8]	2002[9]	2010[10]
5 734	10 677	9 807	10 817	10 366	8 396	6 959

Икътисад

• Цемент заводы;
• яшелчә-консерв заводы;
• мебель комбинаты;
• Ульяновск радиолампа заводының филиалы;
• «Энергосервис» берләшмәсе;
• май җитештерү заводы;
• тегермән комбинаты.

Мәдәният һәм мәгариф

Шәһәрдә 2 мәктәп, педагогоия колледжы, технологик техникумы һәм өлкәне өйрәнү музее бар.

Шәхесләр

• Валентин Жегалов (1934), математик, КФУ профессоры.