Адэская вобласьць

Адэская вобласьць
Одеська область
Герб	Сьцяг
Агульныя зьвесткі
Краіна	Украіна
Статус	вобласьць
Адміністрацыйны цэнтар	Адэса
Улучае	7 раёнаў
Найбольшы горад	Адэса
Іншыя буйныя гарады	Белгарад-Днястроўскі, Ізмаіл, Чарнаморск
Дата ўтварэньня	9 лютага 1932^[1]
Кіраўнік абласной дзяржаўнай адміністрацыі	Алег Кіпер
Афіцыйныя мовы	украінская мова
Насельніцтва	▼2 351 392 чал. (1 студзеня 2022)^[2] (5%, 5-е месца)
Шчыльнасьць	70,59 чал./км²
Нацыянальны склад	украінцы, рускія, баўгары і інш.
Плошча	33 310 км² (5,52%, 1-е месца)
Вышыня па-над узр. м. · сярэдняя вышыня	281 м
Месцазнаходжаньне

Мэдыя-зьвесткі
Часавы пас	GMT +2
Код ISO 3166-2	UA-51
Тэлефонны код	48
Паштовыя індэксы	65000–65999, 66000–66999, 67000–67999 і 68000–68999
Інтэрнэт-дамэн	odesa.ua; odessa.ua; od.ua
Код аўтам. нумароў	BH
Афіцыйны сайт
Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Геаграфічныя зьвесткі

Месцазнаходжаньне

Разьмешчаная на поўдні Ўкраіны.

На поўначы мяжуе з Кіраваградзкай ды Віньніцкай, на ўсходзе зь Мікалаеўскай абласьцямі Ўкраіны, на захадзе з Малдовай і непрызнанай Прыднястроўскай Малдаўскай Рэспублікай, на паўднёвым захадзе з Румыніяй.

Клімат

Вобласьць ляжыць у межах зоны стэпу. Клімат умерана кантынэнтальны са сьпякотным сухім летам і мяккай маласьнегавой няўстойлівай зімой. Сярэдняя тэмпэратура студзеня –5 — -2 °C, ліпеня +21—23 °C. Ападкі бываюць пераважна ўлетку ў выглядзе залеў. Працягласьць вэгетацыйнага пэрыяду 168—210 дзён.

Рэльеф

Большая частка тэрыторыі вобласьці разьмешчана ў межах Чарнаморскай нізіны. У паўночнай частцы разьмешчаны адгор’і Падольскага ўзвышша. Характэрнай зьяўляецца значная гушчыня й глыбіня распаласаванасьці паверхні сеткай зь яраў і бэляк.

У адміністрацыйным падначаленьні знаходзіцца востраў Зьмяіны.

Глебы пераважна чарназёмныя, месцамі трапляюцца саланчакі.

Водныя аб'екты

Рачная сетка вобласьці належыць да басэйнаў Чорнага мора, Днястра, Паўднёвага Буга. На тэрыторыі вобласьці налічваецца каля 200 рэчак даўжынёй звыш 10 км, многія зь якіх у летні пэрыяд перасыхаюць. Галоўныя рэкі: Дунай (з Кілійскім вусьцем), Днестар (з прытокам Кучурган), Кадыма ды Саўранка (прыток Паўднёвага Буга).

У прыморскай паласе шмат прэснаводных (Кагул, Ялпуг, Катлабух) ды салёных (Сасык, Шаганы, Алібэй, Бурнас) азёраў. Таксама на ўзьбярэжжы знаходзіцца вялікая колькасьць ліманаў.

Remove ads

Гісторыя

Першыя паселішчы на тэрыторыі сучаснай Адэскай вобласьці зьявіліся ў Прыднястроўі ў канцы позьняга палеаліту. У VII—II стагодзьдзях да н. э. прычарнаморскія стэпы насялялі плямёны скіфаў.

У I—III стагодзьдзі паўночна-заходняе Прычарнамор’е было заваяванае рымлянамі, на зьмену якім з паўночнага захаду прыйшлі готы (III ст.), а ў канцы IV стагодзьдзя — з усходу прыйшлі гуны. У VIII ст. у міжрэччы Дуная й Днястра аселі баўгары, якіх у часы г.зв. Кіеўскай Русі выціснулі й часткова асымілявалі славяне. Іх у сваю чаргу ў сярэдзіне XIII ст. выціснулі манголы, пазьней Паўночнае Прычарнамор’е ператварылася ў Дзікае поле.

У пачатку XV ст. Прычарнамор’е было захопленае вялікім князем Вялікага княства Літоўскага Вітаўтам, але ў 1480-я рр. гэтыя землі адышлі да Туррэччыны.

У пачатку XІX ст. пасьля працяглых войнаў з Турэччынай Прычарнамор’е поўнасьцю адышло да Расейскай імпэрыі.

Адэская вобласьць была ўтвораная пастановай Усеўкраінскага цэнтральнага выканаўчага камітэта 27 лютага 1932 року ў межах УССР. Ад 2017 да 2019 старшынём Адэскай абласной дзяржаўнай адміністрацыі быў Максім Сьцяпанаў^[3]. У 2020 годзе была праведзеная рэформа адміністрацыйнага падзелу^[4].