Віжайны

Віжа́йны (польск. Wiżajny) — вёска ў Польшчы, паміж азёрамі Вістуцьцю і Віжайнамі. Цэнтар сельскай гміны Сувальскага павету Падляскага ваяводзтва. Знаходзяцца за 35 км на поўнач ад Сувалак, за 143 км на поўнач ад Беластоку; каля граніцы зь Летувой.

Віжайны
польск. Wiżajny
Касьцёл Сьвятой Тэрэзы
Герб Віжайнаў Сьцяг Віжайнаў
Краіна:	Польшча
Ваяводзтва:	Падляскае
Павет:	Сувальскі
Гміна:	Віжайны
Вышыня:	243 м н. у. м.
Насельніцтва:	882 чал. (2011)
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Паштовы індэкс:	16-407
Нумарны знак:	BSU
Геаграфічныя каардынаты:	54°22′59.9″ пн. ш. 22°51′0.0″ у. д.
Віжайны на мапе Польшчы Віжайны
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Віжайны — даўняе магдэбурскае места гістарычнай Гарадзеншчыны (частка Троччыны), колішні цэнтар староства на граніцы з Прусіяй. Да нашага часу тут захаваўся касьцёл Сьвятой Тэрэзы ў стылі клясыцызму, помнік архітэктуры XIX ст.

Назва

Апроч формы Віжайны, таксама сустракаюцца варыянты Віжаны^[1] і Візуны^[2].

Гісторыя

Мескі герб, 1792 г.

Вялікае Княства Літоўскае

Віжайны на мапе 1655 году

Першы пісьмовы ўпамін пра Віжайны (Weyze) датуецца 1253 годам^[3]. Відаць, тут існавала яцьвяскае паселішча.

У 1413 годзе Віжайны ўвайшлі ў склад Гарадзенскага павету Троцкага ваяводзтва. У гэты час імі валодалі Лазавіцкія, з 2-й паловы XVI ст. — Радзівілы. На загад апошніх тутэйшы касьцёл Сьвятога Юрыя ператварылі ў кальвінскі збор, у якім у 1603 годзе пахавалі гетмана Крыштапа Мікалая Радзівіла «Перуна».

На 1629 год у Віжайнах было 285 дымоў, якія разьмяшчаліся на 7 вуліцах (найбольшая зь іх Павісульская з 27 дымамі, найменшая — Канецпольская з 6). У 1664 годзе касьцёл вярнулі каталікам. 11 траўня 1693 кароль і вялікі князь Ян Сабескі надаў Віжайнам Магдэбурскае права і герб: у чырвоным полі белы арол з залатой перавязьзю на персях (пацьвержаны 14 лютага 1792 году)^[2]. Па Радзівілах местам валодалі Пуслоўскія, Плятэры, Струтынскія.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Віжайны апынуліся ў складзе Прусіі, у 1807 годзе згодна з Тыльзіцкай мірнай дамовай — у складзе Расейскай імпэрыі, у Сейненскім павеце Аўгустоўскай губэрні. На 1827 год тут было 165 будынкаў. У 1870 годзе расейскія ўлады пазбавілі мястэчка Магдэбурскага права.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Віжайны занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Віжайны апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі.

За часамі Другой сусьветнай вайны зь верасьня 1939 да 1945 году Віжайны знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху. У 1975—1998 гадох яны ўваходзілі ў склад Сувальскага ваяводзтва.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1827 год — 1342 чал.^[4]
• XXI стагодзьдзе: 2002 год — 1 тыс. чал.; 2011 год — 882 чал.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

• Касьцёл Сьвятой Тэрэзы (1825), званіца (1862)
• Могілкі: старыя каталіцкія, пратэстанцкія

Галерэя

• Краявіды Віжайнаў
• 
  Касьцёл Сьвятой Тэрэзы
• 
  Касьцёл, званіца
• 
  Могілкі каталіцкія
• 
  Адміністрацыя гміны