Вуліца Першамайская (Менск)

Вуліца Першамайская — адна з найстарэйшых цэнтральных вуліцаў Менску. Знаходзіцца ў Ленінскім і Партызанскім раёнах і ідзе ад вуліцы Чырвонаармейскай цераз раку Сьвіслач да вуліцы Зьмітрака Бядулі. Даўжыня — 1,2 км. Перасякаецца з вуліцамі Пуліхава, Фрунзэ і Захарава. На вуліцы знаходзяцца Сьледчы камітэт Рэспублікі Беларусь, УП «Менскі холадакамбінат № 1»^[2], гаспадарчыя і прадуктовыя крамы. Да вуліцы прылягаюць парк імя Горкага, агароджаны сквэр паміж вуліцамі Чырвонаармейскай і Янкі Купалы і сквэр Сымона Балівара. Уваходзіць у лік найдаражэйшых жылых вуліцаў Менску^[3].

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Першамайская.

Першамайская
вуліца
Від на пачатак Першамайскай вуліцы з Чырвонаармейскай вуліцы
Агульная інфармацыя
Раёны гораду	Цэнтральны Партызанскі
Былыя назвы	Вясёлая
Даўжыня	1200 м
Трамвайныя маршруты	1, 4, 7
Паштовыя індэксы	220030, 220034, 220088[1]
На мапе
Google · Яндекс
Вуліца Першамайская ў Вікісховішчы

Гісторыя

На мапе Менску 1858 году вуліца была ўжо пазначаная і праходзіла па паўднёва-ўсходняй мяжы гораду.^[4] Гістарычная назва вуліцы — Вясёлая.^[5] Недалёка ад вуліцы знаходзіліся вайсковыя казармы, склады, шпіталь. Існуе меркаваньне, што сваю назву вуліца атрымала з-за вялікай колькасьці піцейных дамоў і вайскоўцаў, якія вясёла бавілі тут час з жанчынамі лёгкіх паводзінаў.^[6]

Пасьля кастрычніцкага перавароту ў 1923 годзе^[7] вуліца атрымала назву Першамайскай. У спадарожніку па Менску (1930 г.)^[8] і на гарадзкой мапе 1934 году^[9] вуліца ўжо пазначаная з новай назвай.

У час нацысцкае акупацыі Першамайская была сярод нешматлікіх вуліцаў, якія захавалі сваю назву.^[10]

У сучаснай гарадзкой гісторыі вуліца найбольш гучна ўзгадвалася ў 1999 годзе, калі тут на перакрыжаваньні з вуліцай Пуліхава 17 кастрычніка адбылася жорсткая сутычка паміж удзельнікамі «Маршу свабоды» і міліцыяй,^[11] а таксама ўвесну 2013 году, калі жыхары раёну дамагліся скасаваньня пляну будаўніцтва на набярэжнай Свіслачы ля скрыжаваньня з вуліцай Пуліхава шматфункцыянальнага культурна-забаўляльнага цэнтру «Park Avenue»^[12].

Забудова

Забудова вуліцы незвычайная ў тым сэнсе, што дамы зь няцотнымі нумарамі разьмешчаныя толькі на другой палове вуліцы, на адлегласьці ў паўкілямэтру ад яе пачатку. Таксама цікавай асаблівасьцю вуліцы зьяўляецца тое, што незвычайна вялікая колькасьць будынкаў на ёй пабудаваныя ў гады, якія заканчваюцца на «8».^[13]

		Па няцотным баку
№ 3а		Дзіцячая кавярня «Вясёлка»
№ 3 к. 1		Крыты каток хакейнага клюбу «Юнацтва-Менск».[14]
№ 3 к. 2		Двухпавярховы адміністрацыйны будынак, у якім месьцяцца школа танцаў Юліі Шостак[15] і фітнэс-цэнтар «Зорны».[16]
№ 5		Двухпавярховы адміністрацыйны будынак.
№ 7		Чатырохпавярховы адміністрацыйны будынак, у якім месьціцца Сьледчы камітэт Рэспублікі Беларусь.[17]
№ 9		Чатырхпавярховы адміністрацыйны будынак, у якім месьціцца сталовая міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь.
№ 9а		Адміністрацыйны будынак міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь.
№ 11		Чатырохпавярховы шасьціпад’ездны 63-кватэрны жылы дом у форме літары «Г» на рагу з вуліцай Захарава. Дом мае падвойную нумэрацыю — вул. Захарава, 44.
№ 13		Пяціпавярховы 61-кватэрны жылы дом. Дом мае падвойную нумэрацыю — вул. Захарава, 33. Пабудаваны ў 1960 годзе. Агульная плошча кватэраў — 3768 кв.м. У гэтым доме на працягу 20 гадоў жыў народны архітэктар СССР, акадэмік Акадэміі мастацтваў СССР, старшыня Дзяржбуду БССР Ул. Кароль.[18]
№ 15		Жылы дом.
№ 17		Жылы дом. У ім месьціцца салён прыгажосьці «KIN Cosmetics».[19]

