Idioma castellanu

El castellanu o español ye un idioma indoeuropéu, nacíu al norte de Burgos, nos territorios llamaos Castiella alredor del sieglu IX.

«español» redirixe equí. Pa otres aceiciones, ver español (dixebra).

español y castellano
Faláu en
Faláu en	España, Andorra, Arxentina, Belize, Bolivia, Chile, Colombia, Costa Rica, Cuba, República Dominicana, Ecuador, El Salvador, Guinea Ecuatorial, Xibraltar, Guatemala, Hondures, Méxicu, Nicaragua, Panamá, Paraguái, Perú, Estaos Xuníos, Uruguái, Venezuela, República Árabe Saḥariana Democrática, Aruba y Filipines
Númberu de falantes
Falantes Tipu Añu 485 000 000 llingua materna 2023
Datos
Familia	Subgrupo Castellano (es) y Grupu Ibero-Occidental
Estáu de vulnerabilidá	1 seguru
Sistema d'escritura	alfabetu llatín
Reguláu por	Asociación d'Academies de la Llingua Española
Códigos
ISO 639-1	es
ISO 639-2	spa
ISO 639-3	spa

Influyíu fondamente pol vascu que-y dio'l so sistema vocálicu, y fízo-y desaniciar la f- inicial llatina na mayor parte de les pallabres.

Espardióse hacia'l sur cola Reconquista y cola conversión de Castiella nel reinu con más puxu de los cristianos, impúnxose como llingua de la población na mayor parte de lo que dempués sería España.

La conquista d'América fizo qu'anguaño seya la tercer llingua más falada del mundu xunto al chinu, ya inglés (dependiendo de les fontes), con unos 478 millones de falantes como idioma maternu.

Distribución xeográfica

Países con población hispánica significativa

Orde alfabéticu	Númberu de falantes nativos
Alemaña (410,000) Andorra (40,000) Aruba (105,000) Arxentina (43,500,000) Australia (150,000) Austria (1,970) Belize (130,000) Bolivia (8,610,000) Bonaire (5,700) Brasil (6,900,000) Canadá (272,000) Chile (18,145,000) China (250,000) Colombia (49,200,000) Corea del Sur (90,000) Costa Rica (4,220,000) Cuba (11,300,000) Curaçao (112,450) República Dominicana (8,850,000) Ecuador (16,346,000) España (46,100,000 ) Estaos Xuníos d'América (58,900,000) Filipines (25,000) Finlandia (17,200) Francia (2,100,000) Guatemala (8,163,000) Guinea Ecuatorial (447,000) Guyana (198,000) Guyana Francesa (13,000) Haití (1,650,000) Hondures (8,550,000) Islles Vírxenes Americanes (3,980) Israel (160,000) Italia (455,000) Kuwait (1,700) El Líbanu (2,300) Marruecos (960,706) Méxicu (122,859,000) Nicaragua (5,503,000) Nueva Zelanda (26,100) Países Baxos (17,600) Panamá (3,108,000) Paraguái (4,737,000) Perú (26,152,265) Portugal (1,750,000) Puertu Ricu (4,017,000) Reinu Xuníu (900,000) Rumanía (7,000) Rusia (1,200,000) Sáḥara Occidental (341,000) El Salvador (6,859,000) Suecia (39,700) Suiza (172,000) Trinidá y Tobagu (32,200) Turquía (29,500) Uruguái (3,542,000) Venezuela (31,321,000) Xapón (500,000)	Méxicu (121,859,000) Estaos Xuníos d'América (58,900,000) Colombia (49,300,000) España (46,100,000) Arxentina (43,558,000) Venezuela (31,600,000) Perú (28,852,265) Chile (18,100,000) Ecuador (16,385,000) Guatemala (16,255,000) Cuba (11,556,000) República Dominicana (10,850,000) Bolivia (7,900,000) Hondures (7,867,000) Brasil (7,000,000) Francia (6,983,000) El Salvador (6,851,000) Nicaragua (6,503,000) Paraguái (4,837,000) Costa Rica (4,480,000) Panamá (3,900,000) Uruguái (3,482,000) Puertu Ricu (3,108,000) Filipines (2,900,000) Marruecos (2,580,000) Reinu Xuníu (2,350,000) Alemaña (1,850,000) Guinea Ecuatorial (1,400,000) Rumanía (1,000,000) Portugal (970,706) Xapón (500,000) Italia (486,000) Rusia (486,000) Sáḥara Occidental (342,000) Canadá (272,000) China (250,000) Guyana (198,000) Suiza (172,000) Israel (160,000) Australia (150,000) Belize (130,000) Curaçao (112,450) Aruba (105,000) Corea del Sur (90,000) Andorra (41,000) Suecia (39,700) Trinidá y Tobagu (32,200) Turquía (29,500) Nueva Zelanda (26,100) Países Baxos (17,600) Finlandia (17,200) Guyana Francesa (11,000) India (6,500) Bonaire (4,000) Islles Vírxenes d'EE.XX. (3,000) El Líbanu (2,300) Austria (1,970) Kuwait (1,700)

