Camelopardalis

Camelopardalis, la xirafa, ye una gran constelación del hemisferiu norte celeste bien pocu conspicua, pos los sos estrelles más brilloses (siete) son namái de magnitú 5. Ta asitiada ente les constelaciones d'Auriga y los dos Oses. El nome de Camelopardalis provién de "camellu-lleopardu", nome que los griegos dieron a la xirafa, yá que pensaben que tenía la cabeza de camellu y les manches de lleopardu.

La Xirafa Camelopardalis
Carta celeste de la constelación de la Xirafa na qu'apaecen les sos principales estrelles.
Nomenclatura
Nome n'asturianu	La Xirafa
Nome en llatín	Camelopardalis
Xenitivu	Camelopardalis
Abreviatura	Cam
Descripción
Introducida por	Petrus Plancius
Superficie	756,8 graos cuadraos 1,835 % (posición 18)
Ascensión reuta	Ente 3 h 15,60 m y 14 h 27,13 m
Declinación	Ente 52,67° y 86,10°
Visibilidá	Completa: Ente 3° S y 90° N Parcial: Ente 37° S y 3° S
Númberu d'estrelles	152 (mv < 6,5)
Estrella más brillante	Beta Camelopardalis (mv 4,03)
Oxetos Messier	Nengunu
Oxetos NGC	53
Oxetos Caldwell	2
Lluvies de meteoros	Camelopardálidas d'ochobre
Constelaciones colindantes	8 constelaciones Auriga Cassiopeia Cepheus Draco Lynx Perseus Ursa Major Ursa Minor
Meyor mes pa ver la constelación Hora llocal: 21:00
Mes	Febreru
[editar datos en Wikidata]

Foi introducida como constelación por Petrus Plancius y publicada por Jakob Bartsch en 1624 nel so llibru sobre les constelaciones.

Carauterístiques destacables

β Camelopardalis, la estrella más brillosa de la constelación, ye una superxigante mariella de tipu espectral G1Ib^[1] que'l so radiu ye 65 vegaes más grande que'l radiu solar. Sígue-y en rellumu CS Camelopardalis, una superxigante blancu-azulada de tipu B9Ia distante cuasi 2000 años lluz. Atópase somorguiada na nebulosa de reflexón vdB 14 y ye miembru de l'Asociación estelar Cam OB1.^[2] Catalogada como variable Alfa Cygni, la so variación de rellumu ye de namái 0,05 magnitúes.^[3]

La tercer estrella en rellumu ye α Camelopardalis, una superxigante azul de tipu O9.5Iae realmente alloñada, pos se piensa que ta a una incierta distancia ente 3200 y 6000 años lluz del sistema solar. Considerando la menor de les distancies, la so lluminosidá —incluyida la enerxía radiada nel ultravioleta— equivaldría a 676 000 soles, polo que ye una de les estrelles más lluminoses de la Vía Láctea.^[4]

Muncho más próxima que los trés estrelles anteriores, 23 H. Camelopardalis (HD 46588), ye una nana mariella de tipu F7V asitiada a 58 años lluz. Más caliente que'l Sol —con 6165 K de temperatura superficial— pue ser una binaria espectroscópica con un periodu orbital de 60 díes, magar el so duplicidad nun ta confirmada.^[5] Asemeyáu a esta estrella ye HD 33564, alredor de la cual detectóse un planeta xigante con una masa igual o superior a 9 vegaes la de Xúpiter.^[6] Tamién Tonatiuh (HD 104985),^[7] xigante mariella de tipu G9III, tien n'órbita un planeta 6 vegaes más masivu que Xúpiter separáu 0,78 ua de la estrella.^[8]

Ente les variables de la constelación hai que mentar a Z Camelopardalis, variable cataclísmica compuesta por una estrella mariella y una nana blanca bien próximes ente sigo. La nana blanca zuca material rico en hidróxenu de la so compañera, que s'atropa nun discu de gas y polvu que giraen tornu a ella; cada poques selmanes, la inestabilidá del discu fai que'l material impacte na superficie de la nana blanca, produciéndose una erupción qu'aumenta drásticamente el so rellumu.

Camelopardalis cunta con dellos oxetos del espaciu fondu interesantes. Asitiada a 11 millones d'años lluz de la Tierra,^[9] NGC 1569 ye una galaxa irregular que se caracteriza pola so elevada tasa de formación estelar: mientres los postreros 100 millones d'años el ritmu de creación d'estrelles foi cien veces mayor que'l de la Vía Láctea.^[10] NGC 2403 ye una galaxa espiral entemedia, miembru periféricu del Grupu de M81. A una distancia de 8 millones d'años lluz, foi la primer galaxa ayena al Grupu Llocal dientro del cual afayóse una cefeida.