		Па цотным баку
№ 2		Двухпавярховы 9-кватэрны жылы і офісны дом. Агульная плошча — 1826 кв.м. Пабудаваны ў 1918 годзе. Мае падвойную нумэрацыю (Чырвонаармейская, 17), але пры азначэньні дому выкарыстоўваецца выключна адрас па вул. Першамайскай. У доме месьцяцца вясельны салён «Shreiner Design Studio»,[20] аптэка №2[21] і цэнтральны офіс ТАА «Інтэрафіцына плюс»,[22] салён-цырульня № 49 «Кумір» ААТ «Усход»,[23] і юнацкі клюб «Брыгантына» Ленінскага раёну Менску.[24]
№ 4		Двухпавярховы 6-кватэрны жылы і офісны дом. Агульная плошча — 578 кв.м. Пабудаваны ў 1918 годзе. У доме месьцяцца гадзіньнікавая крама «Tissot»[25] і манікюрная студыя «Ружовая пантэра».[26]
№ 6 і 6а		Двухпавярховы 8-кватэрны жылы дом. Агульная плошча — 765 кв.м. Пабудаваны ў 1948 годзе.
№ 8		Двухпавярховы 5-кватэрны жылы дом. Агульная плошча — 495 кв.м. Пабудаваны ў 1948 годзе.
№ 8а		Трохпавярховы 6-кватэрны жылы дом. Агульная плошча — 270 кв.м. Пабудаваны ў 1948 годзе.
№ 10		Двухпавярховы 6-кватэрны жылы дом. Агульная плошча — 424 кв.м. Пабудаваны ў 1948 годзе.
№ 12		Чатырохпавярховы 35-кватэрны жылы і офісны Г-падобны дом. Агульная плошча — 3854 кв.м. Пабудаваны ў 1952 годзе. У доме месьцяцца стаматалягічная клініка «Эўрадэнт»,[27] аптэка № 19 ТАА «Іскамэд»,[28] майстэрня па пашыву адзеньня «Лакнэя»[29] і спартовая дзіцяча-юнацкая школа алімпійскага рэзэрву па вольнай і грэка-рымскай барацьбе.[30]
№ 14		Чатырохпавярховы адміністрацыйны будынак. У доме месьцяцца Менскае абласное ўпраўленьне па наглядзе за рацыянальным выкарыстаньнем паліўна-энэргетычных рэсурсаў Дзяржаўнага камітэту па стандартызацыі Рэспублікі Беларусь,[31] аддзел №1 РУП «Менскае гарадзкое агенцтва па дзяржаўнай рэгістрацыі і зямельным кадастры»,[32] аддзяленьне № 511/115 ААТ «Беларусбанк»,[33] грамадзкая арганізацыя «Беларускі саюз спартыўнага брыджу»,[34] кадравае агентцва «Рэшка»,[35] цэнтар павышэньня кваліфікацыі кіруючых працаўнікоў і адмыслоўцаў «БАМЭ-Экспэдытар»[36] і рэдакцыя часопісу «Компас экспэдытара і перавозчыка».[37]
№ 18		Пяціпавярховы, Г-падобны з бакавымі крыламі, 39-кватэрны дом з жылымі і офіснымі памяшканьнямі. Агульная плошча кватэраў — 4872 кв.м. Дом мае падвойную нумэрацыю — вул. Пуліхава 1. Пабудаваны ў 1960 годзе. У будынку разьмяшчаюцца рэспубліканскі камітэт беларускага прафсаюзу працаўнікоў транспарту і дарожнай гаспадаркі,[38] Менскае гарадзкое кіраўніцтва рэспубліканскага цэнтру па аздараўленьні і санаторна-курортным лячэньні насельніцтва,[39] Менскае гарадзкое агенцтва па дзяржаўнай рэгістрацыі і зямельным кадастры,[40] прадпрыемства «Белвокнапласт»,[41] турыстычнае агенцтва «Дыліжанстур»,[42] страўня «Камяніца».[43] аптэка «Аналіз Плюс АН2».[44]
№ 20		Пяціпавярховы 71-кватэрны жылы дом. Агульная плошча — 3132 кв.м. Пабудаваны ў 1958 годзе. У доме месьціцца вясельны салён «Флёр».[45]
№ 20 к. 2		Дзевяціпавярховы 100-кватэрны жылы дом. Агульная плошча — 7429 кв.м. Пабудаваны ў 1978 годзе. У доме месьціцца першая беларуская інтэрнет-кавярня «Network Systems».[46]
№ 20 к. 3		Дзевяціпавярховы жылы дом. Пабудаваны ў 1979 годзе. У доме месьціцца Менская гарадзкая арганізацыя Беларускага таварыства Чырвонага Крыжа.[47]
№ 22 к. 1		Пяціпавярховы 50-кватэрны жылы дом. Пабудаваны ў 1959 годзе. Агульная плошча — 2219 кв.м. У доме месьцяцца мэдычны цэнтар «Асмэдсэрвіс»[48] і абутковая крама «Прынцып».[49]
№ 22 к. 2		Трохпавярховы 26-кватэрны жылы дом. Пабудаваны ў 1950 годзе. Агульная плошча — 2479 кв.м. У доме месьціцца цырульня «Пятроўскі і К».[50]
№ 22 к. 3		Пяціпавярховы 63-кватэрны жылы дом. Пабудаваны ў 1961 годзе. Агульная плошча — 3004 кв.м.
№ 24 к. 1		Дзесяціпавярховы жылы дом. Пабудаваны ў 1970 годзе. У доме месьціцца гаспадарчая крама «Зрабі сам».[51]
№ 24 к. 2		Адміністрацыйны будынак, у якім месьцяцца шматлікія офісы кампаній.
№ 24 к. 3		Трохпавярховы 39-кватэрны жылы дом. Пабудаваны ў 1927 годзе. Агульная плошча — 2645 кв.м.
№ 26 к. 1		Чатырохпавярховы двухпад’ездны 30-кватэрны жылы дом.
№ 26 к. 2		Двухпавярховы адміністрацыйны будынак. У ім месьціцца навукова-дасьледчы інстытут тэхнічнай аховы інфармацыі.[52]
без нумару		Прамысловы будынак, у якім месьціцца маразільная камэра прадпрыемства УП «Менскі холадакамбінат № 1».[2]
№ 28		Трохпавярховы адміністрацыйны будынак, у якім месьціцца адміністрацыя прадпрыемства УП «Менскі холадакамбінат № 1»[2] і крама «Пераможны 1».[53]

