Лібія

Лі́́бія (па-арабску: ليبيا‎) — адна з самых вялікіх па плошчы краінаў сьвету, разьмешчаная ў Паўночнай Афрыцы, мае выхад да Міжземнага мора.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Лібія (неадназначнасьць).

Лібія лац. Libija الجماهيرية العربية الليبية الشعبية الاشتراكية العظمى 'al-jamāhīriyyatu l-`arabiyyatu l-lībiyyatu š-ša`biyyatu l-ištirākiyyatu l-`uZmà
Сьцяг Герб
Дзяржаўны гімн: «Лібія, Лібія, Лібія»
Афіцыйная мова	арабская
Сталіца	Трыпалі
Найбуйнейшы горад	Трыпалі
Форма кіраваньня прэм’ер-міністар	Ісламская рэспубліка Абдэль Рахім аль-Кіб
Плошча  • агульная  • адсотак вады	17-е месца ў сьвеце 1 759 541 км² нязначны
Насельніцтва  • агульнае (2009)  • шчыльнасьць	105-е месца ў сьвеце 6 420 000 3,6/км²
СУП  • агульны (2009)  • на душу насельніцтва	68 месца ў сьвеце $91,078 млрд $14 381
Валюта	Лібійскі дынар (LYD)
Часавы пас	EET (UTC+2)
Незалежнасьць — ад Італіі	10 лютага 1947
Аўтамабільны знак	LAR
Дамэн верхняга ўзроўню	.ly
Тэлефонны код	+218
Мапа Лібіі

Мяжуе з Эгіптам (1115 км) на ўсходзе, Суданам (383 км) на паўднёвым усходзе, Чадам (1055 км) на поўдні, Нігерам (354 км) на поўдні, Альжырам (982 км) на захадзе, Тунісам (459 км) на паўночным захадзе. Даўжыня марскога ўзьбярэжжа складае 1770 км.

Адміністрацыйны падзел

Адміністрацыйны падзел Лібіі складаецца з 32 муніцыпалітэтаў:

Муніцыпалітэты Лібіі

№ на мапе	Муніцыпалітэт	Цэнтар	Плошча, км²	Насельніцтва (2003), чал.
1	Адждабія	Адждабія	91 620	165 839
2	Эль-Бутнан	Табрук	83 860	152 714
3	Эль-Хізам-Эль-Ахдар	Эль-Аб'яр	12 800	108 860
4	Эль-Джебал-Эль-Ахдар	Эль-Бэйда	7800	206 180
5	Эль-Джыфара	Эль-Азызія	1940	289 340
6	Эль-Джуфра	Хун	117 410	45 117
7	Эль-Куфра	Эль-Джаўф	483 510	51 433
8	Эль-Мардж	Эль-Мардж	10 000	116 318
9	Эль-Маргаб	Хомс	3000	328 292
10	Эн-Нугат-эль-Хумс	Зувара	5250	208 954
11	Эль-Губа	Эль-Губа	14 722	89 593
12	Эль-Вахат	Аўджыла	108 670	29 257
13	Эз-Завія	Эз-Завія	1520	197 177
14	Бэнгазі	Бэнгазі	800	636 992
15	Бэні-Валід	Бэні-Валід	19 710	77 424
16	Дзерна	Дзерна	4908	81 174
17	Гат	Гат	72 700	22 770
18	Гадаміс	Гадаміс	51 750	19 000
19	Гар’ян	Гар’ян	4660	161 408
20	Марзук	Марзук	349 790	68 718
21	Мізда	Мізда	72 180	41 476
22	Місрата	Місрата	2770	360 251
23	Налут	Налут	15 300	86 801
24	Таджура-ва-Эль-Навахі-Эль-Арба	Трыпалі	1430	267 031
25	Тархуна-ва-Масалата	Тархуна	5840	296 092
26	Трыпалі	Трыпалі	400	882 926
27	Сабха	Сабха	15 330	126 610
28	Сурт	Сурт	77 660	156 389
29	Сабрата-ва-Сурман	Сабрата	1370	152 251
30	Вадзі-эль-Хаят	Аўбары	31 890	72 587
31	Вадзі-эш-Шаці	Эль-Бірак	97 160	77 203
32	Яфран-ва-Джаду	Яфран	9310	117 647

Геаграфія

Плошча Лібіі складае 1 759 540 км². Лібія толькі крыху меней за Інданэзію. На поўначы краіна мае выхад да Міжземнага мора. Клімат сухі, мае ярка выяўлены пустэльны характар, часта здараюцца пылавыя буры. У 1922 годзе ў Лібіі зафіксавалі найбольш сьпякотнае на Зямлі надвор'е ў +57,8°С^[1]. Толькі паўночныя рэгіёны краіны, якія мяжуюць з морам маюць міжземнаморскі клімат. У пустэльнай частцы краіны часта сустракаюцца аазісы, самыя вядомыя гэта Гхадамэс і Куфра.

Эканоміка

Асноўным багацьцем Лібіі і амаль адзіным экспартным таварам краіны зьяўляецца нафта і прыродны газ, якія прыносіць 80% нацыянальнага прыбытку. Таксама разьвіцьцё атрымала нафтахімічная і мэталюргічная прамысловасьці, сельская гаспадарка знаходзіцца ў зачаткавым стане і 75% харчаваньня краіна экспартуе.

Эканамічныя санкцыі ўведзеныя ААН у 1992 годзе выклікалі значнае тэхналягічнае адставаньне Лібіі. Санкцыі былі зьняты толькі 12 верасьня 2003 году пасьля таго як Кадафі паабяцаў спыніць праграму вытворчасьці зброі масавага зьнішчэньня, і з гэтага часу Лібія актыўна прыцягвае замежных інвэстараў.

У кастрычніку 2004 году пачалася эксплюатацыя падводнага газаправода Greenstream паміж Лібіяй і Італіяй, па якім штогод экспартуецца 8 млрд м³ вадкага газу.

Пацьверджаныя запасы газа ў Лібіі складаюць каля 1,2 трлн м³, нафты 36 млрд барэляў.

Глядзіце таксама

Грамадзянская вайна ў Лібіі, Нацыянальная пераходная рада Лібіі