Крэменец

Гісторыя

1226: першы ўспамін пра Крэменец у Іпацьеўскім летапісе, места Галіцка-Валынскага княства.
1241, 1254: вытрымаў аблогу татараў.
1340: у складзе Вялікага Княства Літоўскага.^[2]
канец XIV ст.: вялася адбудова Крэменецкага замка.^[2]
1438: атрымаў Магдэбурскае права.
XV — 1-я палова XVII ст.: значны рамесна-гандлёвы цэнтар Валыні.
1497, 1500: крымскія татары зруйнавалі Крэменец.
1-я палова XVI ст.: мелася 18 прыпісаных да Крэменецкага замка сёлаў і хутароў; у месьце збудавалі касьцёл.^[2]
1536: у валоданьні Боны Сфорца.
1563: у Крэменцы было 737 будынкаў, мяшчане атрымалі дазвол на пасярэдніцкі гандаль.^[2]
1565/66: цэнтар Крэменецкага павету Валынскага ваяводзтва.
1569: паводле ўмоваў Люблінскай уніі перайшоў да Каралеўства Польскага.
1572: у месьце адбываліся 2 кірмашы на рок, тут разьмяшчаўся найбольшы на Валыні склад солі.
1629: у Крэменцы было 1224 будынкі.^[2]
1635: у месьце працавала 6 цэхаў, якія аб’ядноўвалі 131 рамесьніка.^[2]
XVII—XVIII стагодзьдзі: найбуйнейшы на Валыні цэнтар вытворчасьці сукна.
1648: казакі Максіма Крываноса захапілі Крэменец і зруйнавалі замак.
1701: крэменецкі староста Я. А. Вішнявецкі запрасіў у места езуітаў, якія адкрылі тут калегіюм (школа граматыкі пачала працаваць з 1712 року, паэтыкі і рыторыкі — з 1713 року).
1772: у выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі.
1796: цэнтар павету Валынскай губэрні.
1805: у Крэменцы адкрылася Вышэйшая Валынская гімназія.
1921: у складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Валынскім ваяводзтве.
1939: у складзе ЎССР.
22 ліпеня 1941 — 18 сакавіка 1944: знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй.

Remove ads

Насельніцтва

XVII стагодзьдзе: 1629 год — 6,7 тыс. чал.^[2]
XIX стагодзьдзе: 1860 год — 12 617 чал. (6450 мужчынаў і 6167 жанчын).^[3]
XX стагодзьдзе: 1972 год — 20,3 тыс. чал.^[4]; 1991 год — 24,5 тыс. чал.^[5]
XXI стагодзьдзе: 2009 год — 23,9 тыс. чал.

Славутасьці

Дзейнічае Крэменецкі краязнаўчы музэй.

Дом радзіны Ю. Славацкага (XVIII ст.)
Замак на гары Бона (XIII ст.)
Жылы будынак «Блізьняты» (XVII—XVIII стагодзьдзі)
Касьцёл (1636, цяпер царква Сьв. Мікалая УПЦ МП) і кляштар францішканаў (XVII ст.)
Касьцёл Сьв. Ігнацыя Лаёлы і Станіслава Косткі (1731—1746, цяпер царква Праабражэньня Гасподняга УПЦ КП) і калегіюм езуітаў (XVIII ст.)
Касьцёл Сьв. Станіслава
Манастыр Яўленьня Гасподняга (1633)
Палац Дамброўскіх (XVIII ст.)
Царква і кляштар базылянаў (1630)