Яўген Жаляхоўскі

Яўген Жаляхоўскі (па-ўкраінску: Євген Ієронімович Желехівський, 24 сьнежня 1844, Хішэвічы — 18 лістапада 1885, Станіслаў) — украінскі лексыкоґраф, фальклярыст, грамадзкі дзяяч, стваральнік «жаляхоўкі». Вучань Франья Міклашыча.

Яўген Жаляхоўскі
Євген Ієронімович Желехівський
Род дзейнасьці	лексыкоґраф, фальклярыст, громадський діяч
Дата нараджэньня	24 сьнежня 1844
Месца нараджэньня	вёска Хішэвічы, Гарадоцкі павет, Каралеўства Ґаліцыі і Ладамэрыі, Аўстрыйская імпэрыя
Дата сьмерці	18 лістапада 1885
Месца сьмерці	Станіслаў, Станіслаўскі павет, Каралеўства Ґаліцыі і Ладамэрыі, Аўстра-Вугоршчына
Прычына сьмерці	рак скуры
Месца пахаваньня	Івана-Франкоўскі мэмарыяльны сквэр[d]
Месца вучобы	Львоўскі ўнівэрсытэт
Занятак	мовазнавец, лексыкограф, фальклярыст, філёляг, школьны настаўнік, пэдагог
Навуковая сфэра	філялёгія[1], лексыкаграфія[1], фальклярыстыка[1] і нацыянальнае адраджэньне[d][1]
Дзеці	Мікола Жаляхоўскі
Яўген Жаляхоўскі ў Вікісховішчы

Жыцьцяпіс

нарадзіўся 24 сьнежня 1844 року ў вёсцы Хішэвічах (цяпер Гарадоцкі раён Львоўскае вобласьці).

У 1869 годзе скончыў філязофскі факультэт Львоўскага ўнівэрсытэту. Выкладаў украінскую ва ўкраінскіх ґімназіях Пшэмысьлю ды Станіславава. Адзін з заснавальнікаў таварыства «Просвіта» ў Львове.

Памёр 18 лістапада 1885 року ў Станіслававе (цяпер Івана-Франкоўск); пахавалі на Мэмарыяльным скверы ў Івана-Франкоўску.

Працы

Аўтар 2-томнага «Маларуска-нямецкага слоўніку» (1886; выданьне ўпарадкаваў, а 2 том скончыў па матэрыялах Жаляхоўскага зь некаторымі дапаўненьнямі і выдаў Сафрон Нядзільскі). Слоўнік зьмяшчае больш за 64 000 словаў, ужываных як на Заходняй, так і на Ўсходняй Украіне. У свой час ён быў поўнаю крыніцаю для знаёмства з лексыкаю ўкраінскае мовы, адгуляў важную ролю ў пашырэньні новае ўкраінскае літаратурнае мовы ў Галічыне ды выцясьненьні з ужытку язычча.

Ужыты ў слоўніку фанэтычны правапіс (так званая жаляхоўка), які потым (1892) быў уведзены ў школах Галічыны й Букавіны як абавязковы, а таксама ўжыты ў выданьнях нарадоўцаў і НТШ, спрыяў зьбліжэньню заходнеўкраінскага правапісу ў усходнеўкраінскім. Жаляхоўскаму належаць некалькі дасьледаваньняў па фальклёры.

Выданьні

• Маларуска-нямецкі слоўнік. — Львоў, 1886.
• Нямецка-рускі слоўнік. — Чарнаўцы, 1912.

Літаратура

• Демський М. Т. Желехівський Євген Ієронімович
• Желехівський Євген // Енциклопедія українознавства(uk) : Словникова частина : [в 11 т.] / Наукове товариство імені Шевченка ; гол. ред. проф., д-р В. Кубійович(uk). — Париж — Нью-Йорк: Молоде життя, 1955—1995. — ISBN 5-7707-4049-3 — Т. 2. — С. 667.
• Худаш М. Л. Є. І. Желехівський. «Мовознавство», 1970. — № 1.