ცირკონიუმი
From Wikipedia, the free encyclopedia
ცირკონიუმი[1][2] (ლათ. Zirconium < სპარს. زرگون [zargun] — „ოქროსფერი“; ქიმიური სიმბოლო — ) — ელემენტთა პერიოდული სისტემის მეხუთე პერიოდის, მეოთხე ჯგუფის (მოძველებული კლასიფიკაციით — მეოთხე ჯგუფის თანაური ქვეჯგუფის, IVბ) ქიმიური ელემენტი. მისი ატომური ნომერია 40, ატომური მასა — 91.224, tდნ — 1852 °C, tდუღ — 4377 °C, სიმკვრივე — 6.52 გ/სმ3. მოვერცხლისფრო-თეთრი ფერის ლითონი. ბუნებრივი ცირკონიუმი შედგება ოთხი სტაბილური (, , და ) და ერთი სუსტად რადიოაქტიური იზოტოპისაგან. ფლობს მაღალ პლასტიკურობას, მდგრადია კოროზიის მიმართ. არსებობს ორი კრისტალური მოდიფიკაციის სახით: α-Zr მაგნიუმის ტიპის ჰექსოგონალური მესერით, β-Zr α-Fe-ის კუბური წახნაგცენტრირებული მესერის ტიპით, გადასვლის ტემპერატურა α↔β 863 °C.
ცირკონიუმი |
40Zr |
91.224 |
4d2 5s2 |
სწრაფი ფაქტები ზოგადი თვისებები, მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა ...
ზოგადი თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
მარტივი ნივთიერების ვიზუალური აღწერა | მოვერცხლისფრო-თეთრი ფერის ლითონი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სტანდ. ატომური წონა Ar°(Zr) |
91.224±0.002 91.224±0.002 (დამრგვალებული) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ცირკონიუმი პერიოდულ სისტემაში | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომური ნომერი (Z) | 40 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჯგუფი | 4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
პერიოდი | 5 პერიოდი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბლოკი | d-ბლოკი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტრონული კონფიგურაცია | [Kr] 4d2 5s2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტრონი გარსზე | 2, 8, 18, 10, 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელემენტის ატომის სქემა | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ფიზიკური თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აგრეგეგატული მდგომ. ნსპ-ში | მყარი სხეული | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დნობის ტემპერატურა |
1852 °C (2125 K, 3365 °F) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დუღილის ტემპერატურა |
4377 °C (4650 K, 7911 °F) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სიმკვრივე (ო.ტ.) | 6.52 გ/სმ3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სიმკვრივე (ლ.წ.) | 5.8 გ/სმ3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დნობის კუთ. სითბო | 14 კჯ/მოლი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აორთქ. კუთ. სითბო | 591 კჯ/მოლი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მოლური თბოტევადობა | 25.36 ჯ/(მოლი·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ნაჯერი ორთქლის წნევა
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომის თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ჟანგვის ხარისხი | −2, 0, +1, +2, +3, +4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტროდული პოტენციალი |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ელექტროუარყოფითობა | პოლინგის სკალა: 1.33 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
იონიზაციის ენერგია |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ატომის რადიუსი | ემპირიული: 160 პმ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
კოვალენტური რადიუსი (rcov) | 175±7 პმ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ცირკონიუმის სპექტრალური ზოლები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სხვა თვისებები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბუნებაში გვხვდება | პირველადი ნუკლიდების სახით | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მესრის სტრუქტურა | მჭიდრო ჰექსაგონალური | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბგერის სიჩქარე | 3800 მ/წმ (20 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
თერმული გაფართოება | 5.7 µმ/(მ·K) (25 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
თბოგამტარობა | 22.6 ვტ/(მ·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
კუთრი წინაღობა | 421 ნომ·მ (20 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მაგნეტიზმი | პარამაგნეტიკი | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
იუნგას მოდული | 88 გპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
წანაცვლების მოდული | 33 გპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
დრეკადობის მოდული | 91.1 გპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
პუასონის კოეფიციენტი | 0.34 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
მოოსის მეთოდი | 5.0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ვიკერსის მეთოდი | 820–1800 მპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ბრინელის მეთოდი | 638–1880 მპა | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
CAS ნომერი | 7440-67-7 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ისტორია | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
სახელწოდება მომდინარეობს | მინერალ ცირკონის (სპარს. زرگون [zargun] — „ოქროსფერი“) სახელის მიხედვით | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
აღმომჩენია | მარტინ ჰაინრიხ კლაპროთი (1789) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
პირველი მიმღებია | იენს იაკობ ბერცელიუსი (1824) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ცირკონიუმის მთავარი იზოტოპები | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• |
დახურვა