ჰოლმიუმი
From Wikipedia, the free encyclopedia
ჰოლმიუმი[1][2] (ლათ. Holmium; ქიმიური სიმბოლო — ) — ელემენტთა პერიოდული სისტემის მეექვსე პერიოდის, ჯგუფგარეშე (ძველი კლასიფიკაციით მესამე ჯგუფის თანაური ქვეჯგუფის, IIIბ) ქიმიური ელემენტი. განეკუთვნება ლანთანოიდების ოჯახს. ატომური ნომერია — 67, ატომური მასა — 164.93, tდნ — 1461 °C, tდუღ — 2600 °C, სიმკვრივე — 8.79 გ/სმ3. რბილი მოვერცხლისფრო-თეთრი ლითონი. ბუნებაში გვხვდება ჰოლიუმის ერთი მდგრადი იზოტოპი . 1879 წელს აღმოაჩინა შვედმა ქიმიკოსმა პ. კლევემ ჰოლმიუის „მიწის“ — ჰოლმიუმის ოქსიდის სახით. ჰოლმიუმის შემცველობა დედამიწის ქერქში მასის მიხედვით 6996170000000000000♠1.7×10−4 %-ია. ჰოლმიუმის ჟანგვის ხარისხია +3. ჰაერზე იჟანგება, ოთახის ტემპერატურაზე მოქმედებს წყალთან, , , , გახურებისას — , , , . ღებულობენ ფთორიდების ან ქლორიდების ლითონთერმული აღდგენით. ჰოლმიუმი მაგნიტური შენადნობების კომპონენტია , , ერთად.
ჰოლმიუმი |
67Ho |
164.93 |
4f11 6s2 |
ზოგადი თვისებები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა | რბილი მოვერცხლისფრო-თეთრი ლითონი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სტანდ. ატომური წონა Ar°(Ho) |
164.930329±0.000005 164.93±0.01 (დამრგვალებული) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჰოლმიუმი პერიოდულ სისტემაში | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომური ნომერი (Z) | 67 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
პერიოდი | 6 პერიოდი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბლოკი | f-ბლოკი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტრონული კონფიგურაცია | [Xe] 4f11 6s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტრონი გარსზე | 2, 8, 18, 29, 8, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელემენტის ატომის სქემა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ფიზიკური თვისებები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში | მყარი სხეული | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დნობის ტემპერატურა |
1461 °C (1734 K, 2662 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დუღილის ტემპერატურა |
2600 °C (2873 K, 4712 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სიმკვრივე (ო.ტ.) | 8.79 გ/სმ3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სიმკვრივე (ლ.წ.) | 8.34 გ/სმ3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დნობის კუთ. სითბო | 17.0 კჯ/მოლი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აორთქ. კუთ. სითბო | 251 კჯ/მოლი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მოლური თბოტევადობა | 27.15 ჯ/(მოლი·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ნაჯერი ორთქლის წნევა
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომის თვისებები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჟანგვის ხარისხი | 0, +1, +2, +3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტროდული პოტენციალი |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტროუარყოფითობა | პოლინგის სკალა: 1.23 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
იონიზაციის ენერგია |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომის რადიუსი | ემპირიული: 176 პმ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
კოვალენტური რადიუსი (rcov) | 192±7 პმ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მოლური მოცულობა | 18.7 სმ3/მოლი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჰოლმიუმის სპექტრალური ზოლები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სხვა თვისებები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბუნებაში გვხვდება | პირველადი ნუკლიდების სახით | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მესრის სტრუქტურა | მჭიდრო ჰექსაგონალური | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მესრის პერიოდი | 3.577 Å | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბგერის სიჩქარე | 2760 მ/წმ (20 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
თერმული გაფართოება | 11.2 µმ/(მ·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
თბოგამტარობა | 16.2 ვტ/(მ·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
კუთრი წინაღობა | 814 ნომ·მ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მაგნეტიზმი | პარამაგნეტიკი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
იუნგას მოდული | 64.8 გპა | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
წანაცვლების მოდული | 26.3 გპა | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დრეკადობის მოდული | 40.2 გპა | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
პუასონის კოეფიციენტი | 0.231 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ვიკერსის მეთოდი | 410–600 მპა | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბრინელის მეთოდი | 500–1250 მპა | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
CAS ნომერი | 7440-60-0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ისტორია | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აღმომჩენია | Jacques-Louis Soret and Marc Delafontaine (1878) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჰოლმიუმის მთავარი იზოტოპები | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• |