Цынкавыя хлопчыкі

«Цы́нкавыя хло́пчыкі» — дакумэнтальная аповесьць беларускай пісьменьніцы Сьвятланы Алексіевіч, прысьвечаная вайне ў Аўганістане. Некалькі матуляў загінулых на вайне савецкіх жаўнераў падалі на аўтарку ў суд за паклёп на іх сыноў, абвінаваціўшы яе ў скажэньні іх расповяду пра сваіх сыноў. У лютым 1993 г. менская газэта «Сьцяг юнацтва» выдала супольны ліст з заступніцтвам за дапушчаныя пісьменьніцай мастацкія абагульненьні, які падпісалі Мікола Аўрамчык, Янка Брыль, Васіль Быкаў, Аляксандар Дракахруст, Навум Кісьлік і Валянцін Тарас. 18 траўня 1993 г. газэта «Савецкая Беларусь» выдала артыкул «Цынкавыя сэрцы» генэрала Мікалая Чаргінца, які ў 1984—1987 гадах служыў савецкім дараднікам у Аўганістане і меў няўхвальнае меркаваньне аб аповесьці^[3].

Цынкавыя хлопчыкі
рас. Цинковые мальчики
Жанр:	аповесьць
Аўтар:	Сьвятлана Алексіевіч
Мова арыгіналу:	расейская
Публікацыя:	1989
Асобнае выданьне:	1991
Выдавецтва:	Молодая гвардия
Сэрыя:	Галасы Ўтопіі
Колькасьць старонак:	175
Пераклад на беларускую:	1991
Перакладчык:	Мікола Гіль[1]
Носьбіт:	Папера
Папярэдні твор:	«Апошнія сьведкі»
Наступны твор:	«Зачараваныя сьмерцю» (1993)[2]
ISBN:	5-338-00848-3
Электронная вэрсія

Сюжэт

У кнізе ў жанры дакумэнтальна-мастацкай прозы сабраныя ўспаміны сябровак, матак і жанок савецкіх жаўнераў — загінулых маладых хлопцаў, якія прынялі ўдзел у спэцапэрацыі СССР у Аўганістане. Аўтар не называе імёнаў сваіх суразмоўцаў — адны прасілі пра тайну споведзі, іншых яна спрабуе абараніць ад жорсткіх папрокаў.

У кнізе раскрываюцца праўдзівыя рэальныя жыцьцёвыя сюжэты пра аўганскую вайну 1979—1989 ва ўспамінах тых, чыё жыцьцё гэта вайна падзяліла на «да» і «пасьля». С. Алексіевіч асьвятляе гісторыю апошніх гадоў савецкай улады, канчаткова падарванай гэтай вайной. Яна апісвае бясконцае гора маці «цынкавых хлопчыкаў», іхняе жаданьня ведаць праўду пра тое, як і за што ваявалі і гінулі ў Аўганістане іхнія сыны.

Экранізацыі і пастановы

Паводле матываў кнігі рэжысэр Сяргей Лук’янчыкаў на студыі «Беларусьфільм» стварыў Аўганскую нізку з двух дакумэнтальных кінафільмаў:

1. «Сорам» (1991)
2. «Я з падпарадкаваньня выйшаў» (1992)^[4]

Спэктаклі

• «Цынкавыя хлопчыкі» — Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы. Рэжысэр Валер Раеўскі^[5].
• «Калі пражыву лета» — Санкт-Пецярбурскі акадэмічны Адкрыты тэатар. Рэжысэр Генадзь Трасьцянецкі^[5].
• «Цынкавыя хлопчыкі» — Чарнігаўскі моладзевы тэатар, 1990^[6].
• «Des cercueils de Zinc. Un Essai d’effraction» — Бастыльскі тэатар(fr), Парыж. Рэжысэр Дыд’ё-Жорж Габілі(fr)^[7].
• «Mort à la guerre en temps de paix» — Château Rouge і інш., рэжысэры Патрык Лё Моф, Ляран Вэрсалета, 1993^[8].
• «Les cercueils de zinc» — Тэатар Камуны(fr), Обэрвілье, рэжысэр Жак Нішэ(fr), 2003^[9].