Лужасна
вёска ў Віцебскім раёне Віцебскай вобласьці Беларусі From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Лу́жасна[2] — вёска ў Беларусі, пры ўтоку ракі Лужасянкі ў Дзьвіну. Уваходзіць у склад Мазалаўскага сельсавету Віцебскага раёну Віцебскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 1850 чал. Знаходзіцца за 12 км ад Віцебску, за 2 км ад чыгуначнай станцыі Лужасна.
Remove ads
Гаспадарка
Ад 2017 году дзейнічала Віцебская гідраэлектрастанцыя, дзе працавала 30 чалавек[3]. Гэтая электрастанцыя забясьпечвала электраэнэргіяй увесь Віцебскі раён пры магутнасьці 40 мэгаватаў[4].
Гісторыя
Археалягічныя помнікі каля Лужасна (гарадзішча і селішча) сьведчаць пра тое, што людзі жылі тут ужо ў глыбокай старажытнасьці. У XV—XVI стагодзьдзях мясьціна згадваецца як уладаньне вялікіх князёў.
У 1530 годзе Лужасна — цэнтар воласьці ў валоданьні Маладзеняў. У вёсцы існавала царква Сьвятога Мікалая. У Вялікую Паўночную вайну пастоі і праходы войскаў, а таксама эпідэмія спустошылі Лужасна, тут застаўся 1 селянін, а навокал, як пісаў відавочца, толькі магілы ды сьляды былых сядзібаў, якія зарасьлі быльнягом. У 1717 годзе Лужасна — каралеўшчына, дзе было больш за 30 гаспадароў-сялянаў, якія мелі 1/8 — 1/3 службы. Яны плацілі 150 злотых чыншу, апрача гэтага аддавалі ўладальніку 90 салонак збожжа, 10 пудоў мёду, урадніку — 24 салонкі збожжа. Мелася карчма. У 1740 годзе тут пачала працаваць мукамольная вытворчасьць.
У выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай (1772) Лужасна апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Віцебскім павеце. У вёсцы разьмяшчаўся збожжазапасны магазын, 14 верасьня рэгулярна праводзіўся кірмаш. У 1863 годзе на мукамольнай вытворчасьці працавала 10 работнікаў, выраблялася мукі на 27 тыс. рублёў. У 1900 годзе пры царкоўнапрыходзкай школе, якая існавала з 1863 году, адкрыўся інтэрнат на 30 месцаў. На 1903 год існаваў вятрак, на 1905 аднайменны маёнтак (1 двор, 7 жыхароў) належаў Віцебскаму сельскагаспадарчаму таварыству, якое валодала 13 дзесяцінамі зямлі; засьценак (3 двары, 9 жыхароў) меў 39 дзесяцінаў зямлі; цьвінтар (3 двары, 9 жыхароў) належаў царкве, якая мела 38 дзесяцінаў зямлі. У 1909 годзе ў вёсцы адкрылася земляробчая школа.
1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Лужасна ўвайшла ў склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала вёску разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. У 1924 годзе Лужасна вярнулі БССР. На 1926 год тут было 9 двароў, на 1941 год — 11, на 1 студзеня 2003 году — 542.
Remove ads
Насельніцтва
- XIX стагодзьдзе: 1834 год — 374 чал.
- XX стагодзьдзе: 1926 год — 35 чал.; 1941 год — 45 чал.; 1999 год — 1803 чал.
- XXI стагодзьдзе: 1 студзеня 2003 год — 1876 чал.[5]; 2010 год — 1850 чал.
Інфраструктура
У Лужасна працуюць Дзяржаўны аграрны каледж, базавая школа, школа-інтэрнат, пошта.
Турыстычная інфармацыя
Славутасьці
- Гарадзішча
- Земляробчая школа (XIX ст.)
- Царква Ўзвышэньня Сьвятога Крыжа (1815)
- Царква Покрыва Прасьвятой Багародзіцы (1908)
Галерэя
- Краявіды Лужасна
- Земляробчая школа
- Паштовая станцыя
- Царква Покрыва Прасьв. Багародзіцы
- Царква, з боку апсіды
Крыніцы
Літаратура
Вонкавыя спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads