ദുറാനി സാമ്രാജ്യം
From Wikipedia, the free encyclopedia
ഇന്നത്തെ അഫ്ഗാനിസ്താനും പാകിസ്താനും ആസ്ഥാനമാക്കി പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ മദ്ധ്യത്തിൽ ഉടലെടുത്ത ഒരു പഷ്തൂൺ സാമ്രാജ്യമാണ് ദുറാനി സാമ്രാജ്യം (പഷ്തു: د درانیانو واکمني ) അഥവാ അഫ്ഗാൻ സാമ്രാജ്യം. അബ്ദാലി പഷ്തൂണുകളിലെ പോപൽസായ് വിഭാഗത്തിലെ സാദോസായ് വംശത്തിൽപ്പെട്ടവരുടെ സാമ്രാജ്യമായതിനാൽ സാദോസായ് സാമ്രാജ്യമെന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. സാമ്രാജ്യവികാസത്തിന്റെ പരമോന്നതിയിൽ, വടക്കുകിഴക്കൻ ഇറാൻ, ഇന്ത്യയിലെ പടിഞ്ഞാറൻ പഞ്ചാബ് തുടങ്ങിയ പ്രദേശങ്ങളും ഈ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ കീഴിൽ വന്നിരുന്നു.
ദുറാനി സാമ്രാജ്യം | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1747–1823 | |||||||||
പതാക | |||||||||
തലസ്ഥാനം | കന്ദഹാർ, കാബൂൾ, പെഷവാർ (ശൈത്യകാലതലസ്ഥാനം) | ||||||||
പൊതുവായ ഭാഷകൾ | പേർഷ്യൻ (ഔദ്യോഗികം) പഷ്തു (ഭരണകർത്താക്കളുടെ മാതൃഭാഷ) | ||||||||
ഗവൺമെൻ്റ് | ഏകാധിപത്യം | ||||||||
ചരിത്രം | |||||||||
• സ്ഥാപിതം | 1747 | ||||||||
• ഇല്ലാതായത് | 1823 | ||||||||
|
അഫ്ഗാനിസ്താന്റെ ചരിത്രം | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ഇവയും കാണുക | |||||||||||||||||
ഏരിയാന · ഖുറാസാൻ | |||||||||||||||||
സമയരേഖ | |||||||||||||||||
ഇസ്ലാമിനു മുൻപുള്ള കാലഘട്ടം
| |||||||||||||||||
ഇസ്ലാമിക ആക്രമണം
| |||||||||||||||||
|
പഷ്തൂൺ സൈനികനേതാവായിരുന്ന അഹമ്മദ് ഖാൻ അബ്ദാലിയാണ് 1747-ൽ ഈ സാമ്രാജ്യം സ്ഥാപിച്ചത്. പിൽക്കാലത്ത് ഇദ്ദേഹം അഹമ്മദ് ഷാ അബ്ദാലി എന്നും അഹമ്മദ് ഷാ ദുറാനി എന്നും പേര് സ്വീകരിച്ചു. ഘിൽജികൾക്കു (ഹോതകി സാമ്രാജ്യം) ശേഷം കന്ദഹാറിൽ അധികാരത്തിലേറിയ രണ്ടാമത്തെ പഷ്തൂൺ രാജവംശമാണ് ദുറാനി രാജവംശം. ആദ്യം കന്ദഹാറിലും പിൽക്കാലത്ത് കാബൂൾ, പെഷവാർ എന്നിവിടങ്ങളുമായിരുന്നു ഈ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ തലസ്ഥാനം.
പതിനെട്ടം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പകുതിയിൽ, ഒട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യത്തിനു ശേഷമുള്ള ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട മുസ്ലീം സാമ്രാജ്യമായിരുന്നു ദുറാനി സാമ്രാജ്യം. വൈദേശികാധിപത്യത്തിൽ നിന്നും മുക്തമായി, ഇന്നത്തെ അതിർത്തിക്കുള്ളിൽ അഫ്ഗാനിസ്താൻ എന്ന ഐക്യരാജ്യത്തിന്റെ സ്ഥാപനം അഹമ്മദ് ഷായിലൂടെ അതായത് ദുറാനി സാമ്രാജ്യത്തിലൂടെയാണെന്ന് വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നു.
അഹമ്മദ് ഷാ അബ്ദാലിക്കു ശേഷം (ഭരണകാലം:1747 - 1772) അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുത്രനായിരുന്ന തിമൂർ ഷാ 1793 വരെ സാമ്രാജ്യം ഭരിച്ചു. തിമൂറിനു ശേഷം വിവിധ ഭരണാധികാരികൾ ഈ വംശത്തിലുണ്ടായെങ്കിലും അധികാരവടംവലി മൂലം 1823-ഓടെ സാദോസായ് വംശത്തിന്റെ ഭരണം പൂർണ്ണമായി അവസാനിക്കുകയും തൽസ്ഥാനത്ത് പഷ്തൂണുകളിലെ മറ്റൊരു പ്രബലവിഭാഗമായ ബാരക്സായ് വിഭാഗത്തിലെ മുഹമ്മദ്സായ് വംശജർ ഭരണത്തിലേറി.