Ліпа

Ліпа (па-лацінску: Tilia) — род лістападных дрэваў сямейства ліпавых.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Ліпа (неадназначнасьць).

Ліпа
Ліпа буйналістая
Клясыфікацыя
Царства	Расьліны
Аддзел	Пакрытанасенныя
Кляса	Двудольныя
Атрад	Мальвакветныя
Сямейства	Мальвавыя
Падсямейства	Ліпавыя
Род	Ліпа
Бінамінальная намэнклятура
Tilia
Ліпа на Віківідах  Ліпа ў Вікісховішчы ITIS 21535 · NCBI 64580

Этымалёгія назвы

Біялягічнае апісаньне

Кветкі ліпы

Дрэвы вышынёй да 15—20 м (часам да 40 м), дыямэтрам да 2 м. Лісьце нераўнабокае, круглавата-сэрцападобнае, завостранае, пілаватае. Кветкі жоўтыя, або жоўта-белыя, духмяныя, у паўпарасоніках. Плод — арэшак. Садовыя формы адрозьніваюцца сылюэтам кроны, афарбоўкай лісьця й кветак.

Цене-, мароза- і ветраўстойлівае дрэва. Жыве 300—400 гадоў.

Лісьце й ствол ліпы эўрапейскай

У Беларусі расьце паўсюдна.

Выкарыстаньне

У якасьці лекавай расьліны

Драўніна

Ліпавы цьвет

Мёд

Ліпа ў гісторыі, паэзіі й культуры

Назвы

• ліпа «дала» назву аднаму зь беларускіх месяцаў — ліпень. Таксама й у іншых славянскіх мовах: па-ўкраінску: Липень, па-польску: Lipiec, па-баўгарску: Ліпень, па-харвацку: Lipanj
• назва гэтае расьліны прысутнічае ў шматлікіх мястэчках і вёсках Беларусі: Вялікая Ліпа, Высокая Ліпа, Высокая Ліпа, Ліпкі, Ліпляні, Ліпляны, Ліпнякі, Ліпнішкі.
• да жніўня 2009 году ў месцы Слонім у былым маёнтку Пуслоўскіх «Албэртын» захадзіўся амаль 100-гадовы экзот — ліпа Каралінская. На жаль, падчас моцнага ветру дрэва ня вытрымала й напалову зламалася.

Паэзія

Ліпа на паштовай марцы Беларусі

Ліпа Высока, разлажыста Расьселася пры хаце Стара-старая ліпа, Паважная, як свацьця. Сто лет ужо старухе, А можа, нават болей, Ад віхраў і ад бураў Ня мела век патолі. Сто лет – кавалак часу, Ня сто дзён, ня сто тыдняў, Якіх зайшло праменаў Збадаці ўсё абрыдне. Няшчасьцяў, кляцьбы, плачу Было, што, Божа мілы! Нябожчыкаў бязь ліку Сыходзіла ў магілу. А ліпа ані дбае, Жыве, стаіць пры хаце Высока, разлажыста, З павагай, нібы свацьця. — Янка Купала

Літаратура

• М. Зьбіткоўскі. «Ліпа» / Плаўнік С. // «Наш край» : часопіс. — Менск: Штомесячнік Цэнтральнага Бюро Краязнаўства пры Беларускай Акадэміі Навук., 1926. — № 12. — С. 23–24.
• А. А. Чахоўскі. «Ліпа» // Энцыклапедыя прыроды Беларусі: у 5 т. Т. 3: Катэнарыя ― Недайка / Рэдкал.: І. П. Шамякін (галоўны рэдактар) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1984. — 485 с. С. 184—185.
• Манина Л. Лекарственные растения. — 4-е. — Минск: Наука и техника, 1968. — С. 161-163. — 340 с. — 55 000 ас.

Вонкавыя спасылкі

Ліпа — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў