Збараж

Збараж (па-ўкраінску: Збараж) — места ў Тарнопальскай вобласьці Ўкраіны, на рацэ Гнезьне. Адміністрацыйны цэнтар Збараскага раёну. Насельніцтва на 2025 год — 13 900 чал.

Збараж
укр. Збараж
Збараскі замак
Герб Збаражу Сьцяг Збаражу
Першыя згадкі:	1211
Краіна:	Украіна
Вобласьць:	Тарнопальская
Раён:	Збараскі
Плошча:	6,97 км²
Вышыня:	318 м н. у. м.
Насельніцтва (2019)
колькасьць:	13 746 чал.[1]
шчыльнасьць:	1972,17 чал./км²
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Тэлефонны код:	+380 3550
Паштовыя індэксы:	47300—47304
КОАТУУ:	6122410100
Геаграфічныя каардынаты:	49°39′52.467433099198″ пн. ш. 25°46′31.389811154411″ у. д.
Збараж на мапе Ўкраіны Збараж
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
Афіцыйны сайт

Знаходзіцца за 22 км ад Тарнопалю, каля аўтамабільнай дарогі Адэса — Берасьце. Чыгуначная станцыя на ліні Тарнопаль — Шапятоўка.

Гісторыя

• 1211: першы пісьмовы ўспамін, места Галіцка-Валынскага княства.
• сяр. XIV стагодзьдзя: у складзе Вялікага Княства Літоўскага^[2].
• сяр. XV стагодзьдзя: уладаньне князя Васіля Нясьвіцкага, адна галіна роду якога назвалася Збараскімі.
• XV—XVII стагодзьдзі: неаднаразова цярпеў ад нападаў татараў і турак (у тым ліку ў 1483, калі крымскія татары зруйнавалі Збараж).
• 1565/66: у Крэменецкім павеце Валынскага ваяводзтва.
• 1569: паводле ўмоваў Люблінскай уніі перайшоў да Каралеўства Польскага.
• 1583: у Збаражы было 284 будынкі.
• XVII—XVIII стагодзьдзі: у Збаражы дзейнічала славяна-руская школа, створаная мясцовым брацтвам.
• 1636: у валоданьні Я. Вішнявецкага.
• 1649: вытрымаў аблогу войскаў Б. Хмяльніцкага.
• 1772: у выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай апынуўся ў складзе Аўстрыі.
• 1921: у складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Тарнопальскім ваяводзтве.
• 1939: у складзе УССР.

Насельніцтва

• XVI стагодзьдзе: 1583 — 1420 чал.^[2]
• XIX стагодзьдзе: 1890 — 8785 чал., у тым ліку 2995 рыма-каталікоў, 2161 грэка-каталік, 3632 юдаісты.^[3][4]
• XX стагодзьдзе: 1991 — 14,1 тыс. чал.^[5]
• XXI стагодзьдзе: 2004 — 13 053 чал.

Эканоміка

Заводы: «Квантар», цукровы, тарны і іншыя.

Славутасьці

Палац за замкавымі мурамі

• Замак (1626—1631)
• Касьцёл і кляштар бэрнардынаў (1626), заснаваны Ю. Збараскім
• Сынагога (1537)
• Царква Праабражэньня Гасподняга (1600)

Месты-сябры

• Глубчыцы, Польшча
• Медзьна, Польшча

Асобы

• Пятро Любовіч (1826—1869) — украінскі кампазытар
• Сьцяпан Тамасевіч (1859—1932) — галіцкі маляр і карыкатурыст

У мастацтве

Збараж згадваецца ў рамане Генрыка Сянкевіча «Агнём і мячом», тамака ж здымаўся аднайменны фільм.