ჰაფნიუმი
From Wikipedia, the free encyclopedia
ჰაფნიუმი[1][2] (ლათ. Hafnium; ქიმიური სიმბოლო — ) — ელემენტთა პერიოდული სისტემის მეექვსე პერიოდის, მეოთხე ჯგუფის (მოძველებული კლასიფიკაციით — მეოთხე ჯგუფის თანაური ქვეჯგუფის, IVბ) ქიმიური ელემენტი. მისი ატომური ნომერია — 72, ატომური მასა — 178.49, tდნ — 2233 °C, tდუღ — 4603 °C, სიმკვრივე — 13.31 გ/სმ3. ბზინვარე მოვერცხლისფრო-მოთეთრო ლითონი. ბუნებაში მოიპოვება ჰაფნიუის 6 სტაბილური იზოტოპი, რომელთა მასური რიცხვებია 174 და 176-180. 1923 წელს აღმოაჩინეს ჰოლანდიელმა ფიზიკოსმა დ. კოსტერმა და უნგრელმა ქიმიკოსმა დ. ჰევეშიმ.
ჰაფნიუმი |
72Hf |
178.49 |
4f14 5d2 6s2 |
სწრაფი ფაქტები ზოგადი თვისებები, მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა ...
ზოგადი თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა | ბზინვარე მოვერცხლისფრო-მოთეთრო ლითონი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სტანდ. ატომური წონა Ar°(Hf) |
178.486±0.006 178.49±0.01 (დამრგვალებული) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჰაფნიუმი პერიოდულ სისტემაში | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომური ნომერი (Z) | 72 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჯგუფი | 4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
პერიოდი | 6 პერიოდი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბლოკი | d-ბლოკი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტრონული კონფიგურაცია | [Xe] 4f14 5d2 6s2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტრონი გარსზე | 2, 8, 18, 32, 10, 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელემენტის ატომის სქემა | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ფიზიკური თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში | მყარი სხეული | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დნობის ტემპერატურა |
2233 °C (2506 K, 4051 °F) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დუღილის ტემპერატურა |
4603 °C (4876 K, 8317 °F) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სიმკვრივე (ო.ტ.) | 13.31 გ/სმ3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სიმკვრივე (ლ.წ.) | 12 გ/სმ3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დნობის კუთ. სითბო | 27.2 კჯ/მოლი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აორთქ. კუთ. სითბო | 648 კჯ/მოლი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მოლური თბოტევადობა | 25.73 ჯ/(მოლი·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ნაჯერი ორთქლის წნევა
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომის თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჟანგვის ხარისხი | −2, 0, +1, +2, +3, +4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტროდული პოტენციალი |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტროუარყოფითობა | პოლინგის სკალა: 1.3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
იონიზაციის ენერგია |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომის რადიუსი | ემპირიული: 159 პმ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
კოვალენტური რადიუსი (rcov) | 175±10 პმ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჰაფნიუმის სპექტრალური ზოლები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სხვა თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბუნებაში გვხვდება | პირველადი ნუკლიდების სახით | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მესრის სტრუქტურა | მჭიდრო ჰექსაგონალური | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბგერის სიჩქარე | 3010 მ/წმ (20 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
თერმული გაფართოება | 5.9 µმ/(მ·K) (25 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
თბოგამტარობა | 23.0 ვტ/(მ·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
კუთრი წინაღობა | 331 ნომ·მ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მაგნეტიზმი | პარამაგნეტიკი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მაგნიტური ამთვისებლობა | 6995749999999999999♠+75.0×10−6 სმ3/მოლ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
იუნგას მოდული | 78 გპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
წანაცვლების მოდული | 30 გპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დრეკადობის მოდული | 110 გპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
პუასონის კოეფიციენტი | 0.37 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მოოსის მეთოდი | 5.5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ვიკერსის მეთოდი | 1520–2060 მპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბრინელის მეთოდი | 1450–2100 მპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
CAS ნომერი | 7440-58-6 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ისტორია | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სახელწოდება მომდინარეობს | ქ. კოპენჰაგენის (ძველად ჰაფნია) სახელის მიხედვით | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
იწინასწარმეტყველა | დიმიტრი მენდელეევი (1869) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აღმომჩენი და პირველი მიმღებია | Dirk Coster and George de Hevesy (1922) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჰაფნიუმის მთავარი იზოტოპები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• |
დახურვა