Аўгуст Стрындбэрг

Юган Аўгуст Стрындбэрг (па-швэдзку: Johan August Strindberg; 1849—1912) — швэдзкі пісьменьнік-празаік, драматург і жывапісец, заснавальнік сучаснай швэдзкай літаратуры і сучаснага тэатру.

Аўгуст Стрындбэрг
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	22 студзеня 1849(1849-01-22)[1][2][3][…] Storkyrkoförsamlingen[d], Стакгольм, Стакгольм, Швэцыя[1][4]
Памёр	14 траўня 1912(1912-05-14)[1][2][3][…] (63 гады) прыход Адольф-Фрэдрык[d], Стакгольм, Стакгольм, Швэцыя[1][5]
Пахаваны	Паўночныя могілкі[6][7][8][…]
Бацькі	Carl Oscar Strindberg[d] Eleonora Ulrika Strindberg[d]
Сужэнец	Сіры фон Эсэн[d][1], Frida Uhl[d][1] і Харыет Босэ[d][1]
Дзеці	Karin Smirnoff[d], Anne-Marie Hagelin[d], Kerstin Strindberg[d] і Greta Strindberg[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	драматург, паэт, фатограф, маляр, навэліст, аўтабіёграф, сцэнарыст, пісьменьнік, эсэіст, празаік
Гады творчасьці	1872 і 1869 — 1909
Мова	швэдзкая мова[9] і француская мова
Подпіс
Аўгуст Стрындбэрг у Вікісховішчы

Біяграфія

Бацька пісьменьніка быў негацыянтам з арыстакратычнага роду, маці — прыслужніцай.

У 1867—1872 вучыўся ва Ўпсальскім унівэрсытэце, дзе вывучаў эстэтыку і сучасныя мовы, а таксама працаваў над шэрагам п’есаў^[10]. У гэты час ён упершыню даведаўся пра ідэі Чарлза Дарвіна^[11]. Быў адным з заснавальнікаў рунскага таварыства, то бок невялікага літаратурнага клюбу, сябры якога ўзялі мянушкі з рунаў старажытнага тэўтонскага альфабэту. Стрындбэрг называў сябе Фрэ ў гонар бога ўрадлівасьці^[12]. Пасьля таго, як ён адмовіўся ад чарнавіка сваёй п’есы пра швэдзкага караля Эрыка XIV, сутыкнуўся з крытыкай з боку рунскага таварыства. 30 сакавіка ён скончыў аднаактовую камэдыю ў вершах пад назвай «У Рыме пра Бэртэля Торвальдсэна», якую ён пачаў мінулай восеньню^[13]. П’еса была пастаўленая ў Каралеўскім тэатры, дзе прэм’ера адбылася 13 верасьня 1870 году^[14]. Не зважаючы на ўхвальныя водгукі, Стрындбэрг не спадабалася выкананьне^[15]. У тым жа годзе ён таксама ўпершыню прачытаў творы Сёрэна Кіркегора і Георга Брандэса, абодва зь якіх моцна паўплывалі на яго^[16]. У 1872 годзе напісаў сваю першую драму «Мэстэр Улуф». Выпрабаваў шэраг прафэсіяў (настаўніка, бібліятэкара, актора і інш.)

Беручы прыклад з Ўільяма Шэксьпіра, ён пачаў выкарыстоўваць гутарковую і рэалістычную мову ў сваіх гістарычных драмах, што кідала выклік існай традыцыі, што такія творы павінны быць напісаныя ў велічных вершах. Падчас калядных канікул 1870—1871 гадоў ён перапісаў гістарычную трагедыю «Свэн-ахвяраносец» у выглядзе аднаактнай п’есы ў прозе пад назвай «Пазбаўлены права»^[17]. Прыгнечаны Упсалай, ён застаўся ў Стакгольме, вярнуўшыся ва ўнівэрсытэт у красавіку, каб здаць іспыт па лацінскай мове, а ў чэрвені, каб абараніць дысэртацыю па рамантычнай трагедыі Адама Эленсьлягера «Эрл Гокан» (1802)^[18].

Пісьменьнік быў тройчы жанаты. У палітыцы прытрымліваўся сацыялістычных, нават анархічных поглядаў, што адлюстроўвалася і ў ягоных літаратурных творах. У пачатку XX стагодзьдзя ён быў адным з уладароў дум заходняй цывілізацыі. У разьвіцьці стылю Стрындбэрг адпраўной плятформай быў натуралізм, а канчатковай — той раньні экспрэсіянізм, які ўжо з канца XIX стагодзьдзя ўзьнікаў эпізадычна ў літаратуры шэрагу эўрапейскіх краінаў.

У гонар Стрындбэрга названы кратэр на Мэркурыі.