Біржы
места ў Біржайскім раёне Летувы From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Бі́ржы (лет. Biržai) — горад у Летуве, пры сутоках рэк Апашчы і Аглуюны ў возеры Шырвена. Адміністрацыйны цэнтар Біржаўскага раёну Панявескага павету. Насельніцтва гораду на 2017 год — 10 954 чалавек. Знаходзяцца за 201 км на поўнач ад Вільні, недалёка ад мяжы з Латвіяй. Чыгункай (з 1938 году) злучаюцца з Панявежам.
Біржы — магдэбурскае места гістарычнай Жамойці, якое ў 2003 годзе абвясьцілі часткай афіцыйнага летувіскага этнаграфічнага рэгіёну «Аўкштайція».
Remove ads
Гісторыя
Упершыню Біржы ўпамінаюцца ў 1455 годзе, калі вялікі князь Казімер падараваў іх свайму сакратару Рыгору Фрыдконсу. Фрыдконс памёр бязьдзетным і Біржы перайшлі да Радзівілаў. У валоданьні Радзівілаў яны знаходзіліся з 1492 году да сьмерці Багуслава Радзівіла ў 1669 годзе, калі перайшлі ў нямецкую ўласнасьць як прыданае дачкі Багуслава. У 1589 годзе Біржы атрымалі Магдэбурскае права.
За часамі Вялікай Паўночнай вайны (1700—1721) Біржы значна пацярпелі. У 1701 годзе тут склалі дамову паміж маскоўскім гаспадаром Пятром І і гаспадаром Рэчы Паспалітай Аўгустам Моцным аб супольных дзеяньнях супраць швэдаў.
У другой палове XVIII стагодзьдзя места вярнулася ў валоданьні Радзівілаў. Біржы атрымалі разьвіцьцё дзякуючы таму, што яны знаходзіліся на гандлёвым шляху Рыга — Вільня.
Па падзелах Рэчы Паспалітай Біржы перайшлі да Тышкевічаў. Паводле сьпісу ўраднікаў-базылянаў Віленскай уніяцкай мітрапаліцкай япархіі за 1815 год, навучэнец Біржанскай вучэльні прылічваўся да «жамойцкай нацыі»[1]. Беларускі пісьменьнік і перакладнік Вінцэсь Каратынскі (1831—1891) у сваім нарысе пра Яўстаха Тышкевіча (1873 год) зазначаў, што той «пераехаў на сталае месца жыхарства ў мястэчка Біржы, у маяратны маёнтак свайго сваяка Міхала Тышкевіча, графа на Жмудзі», дзе «пачаў вучыцца па-жмудзінску зьбіраць народныя паданьні, песьні і прымаўкі»[2].
З 1950 году Біржы — раённы цэнтар Летувіскай ССР.
Remove ads
Крыніцы
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads