Калыханка (тэлеперадача)

«Калыханка» — найстарэйшая штодзённая вечаровая дзіцячая перадача на Беларускім тэлебачаньні, першы выпуск якой пабачыў сьвет у студзені 1981 году^[1]. Напрыканцы перадачы амаль заўсёды дзецям паказваюць мультфільм цалкам ці частку (не дубляваны па-беларуску).

Калыханка
Жанр	дзіцячая вечаровая перадача
Аўтар	Леанід Качанко, Алена Фурсава, Ніна Шоба
Сцэнарыст	Алена Фурсава
Вытворчасьць	Белтэлерадыёкампанія
Вядоўца	Аляксандар Ждановіч Алена Бікрэнева
У галоўных ролях	лісічка Яна мядзьведзяня Топа Сплюшык
Агучваюць	Іна Ганчар Уладзімер Варанкоў Эмілія Пранскутэ
Завяршальная тэма	Песьня «Калыханка» на вершы Генадзя Бураўкіна
Кампазытар	Васіль Раінчык
Краіна вытворчасьці	Беларусь
Мова	беларуская
Вытворчасьць
Месца здымак	Менск
Працягласьць	~20 хв.
Трансьляцыя
Канал	БТ (1981—2003), ЛАД (2003—2012), «Беларусь 1» (2012), «Беларусь 3» (з 2013-га)
Пэрыяд трансьляцыі	з 14 студзеня 1981
Спасылкі
Афіцыйны сайт

Гісторыя

14 студзеня 1981 г. на Беларускім тэлебачаньні пачалася штодзённая трансьляцыя новай дзіцячай перадачы^[2]. Прыдумалі й ажыцьцявілі гэты праект Ніна Шоба, Леанід Качанко і Алена Фурсава^[3]. Назву «Калыханка» прапанавала кіраўніца дзіцячай рэдакцыі Ніна Шоба. Разглядалася каля 20 варыянтаў назвы перадачы. Першымі героямі «Калыханкі» былі лялечны хлопчык Бульбінка і яго Дзядуля (Барыс Бертынг, у той час галоўны рэжысэр галоўнай рэдакцыі музычных праграмаў), якія распавядалі дзецям казкі ў наўпроставым этэры. У 1987 годзе зьявіўся Дзед-Барадзед са сваёю вядомаю песенькаю.

У 2003 годзе праграма зь Першага нацыянальнага канала перайшла на «ЛАД». У 2006 годзе зьявілася вядоўца Фея сноў (Алена Бікрэнева). У лістападзе 2008 г. кампанію папоўніў казачны пэрсанаж Сплюшык (Эмілія Пранскутэ)^[4]. У 2011 г. перадача стала ўладальнікам тэлевізійнай прэміі «Тэлевяршыня» ў намінацыі «Лепшая тэлепраграма для дзяцей і юнацтва». 12 сакавіка 2012 г. перадачу вярнулі на тэлеканал «Беларусь 1»^[5] праз адначаснасьць наўпроставых спартовых перадачаў на «Беларусь 2»^[6]. З 8 лютага 2013 г. на тэлеканале «Беларусь 3»^[7].

Цяпер перадачу вядуць Маляваныч і Фея сноў разам зь лялькамі мядзьведзянём Топам і лісічкаю Янаю, а таксама казачнай істотай Сплюшыкам (якога выпадкова наваражылі Топа зь Янаю).

Вядоўцы

Сучасныя

• Маляваныч (Аляксандар Ждановіч)
• Фея сноў (Алена Бікрэнева)

Ранейшыя

• Дзядуля (Барыс Бертынг)
• цёця Зіна (Зінаіда Бандарэнка)
• цёця Таня (Тацяна Мацюшэнка)

Лялькі

Сучасныя

• лісічка Яна (Іна Ганчар)
• мядзьведзяня Топа (Уладзімер Варанкоў)
• казачная істота Сплюшык (Эмілія Пранскутэ)

Ранейшыя

• сабачка Цява
• Дзед-Барадзед
• хлопчык Бульбінка
• лялька Васілінка
• лялька Васілёк
• Лесавічок
• кот Марцін
• сабачка Цімошка
• Бусьлік
• робат-электронік
• футравічок Веня
• парася Сеня
• зайчык Вастаравушык
• воўк Вова

Музыка

Пасьля заканчэньня перадачы гучыць «Калыханка» на вершы Генадзя Бураўкіна і музыку Васіля Раінчыка. 1 кастрычніка 2008 году яе было замянілі на іншую ў выкананьні Ірыны Дарафеевай^[8], але напрыканцы 2009 году было вырашана вярнуць «Калыханку» на музыку Раінчыка^[9].

Дадатковыя зьвесткі

• Адзін выпуск перадачы здымаецца каля 1—3 гадзінаў. За дзень здымаюцца ўсе перадачы на тыдзень.
• На ролю Феі сноў адбываўся сапраўдны кастынг — на яе спрабаваліся розныя акторкі. Відыазапісы пасьля трансьлявалі ў менскіх садках, і дзецям найбольш спадабалася Алена Бікрэнева.
• Некаторыя старыя лялькі дасюль захоўваюцца ў архіве Беларускага тэлебачаньня. Але Дзед-Барадзед зьнік бязь сьледу пасьля сыходу асыстэнта рэжысэру Івана Беладубенкі, які пісаў тэксты для лялькі. Пасьля яго ніхто не хацеў займацца Дзедам.
• Дзедам-Барадзедам кіравалі тры акторы: адзін тузаў за ручкі, другі — за ножкі, а трэці кіраваў мімікай.
• Лялька Васіліна была перароблена з хлопчыка Бульбінкі^[10].