Маргарыта Юрсэнар

From Wikipedia, the free encyclopedia

Маргарыта Юрсэнар
Remove ads

Маргарыта Юрсэна́р (франц. Marguerite Yourcenar; 1903, Брусэль, Бэльгія — 1987; в. Нортыст-Харбэр, шт. Мэн, ЗША) — француская і бэльгійская пісьменьніца, паэтка, перакладніца, эсэістка, акадэміня дзьвюх Акадэміяў (бэльгійскай і францускай), першая кабета, якая ўвайшла ў Францускую Акадэмію.

Хуткія факты Асабістыя зьвесткі, Імя пры нараджэньні ...
Remove ads

Жыцьцяпіс

Нарадзілася ў Бэльгіі ў мяшанай бэльгійска‐францускай сям’і. Маці памерла праз 10 дзён пасьля родаў. Гадавалася ў доме бабулі па бацькоўскай лініі, дзе яе даглядаў бацька Мішэль дэ Крэянкур. Псэўданім Юрсэнар — анаграма прозьвішча Крэянкур[3]. Атрымала хатнюю адукацыю. Зь дзяцінства размаўляла па-француску, па-ангельску, па-італійску, па-грэцку, па-галяндзку, лёгка чытала на лаціне і старажытнагрэцкай мовах[4].

Пасьля сьмерці бацькі ў 1929 годзе (ён усё ж пасьпеў прачытаць першы раман сваёй дачкі) Маргарыт Юрсэнар вяла багемнае жыцьцё паміж Парыжам, Лязанай, Атэнамі, грэцкімі выспамі, Стамбулам, Брусэлем і г.д[5].

Бісэксуалка, яна любіла жанчынаў і закахалася ў гомасэксуальнага мужчыну, Андрэ Фрэнё, францускага пісьменьніка і рэдактара выдавецтва Grasset[6].

У 1939 годзе, калі Эўропа відавочна набліжалася да вайны, Маргарыт Юрсэнар зьехала ў Злучаныя Штаты, каб далучыцца да Грэйс Фрык, у той час прафэсаркі брытанскай літаратуры ў Нью-Ёрку і спадарожніцы жыцьця пасьля выпадковай сустрэчы ў Парыжы ў лютым 1937 году. Грэйс Фрык адмовілася ад унівэрсытэцкай кар'еры і падтрымлівала Маргарыт Юрсэнар матэрыяльна і псыхалягічна падчас вайны і стала перакладніцай ейных твораў на ангельскую мову. Яны пасяліліся ў 1950 годзе на выспе Маўнт Дэзэрт Айланд (Mount Desert Island), штат Мэн, якую яны адкрылі разам у 1942 годзе, і назвалі свой дом Petite Plaisance (Маленькая радасьць/задавальненьне). Там М. Юрсэнар правяла рэшту жыцьця[7].

У 1947 годзе яна стала грамадзянкай ЗША[8]. Выкладала францускую літаратуру і гісторыю мастацтва да 1953 г.[9]

Дзьве жанчыны жылі разам да сьмерці Грэйс Фрык ад раку грудзей у 1979 годзе.

У 1980 г. стала першай жанчынай, якая ўвайшла ў Францускую акадэмію[10]. Падчас урачыстай прамовы ў Акадэміі, пісьменьніца спаслалася на выбітных папярэдніцаў (Мадам дэ Сталь, Ж. Санд, Калет, напрыклад), якія даўно мусілі ўвайсьці ў Акадэмію. Яна кпліва заўважыла ў сваёй прамове: “Француская акадэмія паставіла жанчыну на п’едэстал і пры гэтым зусім забыла падсунуць ёй крэсла”[11].

Remove ads

Творчасьць

Першы твор — паэму «Сад хімэраў» — выдала на грошы бацькі. У 1929 г. зьявіўся першы раман «Аляксіс». У свае творы часта ўводзіла бісэксуальных постацяў. У 1938 г. выдала зборнік «Арыентальныя навэлі»(en), што грунтаваліся на паданьнях. Пры напісаньні раману «Успаміны Адрыяна» (1951) выкарыстала тэксты на лаціне і старажытнагрэцкай мове, што тычыліся жыцьця рымскага імпэратара Адрыяна.

Беларускія пераклады

Па‐беларуску ёсьць пераклад некаторых навэляў з зборніку «Арыентальныя навэлі» і чорны пераклад аповесьці «Anna, soror…», якія зьявіліся малым накладам у дыяспары.

Цытаты

Што мне дала б магчымасьць стаць мужчынам, акрамя ўдзелу ў некалькіх войнах?[12]

Літаратура

  • 1957: Denise Bourdet, «Marguerite Yourcenar», dans Pris sur le vif, Paris, Plon.
  • 1990: Josyane Savigneau, Marguerite Yourcenar : l'invention d'une vie, Gallimard.
  • 1995: Michèle Sarde, Vous, Marguerite Yourcenar : la passion et ses masques, Laffont.
  • 1998: Michèle Goslar, Yourcenar : biographie. «Qu'il eût été fade d'être heureux», Bruxelles, Racine (ISBN 2-87386-143-6); éd. revue et augmentée, Lausanne/Paris, L'Âge d'homme, 2014 (ISBN 978-2-8251-4381-0).
  • 2010: Achmy Halley, Tanguy Dohollau, Marguerite Yourcenar, l'académicienne aux semelles de vent, À dos d'âne.
  • 2016: Henriette Levillain, Yourcenar : Carte d'identité, Fayard.
  • 2019: Mireille Brémond, Marguerite Yourcenar, une femme à l'Académie, Garnier.
Remove ads

