Уладава

Уладава (польск. Włodawa) — места ў Польшчы, на сутоках рэк Бугу і Ўладаўкі. Адміністрацыйны цэнтар сельскай гміны і Ўладаўскага павету Люблінскага ваяводзтва. Насельніцтва на 2009 год — 13 918 чалавек. Знаходзіцца каля беларуска-польскай граніцы, вузел аўтамабільных дарог на Люблін, Белую, Тэрэспаль, Зосін і інш.

Уладава лац. Uładava
польск. Włodawa
Вуліца Касьцельная
Герб Уладава Сьцяг Уладава
Першыя згадкі:	1242
Магдэбурскае права:	1534
Краіна:	Польшча
Ваяводзтва:	Люблінскае
Павет:	Уладаўскі
Прэзыдэнт места:	мэр[1]
Плошча:	17,97 км²
Вышыня:	173 м н. у. м.
Насельніцтва (2009)
колькасьць:	13 918 чал.
шчыльнасьць:	774,51 чал./км²
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Тэлефонны код:	48-82
Паштовы індэкс:	22-200
Геаграфічныя каардынаты:	51°33′0″ пн. ш. 23°33′0″ у. д.
Уладава на мапе Польшчы Уладава
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
Афіцыйны сайт

Уладава — магдэбурскае места гістарычнай Берасьцейшчыны, старажытны замак Вялікага Княства Літоўскага. Побач зь местам праходзіць паўднёва-заходняя мяжа этнічнай тэрыторыі беларусаў. Да нашага часу тут захаваліся фундаваны Людвікам Пацеем комплекс кляштару паўлінаў з касьцёлам Сьвятога Людвіка, царква Раства Багародзіцы, мастацкае аблічча якой пацярпела ад маскоўскай перабудовы, а таксама Вялікая і Малая сынагогі, помнікі архітэктуры XVIII—XIX стагодзьдзяў.

Гісторыя

Раньнія часы

Упершыню Ўладава (Валодава^[2]) упамінаецца ў XIII ст. у Галіцка-Валынскім летапісе: «Данилъ же затворивъ Холмъ, еха ко брату си Василкови, поима с собою Курила митрополита. А татарове воеваша до Володавы и по озерамъ много зла створше».

Вялікае Княства Літоўскае

У XIV ст. Уладава ўвайшла ў склад Вялікага Княства Літоўскага. У 1534 годзе места атрымала Магдэбурскае права.

Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Уладава ўвайшла ў Берасьцейскі павет Берасьцейскага ваяводзтва. У 1624—1698 гадох тут дзеяў кальвінскі збор. У 1648 годзе места пацярпела ад войскаў Б. Хмяльніцкага.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Уладава апынулася ў Аўстрыі, з пачатку XIX ст. — у складзе Расейскай імпэрыі, дзе стала цэнтрам павету Седлецкай губэрні. На 1827 год ў месьце было 489 будынкаў, на 1857 год — 600, у тым ліку 27 мураваных.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Ўладава занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

• Старая графіка Ўладава
• 
  Касьцёл і кляштар паўлінаў. К Странчынскі, 1840-я гг.
• 
  Вялікая сынагога. К Странчынскі, 1840-я гг.
• 
  Маставая вуліца, 1858 г.
• 
  Касьцёл і кляштар паўлінаў, 1871 г.

Найноўшы час

Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Ўладава апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стала цэнтрам павету Люблінскага ваяводзтва.

З пачаткам Другой сусьветнай вайны ў 1939 годзе Ўладава занялі войскі Трэцяга Райху. У 1944 годзе Ўладава занялі савецкія войскі, па чым яе зноў перадалі Польшчы.

• Места на старых здымках
• 
  Царква Раства Багародзіцы
• 
  Царква па маскоўскай перабудове, 1903 г.
• 
  Касьцёл паўлінаў, 1903 г.
• 
  Кляштар паўлінаў, 1903 г.

• 
  Касьцельная вуліца, 1903 г.
• 
  Касьцельная вуліца, да 1915 г.
• 
  Ражанецкая вуліца, 1903 г.
• 
  Маставая вуліца, да 1915 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1827 год — 3263 чал.; 1857 год — 6026 чал.^[3]
• XX стагодзьдзе: 1913 год — 15 220 чал.; 1937 год — 9084 чал.; 1950 год — 3754 чал.; 1970 год — 7401 чал.; 1990 год — 15 264 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2006 год — 14 203 чал.

Культура

З 1998 году ў месьце рэгулярна праводзіцца Фэстываль трох культур. Мерапрыемства прысьвячаецца багатай культуры праваслаўя, каталіцтва і юдаізму. Фэстываль праходзіць ува Ўладаве, бо да вайны мясьціна мела шматнацыянальны характар^[4]

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

• Касьцёл Сьвятога Людвіка і кляштар паўлінаў (1741—1752)
• Могілкі юдэйскія старыя (XVIII ст.) і новыя (XIX ст.).
• Сынагога Вялікая (1764)
• Сынагога Малая (XVIII ст.)
• Царква Раства Багародзіцы (1840—1842; Сьвяты Пасад, цяпер у валоданьні ПАПЦ)

Страчаная спадчына

• Замак

Галерэя

• 
  Касьцёл Сьвятога Людвіка
• 
  Кляштар паўлінаў
• 
  Інтэр'ер касьцёла
• 
  Царква Раства Багародзіцы

• 
  Тасканская калёна
• 
  Вялікая сынагога
• 
  Малая сынагога
• 
  Рынак

Асобы

• Уладзіслаў Курашкевіч (1905—1997) — мовазнаўца-славіст