Clasificación llingüística

• Indoeuropéu
  • Itálicu
    • Románicu
      • Románicu occidental
        • Iberorrománicu
          • Iberorrománicu occidental
            • Castellán

Pronunciación

L'alfabetu

Artículu principal: Alfabetu castellanu

El sistema fonolóxicu de l'castellán tien representación escrita per aciu del alfabetu llatín. D'esta miente, l'castellán emplega les lletres y fonemes que vienen darréu.

Lletra	Nome	Fonemes
A, a	a	/a/
B, b	be	/b/
C, c	ce	/k/ /θ/, en América /s/
Ch ch	cha	/t͡ʃ/
D, d	de	/d/
E, e	e	/e/
F, f	efe	/f/
G, g	ge	/g/ /x/
H, h	hache	—
I, i	i	/i/
J, j	jota	/x/ /h/
L, l	ele	/l/
Ll, ll	doble ele	/ʝ/, en algunos dialeutos /ʎ/
M, m	eme	/m/
N, n	ene	/n/
Ñ, ñ	eñe	/ɲ/
O, o	o	/o/
P, p	pe	/p/
Q, q	cu	/k/
R, r	erre	/r/, /ɾ/
S, s	ese	/s/
T, t	te	/t/
U, u	u	/u/
V, v	uve	/b/
X, x	equis	/ks/
Y, y	ye, y griega	/ʝ/
Z, z	zeta	/θ/, en América /s/

Clasificación

Familia Indoeuropea > Grupu Romance > Grupu Italooccidetal - subgrupu occidental > grupu Galoibéricu > grupu ibero-romance > Grupu Ibero-Occidental - Subgrupu Castellanu

• Consulta la edición de Wikipedia n'idioma castellanu.

Llingües romániques
Sardorrománicu	Sardu
Iberorrománicu	Galaicoportugués (Portugués • Gallegu • Gallegoasturianu • Fala de Xálima) • Asturlleonés (Asturianu • Lleonés • Mirandés • Estremeñu • Cántabru) • Castellanu • Navarroaragonés (Navarru • Aragonés)
Occitanorrománicu	Gascón • Llinguadocianu • Provenzal • Catalán-valencianu-balear (Balear • Catalán • Valencianu)
Galorrománicu	Llingües d'Oïl (Borbonés • Francés • Galó • Normandu • Picardu • Pictavín-santonxés • Franc-Comtois • Valón)
Galoitalianu	Piamontés • Lombardu • Ligur • Emiliano-Romañol • Vénetu
Retorrománicu	Romanche • Friulanu • Ladín
Italorrománicu	Italianu • Corsu • Napolitanu • Sicilianu
Balcanorrománicu	Dálmata • Rumanu • Macedorrumanu • Istriorrumanu • Meglenorrumanu