Цыпрыян Каміль Норвід

Цыпрыян Каміль Норвід (па-польску: Cyprian Kamil Norwid; 24 верасьня 1821, Ляскова-Глухы, каля Варшавы — 23 траўня 1883, Парыж) — польскі паэт, драматург, празаік, жывапісец.

Цыпрыян Каміль Норвід
польск. Cyprian Kamil Norwid
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	24 верасьня 1821 Ляскова-Глухы, каля Варшавы, Расейская імпэрыя
Памёр	23 траўня 1883 (61 год) Парыж, Францыя
Пахаваны	Катэдра сьвятых Станіслава і Вацлава
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	паэт, маляр, скульптар, пісьменьнік, драматург, графік
Гады творчасьці	1841[1] — 1883[1]
Жанр	рамантызм, парнасізм
Мова	польская мова[2]
Значныя творы	Klaskaniem mając obrzękłe prawice... Vade-mecum Promethidion Czarne kwiaty. Białe kwiaty
Подпіс
Творы ў Вікікрыніцах
Цыпрыян Каміль Норвід у Вікісховішчы

Біяграфія

У 1842 Норвід легальна выехаў у Дрэздэн, афіцыйна — для ўдасканаленьня ў скульптурным мастацтве, і застаўся ў эміграцыі. Жыў у Вэнэцыі і Флярэнцыі, у 1844 пасяліўся ў Рыме. У Бэрліне наведваў лекцыі ва ўнівэрсытэце і сходы польскіх эмігрантаў. У 1846 быў арыштаваны і высланы з Прусіі. Жыў у Брусэлі, потым у Рыме, дзе пазнаёміўся з Адамам Міцкевічам і Зыгмунтам Красінскім.

У 1849—1852 жыў у Парыжы, пазнаёміўся з Юльюшам Славацкім і Фрыдэрыкам Шапэнам, таксама з Іванам Тургеневым і Аляксандрам Герцэнам. Жыў у галечы, пакутаваў ад неразуменьня крытыкі і непаразуменьняў у адносінах з блізкімі людзьмі. Паступова губляў зрок і слых.

Рукапіс верша Норвіда «Фартэпіяна Шапэна»

Пры садзейнічаньні Ўладзіслава Замойскага ў лістападзе 1852 выехаў у ЗША. У 1853 уладкаваўся ў майстэрні графіка ў Нью-Ёрку. Калі даведаўся аб пачатку Крымскай вайны, вырашыў вярнуцца ў Эўропу. Вярнуўся ўлетку 1854 у Лёндан, зарабляў на жыцьцё выпадковымі працамі. Па вяртаньні ў Парыж апублікаваў некалькі твораў. Зь лютага 1877 жыў у польскім дабрачынным прытулку на ўскраіне Парыжу Іўры, дзе і памёр. Прах паэта быў перанесены ў агульны дол невядомых польскіх вандроўцаў на могілках Манмарансі.

Творчасьць

Норвід у 1861

Аўтар навэл («Ad leones!», 1883, і інш.), паэм, драм. Сярод лепшых твораў Норвіда — паэтычны цыкл «Vade-mecum» (1865—1866), філязофская паэма «A Dorio ad Phrygium» (1871), трагедыі «За кулісамі» (1865—1866), "Клеапатра і Цэзар(Kleopatra i Cezar, 1870—1872), «Пярсьцёнак велікасьвецкай дамы» (Pierścień Wielkiej Damy, czyli Ex-machina Durejko, 1872).

Пры жыцьці была апублікаваная малая частка яго паэзіі і прозы (шмат са спадчыны згублена). Прызнаньне атрымаў пасьмяротна, галоўным чынам пасьля таго, як польскі крытык Зянон Пшасмыцкі «адкрыў» яго ў 1904, пачаўшы публікаваць творы і артыкулы аб творчасьці Норвіда. Стаў прылічацца да найбуйнейшых польскіх паэтаў нароўні з Міцкевічам і Юльюшам Славацкім, зацьміўшы Зыгмунта Красінскага.

Поўны збор твораў выйшаў у адзінаццаці тамах (Варшава, 1971—1976).

Пераклады на беларускую

• Ідзі за мною : лірыка / Цыпрыян Норвід; пер. з польск., [прадм. і заўв. Алега Мінкіна; маст. С. В. Чарановіч]. — Мінск : «Мастацкая літаратура», 1993.

Творы Норвіда на беларускую перакладаў таксама Васіль Сёмуха.