Уборкі (Менск)

Уборкі — гістарычная мясцовасьць Менску, разьмешчаная на поўдзень ад Віленскага вакзалу (цяперашні Менск-Пасажырскі) абапал палатна Маскоўска-Берасьцейскай чыгункі і далей да скрыжаваньня Новазахараўскай (Маскоўскай) вуліцы і Койданаўскага шляху. Гістарычныя Ўборкі — раён сучасных вуліцаў Магілёўскай — Вакзальнай — Рабкораўскай — Талстога і іншых. Гэтыя вуліцы паўсталі ў канцы XIX — пачатку XX стагодзьдзяў у зьвязку з пракладкай чыгуначнай лініі і будаваньнем двух вакзалаў^[1].

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Уборкі.

Уборкі, 1941—43 рр.

На захад ад Уборак пачынаюцца Грушаўка і Добрыя Мысьлі, на поўнач — Пляшчанка, на ўсход — Ляхаўка, на паўднёвы ўсход — Серабранскія Млыны, на поўдзень — Сенажаны^[2][3].

Гісторыя

Чыгуначны мост ува Ўборках

Прадмесьце пачало актыўна забудоўвацца ў 70-я рокі XIX ст. у зьвязку з будаваньнем чыгункі. Паблізу знаходзіўся Немаршанскі гай, які разам зь вялікім Ляхаўскім гаем, паводле падарожніка і краязнаўцы Паўла Шпілеўскага, меў вядомасьць сваімі маёўкамі (травеньскімі гуляньнямі)^[4]. Мяркуецца, што менавіта адсюль і пайшла назва ўрочышча «Боркі» або «Ўборкі», што значыць каля бору, лесу^[5].

Чыгуначны мост, 1897 р.

У пачатку XX ст. Уборкі ўваходзілі ў чацьвертую паліцэйскую частку места. Паміж чыгункамі ўва Ўборках праходзілі Вакзальная (захавалася яе траса), Малаюраўская (Льва Талстога), 2-я Сяргееўская (Рабкораўская). Сёньня можна ўбачыць кавалкі вуліцаў прадмесьця і за чыгункамі: гэта — вуліцы Прыгожая, Слонімская, Барысаўская (Студэнцкая)^[6].

Прадмесьце вельмі хутка забудоўвалася, і мескія ўлады не пасьпявалі правяраць адпаведнасьць новых будынкаў і вулачак праектаваму пляну. У выніку чаго зьявіліся пэўныя праблемы з праездам тэрыторыяй раёну^[5].

Да нашага часу мескія ўлады зьнесьлі большасьць драўляных будынкаў, аднак захаваліся асобныя пабудовы канца XIX — пачатку XX стагодзьдзяў. Тапонім Уборкі ніяк не пазначаецца на сучаснай мапе Менску, арыентырамі межаў колішняга прадмесьця зьяўляюцца сучасныя вуліцы Талстога, Маскоўская і Магілёўская^[7].

Старыя адрасы

Віленскі вакзал з боку Ўборак

• Вакзальная 7. Склад газы манапалістычнага аб’яданьня «Нобель». Разьмяшчаўся за чыгуначнымі рэйкамі насупраць Віленскага вакзала. Дакладнае месцазнаходаньне застаецца нявызначаным.
• Вакзальная 10. Управа камэнданта. Будынак стаяў за чыгуначнымі рэйкамі, насупраць Віленскага вакзала. Побач зь ім знаходзіўся зборны пункт навабранцаў, адкуль салдатаў чыгункай перавозілі да месца будучай службы.
• Малаюраўская, 12, дом Рэдзькі. У гэтым драўляным будынку ў 1915—1918 роках жыў Зьмітрок Бядуля. Тут жа, у пісьменьніка, у верасьні 1916 року пасяліўся Максім Багдановіч. Будынак захаваўся і пэўны час стаяў на сваім ранейшым месцы, у сярэдзіне 1980-х рокаў яго перанесьлі на Рабкораўскі завулак.
• Новазахараўская 9, дом Дунэра. Пецярбурская фатаграфія «Эскандэр». Працавала з 1891 року. Знаходзілася налева ад чыгуначнага шляхаправоду, паблізу цяперашняга Заходняга моста насупраць Дабрамысьленскага завулку.