Бібліяграфія

  • 1921: Le Jardin des chimères (паэзія);
  • 1922: Les dieux ne sont pas morts (паэзія);
  • 1929: Alexis ou le Traité du vain combat (раман), publié au Sans Pareil;
  • 1931: La Nouvelle Eurydice (раман);
  • 1932: Pindare (эсэ);
  • 1934: Denier du rêve (раман);
  • 1934: La mort conduit l'attelage;
  • 1936: Feux (паэмы ў прозе);
  • 1937: Les Vagues, de Virginia Woolf (пераклад);
  • 1938: Les Songes et les Sorts;
  • 1938: Nouvelles orientales, (навэлі);
  • 1939: Le Coup de grâce (раман);
  • 1947: Ce que savait Maisie, d'Henry James (пераклад);
  • 1951: Mémoires d'Hadrien (раман);
  • 1954: Électre ou la Chute des masques;
  • 1956: Les Charités d'Alcippe (паэзія);
  • 1958: Présentation critique de Constantin Cavafy 1863-1933, (паэзія, пераклад);
  • 1962: Sous bénéfice d'inventaire (эсэ);
  • 1962: Ah, mon beau château (гістарычны нарыс);
  • 1963: Le Mystère d'Alceste (п'еса);
  • 1963: Qui n'a pas son Minotaure? (п'еса);
  • 1983: Comment Wang-Fô fut sauvé (навэля);
  • 1964: Hortense Flexner, suivi de poèmes choisis (паэзія,эсэ, пераклад);
  • 1964: Fleuve profond, sombre rivière (пераклад);
  • 1968: L'Œuvre au noir (раман);
  • 1969: Présentation critique d'Hortense Flexner, (пераклад);
  • 1971: Réception de Madame Marguerite Yourcenar à l'Académie royale de langue et de littérature françaises de Belgique - Discours de M. Carlo Bronne et de Mme Marguerite Yourcenar (прамова);
  • 1971: Théâtre I (Rendre à César, la Petite Sirène et le Dialogue dans le marécage) (п'есы);
  • 1971: Théâtre II (Électre ou la chute des masques, Le Mystère d'Alceste et Qui n'a pas son Minotaure?) (п'есы);
  • 1972: Entretiens Marguerite Yourcenar et Patrick de Rosbo (інтэрвію);
  • 1974: Le Labyrinthe du monde. I, Souvenirs pieux (успаміны);
  • 1977: Le Labyrinthe du monde. II, Archives du Nord (успаміны);
  • 1979: La Couronne et la Lyre (анталёгія паэмаў, перакладзеных з старагрэцкай)
  • 1980: Les Yeux ouverts: entretiens avec Marguerite Yourcenar de Matthieu Galey (інтэрвію);
  • 1980: Mishima ou la Vision du vide, (Gallimard, эсэ)
  • 1981: Discours de réception de Madame Marguerite Yourcenar à l'Académie française et réponse de Monsieur Jean d'Ormesson (прамова);
  • 1981: Anna, soror, Gallimard, (раман);
  • 1982: Comme l'eau qui coule (Anna, soror…, Un homme obscur, Une belle matinée)
  • 1982: Œuvres romanesques (Bibliothèque de la Pléiade);
  • 1982: «... Si nous voulons encore essayer de sauver la Terre» (выступ);
  • 1982: Sur quelques thèmes érotiques et mystiques de la Gita-Govinda- L'Andalousie ou les Hespérides (эсэ);
  • 1983: Le Coin des «Amen» de James Baldwin (пераклад) ;
  • 1983: Le temps, ce grand sculpteur (эсэ);
  • 1984: Blues et Gospels (пераклад);
  • 1984: Cinq Nô modernes de Yukio Mishima (пераклад);
  • 1984: Les Charités d'Alcippe (паэма);
  • 1985: Le Cheval noir à tête blanche (казка);
  • 1987: La Voix des choses (зборнік тэкстаў);
  • 1988: Le Labyrinthe du monde. III: Quoi? L'Éternité (успаміны);
  • 1988: Les Trente-Trois Noms de Dieu-Le Livre d'Adresse (эсэ, паэзія);
  • 1989: En pèlerin et en étranger (эсэ);
  • 1991: Le Tour de la prison (эсэ);
  • 1991: Essais et Mémoires (Bibliothèque de la Pléiade);
  • 1992: Écrit dans un jardin (паэма);
  • 1993: Conte bleu - Le Premier soir - Maléfice (казкі);
  • 1994: Poèmes à la nuit, de Rainer Maria Rilke (паэзія, прадмова)  ;
  • 1995: Lettres à ses amis et quelques autres (ліставаньне);
  • 1999: Radioscopie de Jacques Chancel avec Marguerite Yourcenar' (інтэрвію) ;
  • 1999: Sources II (эсэ);
  • 1999: Marguerite Yourcenar; Entretiens avec des Belges (інтэрвію);
  • 2002: Portrait d'une voix (інтэрвію);
  • 2004: D'Hadrien à Zénon - Correspondance 1951-1956;
  • 2007: Une volonté sans fléchissement - Correspondance 1957-1960;
  • 2008: Marguerite Yourcenar en questions (апытальнік);
  • 2011: Persévérer dans l'être - Correspondance 1961-1963.
Remove ads

Крыніцы

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads