Іркуцкая вобласьць

Ірку́цкая во́бласьць (па-расейску: Иркутская область) — вобласьць у азіяцкай частцы Расеі. Адміністрацыйны цэнтар — места Іркуцк. Вобласьць уваходзіць у Сыбірскую фэдэральную акругу, мяжуе з Краснаярскім краем на захадзе, Якутыяй на паўночным усходзе, Забайкальскім краем на ўсходзе, Буратыяй на ўсходзе й поўдні ды Тувой на паўднёвым захадзе. Вобласьць утворана 26 верасьня 1937 году.

Іркуцкая вобласьць
Иркутская область
Герб	Сьцяг
Агульныя зьвесткі
Краіна	Расея
Статус	вобласьць
Уваходзіць у	Сыбірская фэдэральная акруга Усходне-Сыбірскі эканамічны раён
Адміністрацыйны цэнтар	Іркуцк
Дата ўтварэньня	26 верасьня 1937
Губэрнатар	Дзьмітры Мезінцаў
Насельніцтва (2010)	2 428 696[1] (22-е месца)
Шчыльнасьць	3,13 чал./км²
Плошча	774 846 км² (5-е месца)
Месцазнаходжаньне Іркуцкай вобласьці
Мэдыя-зьвесткі
Часавы пас	GMT +9
Код ISO 3166-2	RU-IRK
Код аўтам. нумароў	38, 85
Афіцыйны сайт
Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Геаграфія

Іркуцкая вобласьць разьмешчана ўва Ўсходняй Сыбіры. Крайняя паўднёвая кропка вобласьці разьмяшчаецца на 51° паўночнай шыраты, паўночны ўскраек амаль дасягае 65-й паралелі. З поўначы на ​​поўдзень вобласьць працягнулася амаль на 1 450 км, з захаду на ўсход на 1 318 км.

Адміністрацыйны цэнтар — Іркуцк. Адлегласьць ад Іркуцка да Масквы па чыгунцы складае 5 192 км, да Ўладзівастока — 4 106 км. Розьніца ў часе паміж Іркуцкам і Масквой складае 5 гадзін. Па плошчы тэрыторыі (774,8 тыс. км²) вобласьць займае другое месца сярод рэгіёнаў Сыбірскай фэдэральнай акругі, і пятае месца па Расеі^[2].

Карысныя выкапні

На тэрыторыі Іркуцкай вобласьці здабываюцца буры й каменны вугаль, жалезная руда, золата, каменная соль, цэментная й абліцавальная сыравіна, вогнетрывалыя гліны, каалін, гіпс і іншае. Горназдабыўная прамысловасьць у структуры прамысловай прадукцыі Іркуцкай вобласьці займае 11%. У структуры кошту прадукцыі горназдабыўной прамысловасьці золата займае 47%, вугаль — 28%; жалезная руда — 18%, іншыя карысныя выкапні — 7%^[3].

Гідраграфія

Рачную сетку складаюць басэйны рэк Лена, Ангары, Ніжняй Тунгускі й часткова Падкаменнай Тунгускі. Галоўнай ракой зьяўляецца Ангара, 64% якой працякае на тэрыторыі Іркуцкай вобласьці. Ейны басэйн працягваецца з паўднёвага ўсходу на паўночны захад на 1 100 км, на поўдні мяжуе з басэйнам Байкала, на захадзе й поўначы — Енісея, на ўсходзе — Лены. На Ангары разьмешчаны каскад вадасховішчаў сумарнай магутнасьцю гідраэлектрастанцыяў 9,1 ГВт.

Усяго па тэрыторыі вобласьці працякае больш за 65 тысячы вадацёкаў агульнай працягласьцю 309 355 км, прычым на драбнюткія рэкі прыходзіцца 91,24% агульнай працягласьці. Гушчыня рачной сеткі складае 400 м на 1 км²^[4]. На тэрыторыі Іркуцкай вобласьці разьмяшчаюцца 229 азёраў, сумарная плошча якіх складае 7 732,5 км². Таксама тут знаходзіцца значная частка акваторыі возера Байкал.

Насельніцтва

Паводле вынікаў перапісу насельніцтва 2010 году колькасць насельніцтва складае 2 428 696 чалавек. Насельніцтва вобласьці разьмешчана ў асноўным у гарадах (урбанізацыя складае 79,31%), самымі буйнымі зь якіх зьяўляюцца Іркуцк, Ангарск і Брацк.

Найбольшай нацыянальнай групай зьяўляюцца расейцы (89,9%). дрйгой паводле колькасьці групай ёсьць украінцы (2,1%). Беларусы маюцца ў вобласьці ў колькасьці 14 185 чалавек, зьяўляючыся трэцяй паводле колькасьці нацыянальнай групай у рэгіёне.

Эканоміка

Іркуцкая вобласьць мае важнае эканамічнае значэньне, асноўнымі галінамі спэцыялізацыі вобласьці зьяўляюцца лясная, дрэваапрацоўчая, цэлюлозна-папяровая, горназдабыўная прамысловасьць, машынабудаваньне й іншыя. Паводле СУП на душу насельніцтва Іркуцкая вобласьць займае 20 месца сярод 83 суб’ектаў Фэдэрацыі, паводле паказчыку сярэднедушавых даходаў — 21 месца.

Прамысловасьць

Іркуцкая вобласьць ёсьць буйны прамысловы рэгіён. У агульнарасейскай вытворчасьці рэгіён забясьпечвае 6,5% вытворчасьці электраэнэргіі, 15% вывазу драўніны, 6% здабычы вугалю, амаль 20% агульнарасейскай вытворчасьці цэлюлозы, больш за 10% кардона, перапрацоўваецца каля 9% нафты.

У прамысловасьці рэгіёну найбольшае разьвіцьцё набыла лясная, дрэваапрацоўчая й цэлюлозна-папяровая прамысловасьць, горназдабыўная, паліўная, каляровая мэталюргія, электраэнэргетычная прамысловасьць, машынабудаваньне, хімічная й нафтахімічная прамысловасьць, харчовая прамысловасьці й чорная мэталюргія. Важным фактарам разьвіцьця прамысловасьці зьяўляюцца мінэральна-сыравінныя рэсурсы вобласьці.

Сельская гаспадарка

Тэрыторыя сельскагаспадарчых угодзьдзяў складае 2,69 млн га, ральлі — 1,88 млн га. Вобласьць ставіцца да пояса рызыкоўнага земляробства. У сельскай гаспадарцы вобласьці займаюцца вырошчваньнем збожжавых, а таксама жывёлагадоўляй, аленегадоўля, пушной здабычай і рыбалоўствам. Амаль палова (46%) аб’ёму сельгаспрадукцыі выпрацоўвае жывёлагадоўля. Сельскагаспадарчай прадукцыяй рэгіён забясьпечваецца напалову, прадукты харчаваньня завозяцца зь іншых рэгіёнаў.