Python

Python ([ˈpʌɪθ (ə)n] — payton, piton) — turli sohalar uchun yuqori darajadagi umumiy maqsadli dasturlash tili. Uning dizayn falsafasi muhim chekinishdan foydalangan holda kodning oʻqilishiga urgʻu beradi. Uning til konstruksiyalari va obyektga yoʻnaltirilgan yondashuvi dasturchilarga kichik va yirik loyihalar uchun aniq, mantiqiy kod yozishda yordam berishga qaratilgan^[4]. Shuningdek Python sunʼiy intellekt hamda maʼlumotlar muhandisiligi sohalarining tili hisoblanadi.

Python

Paradigmalari	Koʻp paradigmali dasturlash tili: obyektga yoʻnaltirilgan dasturlash,[1], tartibotli dasturlash (imperativ dasturlash), funksional dasturlash, strukturali dasturlash, reflektiv dasturlash
Muallifi	Guido van Rossum
Tuzilgan yili	20-fevral, 1991-yil (34 yil avval) (1991-02-20)[2]
Turi	obyektga yoʻnaltirilgan dasturlash tili
Holati	faol
Versiyalari	3.12.4 6.6.2024 (12 oy avval) (6.6.2024)
Ishga tushirish turi	IDE orqali
Operatsion tizim	kross-platformali
Litsenziya	Python Software Foundation License
Fayl kengaytmalari	.py, .pyi, .pyc, .pyd, .pyo, .pyw, .pyz
Vebsayt	python.org
Dialektlari
Cython, RPython, Starlark[3]
Bunga asos boʻlgan tillar
ABC, Ada, Algol 68, APL, C, C++, Klu, Dylan, Haskell, Icon, Java, Lisp, Modula-3, Perl, Standard ML
Buning asosida tuzilgan tillar
Apache Groovy, Boo, Cobra, CoffeeScript, D, F#, Genie, Go, JavaScript, Julia, Nim, Ring, Ruby, Swift

Python deyarli barcha platformalarda ishlay oladi, xususan Windows, Linux, Mac OS X, Palm OS, Mac OS va boshqalar shular jumlasidandir. Python Microsoft.NET platformasi uchun yozilgan realizatsiyasi ham mavjud boʻlib, uning nomi — IronPython dasturlash muhitidir.

Guido van Rossum 1980-yillarning oxirida ABC dasturlash tilining davomchisi sifatida Python ustida ishlay boshladi va birinchi marta 1991-yilda Python 0.9.0 versiyasini ommaga eʼlon qildi^[5].

Python dasturlash tiliga boʻlgan talab yildan yilga oshib bormoqda. CodingDojo^[6] portalining tadqiqotlariga koʻra, 2020—2021-yillarda aynan Python tilida dasturlovchi mutaxassislarga eng koʻp talab boʻlgan^[7].

Guido van Rossum

Sintaksisi

Unda Lua tiliga oʻxshab, bir vaqtning oʻzida bir nechta oʻzgaruvchiga qiymat berish mumkin. Shuningdek, yangi oʻzgaruvchi kiritmasdan turib, ikkita oʻzgaruvchining qiymatlarini almashtirish mumkin:

 x, y = y, x

Va uni funksiyalaridan ham shunday turda qaytarishingiz mumkin:

def function():
    x = "Jimbo"
    y = "Wales"
    return x, y

Salom, dunyo!

# -*- coding: utf-8 -*-
print("Salom, dunyo!")

Ishlatilishi

Web dasturlash

• Zope — CMS yaratish uchun server va veb dasturlar qilish uchun dastur.
• Django — web dasturlash muhiti.
• Turbogears — web yaratish qilish uchun dastur.
• CherryPy — web yaratish qilish uchun dastur.
• Plone — saytni muhofaza qilish uchun dastur.
• Mailman — „Rassilka“ yaratish uchun dastur
• MoinMoin — viki — dvijok internet va intranet uchun
• PlanetPlanet — RSS oqimini sindikatsiyalash

Grafika

• Skencil — Vektor grafikasi uchun dastur

Pythonni ishlatadigan dasturlar

• Wikipedia — botlarni yozish uchun ishlatadi.
• Civilization IV — Yaxshi strategiya oʻyin.

Pythonni ishlatadigan kompaniyalar

• Kosmik teleskop instituti
• NASA
• Google
• DreamWorks
• Industrial Light & Magic
• Firaxis Games
• Apple Computer
• CCP

Yana qarang

• PyCharm
• Python dasturiy taʼminot fondi
• Python funksiyalari