Estrelles principales

Imaxe de la variable cataclísmica Z Camelopardalis nel ultravioleta.

• α Camelopardalis, distante superxigante azul de magnitú 4,26 que puede tar acomuñada al cúmulu NGC 1502.
• β Camelopardalis, superxigante mariella de magnitú 4,03, la estrella más brillosa de la constelación.
• γ Camelopardalis, subxigante blanca de magnitú 4,62.
• 7 Camelopardalis, estrella múltiple de cuatro componentes; la so estrella principal tien magnitú 4,45.
• 11 Camelopardalis (BV Camelopardalis), estrella Be y variable Gamma Cassiopeiae de magnitú media 5,03.
• 16 Camelopardalis, estrella blanca de la secuencia principal de magnitú 5,25.
• 37 Camelopardalis, xigante mariella de magnitú 5,36 probe en metales.
• 53 Camelopardalis (AX Camelopardalis), estrella químicamente peculiar de magnitú 6,02.
• 23 H. Camelopardalis (HD 46588), nana mariella de magnitú 5,45 que probablemente tien una tenue compañera estelar.
• Y Camelopardalis, binaria eclipsante y variable Delta Scuti, una de les poques estrelles que presenten dambos tipos de variabilidá.
• Z Camelopardalis, estrella variable cataclísmica qu'entra n'erupción cada dos o tres selmanes; el so rellumu bazcuya ente un máximu de 10,0 y un mínimu de 14,50. Ye'l prototipu d'una subclase de variables dientro de les novas nanes.
• BC Camelopardalis, estrella peculiar de magnitú 6,47.
• BD Camelopardalis, estrella simbiótica que la so componente visible ye una xigante de tipu espectral S.
• BE Camelopardalis, xigante colorada lluminosa y variable irregular que'l so rellumo fluctúa ente magnitú 4,35 y 4,48.
• BK Camelopardalis, estrella Be de magnitú 4,73.
• CE Camelopardalis, superxigante blanca de magnitú 4,60.
• CS Camelopardalis, estrella binaria a unos 1940 años lluz y variable Alfa Cygni. De rellumu variable ente magnitú 4,29 y 4,34, ye la segunda estrella más brillosa de la constelación anque escarez de denominación de Bayer.
• TU Camelopardalis, binaria espectroscópica eclipsante con un periodu de 2,933 díes.
• TX Camelopardalis, variable Mira que'l so periodu ye de 557,4 díes.
• VZ Camelopardalis, xigante colorada y variable irregular; el so rellumu bazcuya ente magnitú 4,8 y 4,96.
• HD 33564, estrella de magnitú 5,10 con un planeta xigante n'órbita.
• HD 104985, xigante mariella de magnitú 5,80 con un planeta estrasolar.
• Gliese 275.1, nana colorada de magnitú 10,79.
• Gliese 445, nana colorada asitiada a 17,6 años lluz del Sistema Solar.
• Stein 2051 (GJ 169.1), estrella binaria formada por una nana colorada y una nana blanca a 18 años lluz de distancia.

Oxetos de cielu fondu

IC 342 una galaxa espiral.

• NGC 1569. AR: 04h 30m 49.2s Dec: +64°50'53" (Dómina 2000). Galaxa irregular cercana que ta esperimentando una elevada actividá de formación d'estrelles.
• NGC 2403. AR: 07h 36m 54.0s Dec: +65°36'00" (Dómina 2000). Ye una de les galaxes espirales más cercanes a la Vía Láctea escluyendo les del Grupu Llocal.
• IC 342. AR: 03 h 46 m 48,5 s Dec: +8 ° 05 '46 " (Dómina 2000). La galaxa, allugada a unos 7 millones d'años lluz de distancia atópase cerca del ecuador galácticu, onde escurecimientu del polvu conviértelo nun oxetu difícil pa los astrónomos aficionaos y profesionales pa reparar.
• NGC 1502. AR: 04h 07m 42.0s Dec: +62°20'00" (Dómina 2000). Cúmulu abiertu ente α Camelopardalis y β Camelopardalis.
• NGC 2523. AR: 07h 36m 54.0s Dec: +65°36'00" (Dómina 2000) Galaxa espiral débil, magnitú de 13.
• Cascada de Kemble. Cúmulu d'estrelles d'octava magnitú.
• NGC 1501. AR: 04h 07m 00.0s Dec: +60°55'00" (Dómina 2000). Nebulosa planetaria débil con un discu irregular.
• IC 3568, nebulosa planetaria de magnitú 10,6 con forma cuasi esférica.