Дар’я Чульцова

Дар’я Чульцова (нар. 20 лістапада 1997, Шклоў) — беларуская журналістка, палітычны вязень рэжыму Лукашэнкі.

Дар’я Чульцова
Імя пры нараджэньні	Дар’я Дзьмітрыеўна Чульцова[1]
Дата нараджэньня	20 лютага 1997(1997-02-20)[2] (28 гадоў)
Месца нараджэньня	Шклоў, Магілёўская вобласьць, Беларусь[3]
Месца вучобы	Магілёўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя Аркадзя Куляшова (2020)
Занятак	журналістка, рэпартэрка, палітычны вязень
Месца працы	Белсат
Узнагароды	Журналіст году (2020) Прэмія імя Дар’юша Фікуса(pl) (2021) Прэмія «Гонар журналістыкі» імя Алеся Ліпая (2021) «Axel-Springer-Preis(de)» (2021) «За мужнасьць у журналістыцы(simple)» (2021) Прэмія «За свабоду і будучыню СМІ»(de) (2021) Прэмія імя Герда Буцэрыюса «Вольная прэса Ўсходняй Эўропы(ru)» (2021) «Prix Europa(de)» (2021)
Дар’я Чульцова ў Вікісховішчы

Біяграфія

Кіеў, 5 траўня 2021 году. Салідарнасьць з затрыманымі журналісткамі тэлеканалу «Белсат» Кацярынаю Андрэеваю й Дар’яю Чульцоваю

Нарадзілася ў Шклове. Зь дзяцінства мела цікавасьць да журналістыкі. Скончыла гісторыка-філялягічны факультэт Магілёўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту ім. Куляшова па спэцыяльнасьці «Журналістыка»^[4]. Яшчэ студэнткаю працавала ў праекце «Магілёў. Онлайн», а па заканчэньні ўнівэрсытэту ў 2020 годзе перайшла на тэлеканал «Белсат», дзе працавала рэпарцёрам, асьвятляючы масавыя пратэсты, зьвязаныя з прэзыдэнцкімі выбарамі^[5].

15 лістапада 2020 году затрыманая падчас стрыму з пратэстаў на «Плошчы Пераменаў(be)», на якую людзі прыйшлі ўшанаваць памяць забітага Рамана Бандарэнкі. Да лютага ўтрымоўвалася ў СІЗА №1. Разам з калегаю-журналісткаю Кацярынаю Андрэеваю была абвінавачаная паводле арт. 342 Крымінальнага кодэксу РБ — «Арганізацыя і падрыхтоўка дзеяньняў, што груба парушаюць грамадзкі парадак, альбо актыўны ўдзел у іх»^[6].

24 лістапада 2020 году сумеснай заяваю дзесяці арганізацыяў, сярод якіх Праваабарончы цэнтар «Вясна», Беларуская асацыяцыя журналістаў, Беларускі Хэльсынскі камітэт, Беларускі ПЕН-цэнтар, была прызнана палітычнаю зьняволенаю^[7].

18 лютага 2021 году суд Фрунзэнскага раёну Менску (судзьдзя — Натальля Бугук, дзяржаўны абвінаваўца — Аліна Касьянчык, сьледчы — Ігар Курыловіч^[8]) прысудзіў Чульцовай 2 гады пазбаўленьня волі ў калёніі агульнага рэжыму^[9]. Апэляцыя на вырак, разгледжаная судом гораду Менску 23 красавіка 2021 году, задаволена не была^[10].

Рэакцыя

8 лютага 2021 году Амбасада ЗША ў Беларусі(pl) выступіла з заяваю, у якой заклікала вызваліць Чульцову і Андрэеву^[11].

15 лютага 2021 году шэфства над палітычнай зьняволенаю ўзяў Тоні Лойд, дэпутат Палаты абшчын парлямэнту Вялікабрытаніі^[12].

Пасьля вынясеньня прысуду, 18 лютага 2021 году, прэзыдэнт Польшчы Анджэй Дуда заклікаў амніставаць Чульцову і Андрэеву^[13].

Згодна з рашэньнем Рады Эўрапейскага зьвязу^{[прыбраць шаблён]} ад 21 чэрвеня 2021 году, судзьдзя Натальля Бугук была ўнесена ў Чорны сьпіс Эўразьвязу ў тым ліку за «шматлікія палітычна матываваныя пастановы ў дачыненьні да журналістаў і пратэстуючых, у прыватнасьці вынясеньне выраку Кацярыне Бахвалавай (Андрэевай) і Дар’і Чульцовай» і парушэньні правоў на абарону й справядлівы суд(uk)^[8]. Гэтым жа рашэньнем у санкцыйны сьпіс былі ўключаны памочнік пракурора суда Фрунзэнскага раёну Менску Аліна Касьянчык у тым ліку за прыцягненьне да крымінальнае адказнасьці журналістак за «відэазапіс мірных акцыяў пратэсту паводле беспадстаўных абвінавачваньняў у „змове“ й „парушэньні грамадзкага парадку“», старшы сьледчы суда Фрунзэнскага раёну Менску Ігар Курыловіч у тым ліку за падрыхтоўку палітычна матываванае крымінальнае справы супраць журналістак, якія зафіксавалі мірныя акцыі пратэсту^[8].

Узнагароды

• 10 сьнежня 2020 году беларускія праваабаронцы назвалі яе «Журналістам году» (2020) (разам з Кацярынаю Андрэеваю ды Кацярынаю Барысевіч)^[14].
• 10 сакавіка 2021 году стала ляўрэаткаю Прэміі імя Дар’юша Фікуса(pl) (разам з Кацярынаю Андрэеваю)^[15].
• 9 красавіка 2021 году стала ляўрэаткаю прэміі «Гонар журналістыкі» імя Алеся Ліпая (разам з Кацярынаю Андрэеваю ды Кацярынаю Барысевіч)^[16].
• 7 чэрвеня 2021 году стала ляўрэаткаю прэміі «Axel-Springer-Preis(de)» (разам з Кацярынаю Андрэеваю)^[17].
• 10 чэрвеня 2021 году стала ляўрэаткаю ўзнагароды «За мужнасьць у журналістыцы»(simple) (разам з Кацярынаю Андрэеваю)^[18].
• 29 ліпеня 2021 года была выбрана лаўрэаткаю Прэміі «За свабоду і будучыню СМІ»(de) (разам з Кацярынаю Андрэеваю)^[19][20].
• 12 жніўня 2021 году прысуджана Прэмія імя Герда Буцэрыюса «Вольная прэса Ўсходняй Эўропы(ru)» (разам з Кацярынаю Андрэеваю, Кацярынаю Барысевіч ды інш.)^[21].
• 15 кастрычніка 2021 году стала ляўрэаткаю прэміі «Prix Europa(de)» ў катэгорыі «Эўрапейскі журналіст 2021 году» (разам з Кацярынаю Андрэеваю)^[22][23].

Ацэнкі

«Моцныя духам, упэўненыя ў сваёй праваце, падтрыманыя сябрамі, калегамі й зусім незнаёмымі людзьмі — такімі ўвойдуць у падручнікі Каця й Даша», — пісала Аксана Колб, галоўны рэдактар «Новага часу», няпярэдадні вынясеньня прысуду Кацярыне Андрэевай і Дар’і Чульцовай^[24].