Мікалай Статкевіч

Мікала́й (Міко́ла) Ві́ктаравіч Статке́віч (нар. 1956; в. Лядна, Слуцкі раён, Менская вобласьць, цяпер Беларусь) — беларускі палітык.

Мікалай Статкевіч
Старшыня БСДП (НГ)
25 лістапада 2007 — цяперашні час
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	12 жніўня 1956(1956-08-12) (69 гадоў) вёска Лядна, Слуцкі раён, Менская вобласьць, Беларуская ССР, СССР
Партыя	КПСС (1982—1991), БСДГ (да 1996), БСДП (НГ) (ад 1996)
Адукацыя	Вайсковая акадэмія Рэспублікі Беларусь Менская вышэйшая інжынэрная зэнітная ракетная вучэльня супрацьпаветранай абароны[d]
Сужэнец	Марына Адамовіч[d]
Бацька	Віктар Статкевіч[d]
Узнагароды	прэмія імя Андрэя Сахарава (2020)
Сайт	statkevich.org (бел.)​ (рас.)

Лідэр Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі (Народная Грамада). Адзін са стваральнікаў грамадзкага аб’яднаньня «Беларускае аб’яднаньне вайскоўцаў». Кандыдат тэхнічных навук, падпалкоўнік запасу.

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і настаўнікаў. У 1978 годзе скончыў Менскую вышэйшую інжынэрную зэнітна-ракетную вучэльню СПА. У 1978—1982 гадох служыў у войску ў Мурманскай вобласьці. Там стаў сябрам КПСС, зь якой выйшаў у 1991 годзе на знак пратэсту супраць прыдушэньня антысавецкіх дэманстрацыяў у Вільні. У 1982 годзе паступіў у ад’юнктуру Менскай вышэйшай інжынэрнай зэнітна-ракетнай вучэльні. У 1993 годзе яго звольнілі зь беларускага войска за месяц да абароны доктарскай дысэртацыі за выступленьне супраць Дамовы аб калектыўнай бясьпецы з Армэніяй і Таджыкістанам, дзе ішла вайна. У выніку розгаласу Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь ухваліў дамову з агаворкай не пасылаць беларускіх жаўнераў у месцы ваенных дзеяньняў^[1].

У 1995 годзе абраны старшынём БСДГ замест Алега Трусава. Пасьля аб’яднаньня з Сацыял-дэмакратычнай партыяй Народнай згоды і стварэньня Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі (Народная Грамада) стаў старшынём БСДП (НГ).

З 2003 году — лідэр «Эўрапейскай кааліцыі». 31 траўня 2005 году разам з Паўлам Севярынцам быў асуджаны да трох гадоў прымусовай працы за арганізацыю пратэстаў апазыцыі супраць фальшаваньня вынікаў кастрычніцкіх выбараў у Палату прадстаўнікоў 2004 году. У 2006 годзе міжнародная арганізацыя «Amnesty International» прызнала Мікалая Статкевіча вязьнем сумленьня^[2]. У ліпені 2007 году вызвалены па амністыі.

У 2009 годзе кангрэс «Эўрапейскай кааліцыі» вылучыў Мікалая Статкевіча кандыдатам у прэзыдэнты. У 2010 годзе зарэгістраваны кандыдатам на выбарах прэзыдэнта Беларусі. 26 траўня 2011 году асуджаны да шасьці гадоў пазбаўленьня волі ў калёніі ўзмоцненага рэжыму^[3]. 22 жніўня 2015 году Мікалай Статкевіч быў памілаваны і выпушчаны на волю^[4].

14 сьнежня 2021 году Гомельскі абласны суд на выязным паседжаньні ў сьледчым ізалятары вырак Статкевіча да 14 гадоў зьняволеньня ў калёніі асаблівага рэжыму за ладжаньне масавых беспарадкаў (ч. 1 арт. 293 Крымінальнага кодэксу Беларусі). Разам зь ім выраклі яшчэ 5 чалавек. Паводле 4-х артыкулаў Крымінальнага кодэксу блогера Сяргея Ціханоўскага — да 18 гадоў зняволеньня, праграміста Зьмітра Папова за мадэрацыю сацсетак і апэратара Арцёма Сакава — да 16 гадоў узмоцненага рэжыму. Журналіста Беларускай службы Радыё «Свабода» Ігара Лосіка і блогера Ўладзімера Цыгановіча — да 15 гадоў узмоцненага рэжыму паводле 2-х артыкулаў КК Беларусі^[5]. Таксама з 6 абвінавачаных пастанавілі спагнаць 3,5 млн рублёў (1,4 млн даляраў)^[6]. Вырак вынес судзьдзя Мікалай Доля^[7].

11 верасьня 2025 году быў вызвалены сярод 52-х палітвязьняў пасьля сустрэчы прадстаўніка прэзыдэнта ЗША Джона Коўла з Аляксандрам Лукашэнкам. Сярод адначасна вызваленых было 38 грамадзянаў Беларусі, у тым ліку старшыня кансорцыюму «ЭўраБеларусь» Уладзімер Мацкевіч, былы старшыня Беларускага прафсаюзу работнікаў радыёэлектроннай прамысловасьці Генадзь Фядыніч, старшыня Беларускага кангрэсу дэмакратычных прафсаюзаў Аляксандар Ярашук, галоўны рэдактар тыднёвіка «Рэгіянальная газэта» Аляксандар Манцэвіч і журналіст газэты «Новы час» Мікалай Дзядок. Памілаваныя іншаземцы паходзілі з 6 краінаў Эўропы, зь іх 10 з 3-х суседніх краінаў Эўразьвязу^[8].

Узнагароды

• Тры мэдалі Ўзброеных Сілаў СССР.