Канстанцін Вераніцын

Канстанцін Васільевіч Вераніцын^{[1][2][3][4][5][a]} (13 чэрвеня 1834, Астраўляне, цяпер Гарадоцкі раён, Віцебская вобласьць, Беларусь — 26 жніўня 1903, Пецярбург) — беларускі пісьменьнік, адзін з заснавальнікаў новай беларускай літаратуры.

Канстанцін Вераніцын
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні	Канстанцін Васільевіч Вераніцын
Нарадзіўся	13 чэрвеня 1834 Астраўляне, Віцебскі павет, Віцебская губэрня, Расейская імпэрыя
Памёр	26 жніўня 1903 Пецярбург, Расейская імпэрыя
Пахаваны	Мітрафаніеўскія могілкі (Санкт-Пецярбург)[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пісьменьнік, чыноўнік
Жанр	паэзія
Мова	беларуская мова і расейская мова
Значныя творы	«Тарас на Парнасе» «Два д'яўлы»
Творы на сайце Knihi.com
Канстанцін Вераніцын у Вікісховішчы

Аўтар сатырычна-гумарыстычнай паэмы «Тарас на Парнасе».

Біяграфія

Паходзіў з прыгонных сялянаў абшарнікаў Бондыравых. Спачатку яго прозьвішча было Васільеў. У 1851 годзе, па атрыманьні «вольнай» ад свайго пана Васіля Бондырава, ён прыпісаўся ў мяшчане і выбраў сабе прозьвішча «Вераніцын».

Навучаўся ў Гарадоцкай парафіяльнай школе, Віцебскай гімназіі (1845—1852) і два гады ў Пецярбурскай мэдыка-хірургічнай акадэміі, адкуль яго адлічылі ў 1854 годзе. У 1857 годзе паступіў у Горы-Горацкі інстытут адразу на трэці курс, і ў 1859 годзе ў ліку найлепшых студэнтаў скончыў яго з годнасьцю агранома, напісаўшы дысэртацыю «О белорусском хозяйстве». Пэўны час працаваў выкладнікам у Маладзечанскай настаўніцкай сэмінарыі, потым служыў у Пецярбургу ў апараце Міністэрства шляхоў зносінаў. У 1900 годзе выйшаў у адстаўку ў чыне стацкага саветніка. Яго найвядомейшая паэма «Тарас на Парнасе» складалася за часам пецярбурскага ды горацкага побыту.

Памёр 13 (26) жніўня 1903 году ў Лясным пад Пецярбургам ад паралічу з прычыны кровазьліцьця ў мозг, пахаваны на Мітрафаніеўскіх могілках (не захаваліся). Зьвесткі пра сьмерць Вераніцына выявіў у 2019 годзе Антон Францішак Брыль.^[9]

Творы

У рукапісных сшытках фальклёрных і літаратурных твораў Аляксандра Рыпінскага яму прыпісваюцца паэмы «Тарас на Парнасе» (тэкст з паметай: 1855, 15 красавіка, Гарадок) і «Два д’яўлы» (з паметай: 7.4.1860, Масква). Моўныя асаблівасьці й рэаліі несумненна сьведчаць пра повязь апошняга твора зь Віцебскам, а таксама пра тое, што аўтарства абедзьвюх паэмаў належыць адной асобе. На карысьць аўтарства Кантантына Вераніцына сьведчыць таксама яго біяграфія.

Ушанаваньне памяці

Валун з мэмарыяльнай дошкай, прысьвечаны паэме «Тарас на Парнасе» (Гарадок)

У 2001 годзе на радзіме Канстанціна Вераніцына ў Астраўлянах і Гарадку паставілі мэмарыяльныя знакі ў гонар паэмы «Тарас на Парнасе» й яе верагоднага аўтара.

Заўвагі

1. Іншая форма імя: Канстантын Вераніцын^[6][7][8]