Астравы Дулебы

«Астравы́ Дуле́бы» — рэспубліканскі водны заказьнік Беларусі, заснаваны ў лістападзе 1998 году ў Магілёўскай вобласьці.

Астравы Дулебы
2017 год
Плошча	26 600 га
Краіна	Беларусь
Геаграфічныя каардынаты	53° пн. ш. 29° у. д. / 53; 29
Месцазнаходжаньне	Магілёўская вобласьць
Утварэньне	12 лістапада 1998 (26 гадоў таму)
Астравы Дулебы на мапе Беларусі Астравы Дулебы

Месьціцца на плоскай, флювіягляцыяльнай раўніне ў Бялыніцкім і Клічаўскім раёнах у міжрэччы Ольсы і Друці. Улучае балоты і лясы, якія накапліваюць ваду для шэрагу рэк. Каля 75 % земляў займаюць дзярнова-падзолістыя глебы, а рэшту — тарфяна-балотныя і тарфяністыя. Бярозавыя, хваёвыя і чорнаальховыя лясы займаюць 76 % плошчы заказьніка, а вярховыя і пераходныя балоты (Дулебскае і Вялікае) — 11 %. Расьлінны сьвет налічваў 705 відаў вышэйшых судзінкавых расьлінаў. Зь іх 12 было ў Чырвонай кнізе Беларусі, у тым ліку: горны купальнік, майскі пальчатакарэньнік, мядзьвежая цыбуля (чарамша), сыбірскі касач, чарапіцавы шпажнік і чырвоны пылкагалоўнік. Жывёльны сьвет улучаў 170 наземных хрыбетных відаў, у тым ліку 118 відаў птушак (52 % відаў Беларусі), 38 — сысуноў, 8 земнаводных відаў і 6 — паўзуноў. Сярод іх 22 віды былі ў Чырвонай кнізе, у тым ліку: барсук, белая курапатка, буры мядзьведзь, зьмеяед, касманогі сыч, пугач, рысь, чаротная рапуха і шэры журавель^[1].

Заказьнік зьяўляецца Рамсарскім водна-балотным угодзьдзем міжнароднай значнасьці^[2][3]. Зь 2016 году ў Клічаве ладзяць на лета мастацкі фэст «Астравы Дулебы», падчас якога Клічаўскі краязнаўчы музэй прадстаўляе стэнд з сувэнірамі пра заказьнік^[4]. За савецкім часам на месцы заказьніка знаходзіўся Друцкі авіяпалігон і Друцкая вайсковая лясная гаспадарка. У 2003 годзе гэтыя землі перадалі Бялыніцкай і Клічаўскай лясным гаспадарках. Пасярод заказьніка на мяжы Бялыніцкага і Клічаўскага раёнаў месьціцца пахаваньне жаўнераў «Слаўнага» атрада мотастралковай брыгады асаблівага прызначэньня войскаў НКУС СССР, якія падчас Нямецка-савецкай вайны забілі звыш 3000 нямецкіх вайскоўцаў, падарвалі 22 чыгуначныя эшэлёны і разграмілі 23 нямецкія гарнізоны. На 2018 год у заказьніку гнездавалі 16 відаў рэдкіх птушак, якія складалі 22 % занесеных у Чырвоную кнігу Беларусі, у тым ліку: арол-вужаед, балотная сава, вялікі кулён, гогаль, жоўтагаловы дзяцел, зімародак, кулік-селянец, малы арлец, сокал-кабец і чорны бусел^[5]. Найбольшым возерам заказьніка было Падазерышча^[6].