Помнікі і мэмарыяльныя дошкі

• 
  Ахоўная дошка на дамах у пачатку вуліцы ^[54]

Далягляды вуліцы

• 
  Від на паўночны ўсход ад перакрыжаваньня вуліцы з Чырвонаармейскай
• 
  Від поўдзень ад перакрыжаваньня вуліцы з вуліцай Янкі Купалы
• 
  Від на мост цераз раку Сьвіслач з боку парку імя Горкага
• 
  Від на паўночны захад на раку Сьвіслач з масту па вуліцы Першамайскай
• 
  Від на паўднёвы захад ад перакрыжаваньня вуліцы з вуліцай Фрунзэ

Літаратура

• Шыбека З., Шыбека С. Мінск: Старонкі жыцця дарэв. горада / Пер. з рускай мовы М. Віжа; Прадмова С. Станюты. — Менск: Полымя, 1994. — 341 с. [1] асобн. арк. карт.: іл. ISBN 5-345-00613-X.
• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, 2001. — 576 с.: іл. ISBN 985-6302-33-1.
• Гісторыя Мінска. 1-е выданне. — Менск: БелЭн, 2006. — 696 с. ISBN 985-11-0344-6.
• И.П. Шамякин (гл. ред.)и др. Менск: энцыкляпэдычны даведнік = Минск: Энцикл. справочник. — 2-е выданьне. — Менск: Бел. Сов. Энциклопедия, 1983. — 467 с.
• Сацукевіч, Іван. Тапанімія вуліцы і плошчаў Менска ў ХІХ — пачатку ХХ стст. // «Беларускі калегіюм», 4 чэрвеня 2008.