Уладзімер Пігулеўскі

Уладзíмер Пігулéўскі (9 сакавіка [ст. ст. 26 лютага] 1889, Горадня, Расейская імпэрыя — 17 чэрвеня 1958, Рыга, Латвія) — беларускі і латыскі нацыянальны дзеяч, пісьменьнік, драматург, перакладнік, публіцыст.

Уладзімер Пігулеўскі лац. Uładzimier Pihuleŭski; лат. Vladimirs Piguļevskis
Дата нараджэньня	26 лютага (10 сакавіка) 1889
Месца нараджэньня	Горадня, Літоўскае генэрал-губэрнатарства, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	17 чэрвеня 1958(1958-06-17) (69 гадоў)
Месца сьмерці	Рыга, Латвійская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка, СССР
Месца пахаваньня	могілкі Райніса[d]
Месца вучобы	Менская мужчынская гімназія[d]
Занятак	драматург, перакладнік, палітык, пісьменьнік
Месца працы	Дзьвінская дзяржаўная беларуская гімназія Люцынская беларуская гімназія
Псэўданімы	Гуль, П. Гуль
Сябра ў	Саюз беларускіх пісьменьнікаў і Саюз пісьменьнікаў Беларусі
Жонка	Вольга Бароўская-Пігулеўская
Узнагароды

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў 1889 годзе ў Горадні ў сям’і калескага сакратара гарадской управы^[1].

Скончыў Менскую гімназію (1907). Вучыўся ў Пецярбурскім унівэрсытэце, у ліпені 1912 году адлічаны за нявыплату.

З кастрычніка 1912 па верасень 1913 году праходзіў тэрміновую службу ў войску, прапарнік запасу лёгкай артылерыі. Удзельнік Першай сусьветнай вайны. Прызваны з запасу 18 ліпеня 1914 ў 84-ю артылерыйскую брыгаду, мл. афіцэр 4-й батарэі. Праз год пераведзены ў 84-ю паркавую артылерыйскую брыгаду, афіцэр 2-га парку, падпаручнік. Служыў у 84-м артылерыйскім дывізыёне, паручнік. З чэрвеня па лістапад 1917 в.а. лётніка-назіральніка артылерыйскага адзьдзяленьня 30-га карпуснога авіяцыйнага атраду, штабс-капітан^[2].

У 1920—1921 гадах — дыпламатычны кур’ер ураду БНР у Коўне^[1].

З 1922 года жыў у Латвіі, выкладнік Дзьвінскай беларускай гімназіі. У 1924—1925 гадах — дырэктар Люцынскай беларускай гімназіі. У 1925 годзе пасьля сфабрыкаванага латвійскімі ўладамі працэсу Уладзімер Пігулеўскі быў пазбаўлены пэдагагічнай працы^[2].

Пераехаў у Рыгу, працаваў у Транзітным каапэратыўным банку. У 1926 годзе ўдзельнічаў у Акадэмічнай канфэрэнцыі па рэформе беларускага правапісу (Менск). У 1926—1934 гадах загаднік Беларускага адзьдзелу пры Міністэрстве асьветы Латвіі. Пасьля дзяржаўнага перавароту ў Латвіі арыштаваны і сасланы ў Ліепайскі лягер (1935). Пасьля вызваленьня актыўна ўдзельнічаў у падпольным рэвалюцыйным руху, займаўся журналістыкай. У 1940—1941 гадах інспэктар Міністэрства асьветы Латвійскай ССР^[2].

У Другую сусьветную вайну эвакуіраваўся ў Татарстан, працаваў там школьным інспэктарам, выхавацелем ў дзіцячым доме.

Пасьля вайны жыў у Рызе, выкладаў у Рыскім мараходнай навучальні, пэдагагічным інстытуце.

Памёр 17 чэрвеня 1958 году ў Рызе. Пахаваны ў Рызе на могілках Райніса^[2].

Творчасьць

Друкаваўся з 1924 году. Перакладаў на беларускую мову творы латыскіх і чэскіх пісьменьнікаў.^[1]

Напісаў шэраг п’есаў для школьнага тэатру («Хамуты», «У трамваі», «Вечар пад каляды», «Гідра»). Склаў чытанку для беларускіх школ у Латвіі «Наш край» (1928). На латыскую мову пераклаў камэдыю Я. Купалы «Паўлінка» (пастаўленая ў 1949 Латвійскім тэатрам імя Я. Райніса). Алублікаваў у латыскім друку шмат артыкулаў пра беларускую літаратуру і тэатар, творчастць Я. Купалы і Я. Коласа^[1].

З дапамогаю Ў. Пігулеўскага беларускае чытацтва пазнаёмілася з творамі Я. Райніса, А. Упіта, В. Лацыса, Г. Саксэ, І. Муйжніека, І. Лейманіса, А. Грыгуліса, Г. Бродэле, В. Клівера, Я. Гранта^[2].

Рукапісная спадчына (у т.л. неапублікаваныя творы) У. Пігулеўскага захоўваецца ў Адзьдзеле рэдкіх кнігаў і рукапісаў Цэнтральнай навуковай бібліятэкі АН Беларусі^[1].

Вонкавыя рэсурсы

• «Рукапісы не гараць». Знакаміты беларус, які пераклаў для латышоў «Паўлінку» // TUT.BY
• Марыя Новікава, Уладзiмiр Пiгулеўскi (1889-1958): «На крутых вiражах», 30/06/2023, LATVIJAS BALTKRIEVU KULTŪRAS BIEDRĪBA «SVITANAK», https://www.svitanak.eu/tag/%d1%83%d0%bb%d0%b0%d0%b4%d0%b7i%d0%bci%d1%80-%d0%bfi%d0%b3%d1%83%d0%bb%d0%b5%d1%9e%d1%81%d0%bai/