Няміга (вуліца)

Вуліца Нямі́га (да 1960-х гадоў — Няміская) — адна з найстаражытнейшых вуліцаў Менску, якая зьвязвае Нізкі Рынак з Пляшчанкай праз Раманаўскую Слабаду. Атрымала назву ад аднаменнай ракі, рэчышчам якой праходзіць вулічная траса.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Няміга (неадназначнасьць).

Няміга
Менск
Агульная інфармацыя
Раён гораду	Цэнтральны
Былыя назвы	Няміская
На мапе
Google · Яндекс
Вуліца Няміга ў Вікісховішчы

Дамінанта вуліцы — збудаваная ў стылі барока царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла, помнік архітэктуры XVII ст. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучалася гатычная Харальная санагога, помнік архітэктуры XVI ст., зруйнаваны савецкімі ўладамі разам з гістарычнай забудовай вуліцы.

Гісторыя

Асноўны артыкул: Няміга (гістарычна-архітэктурны комплекс)

Паводле археалягічных зьвестак, вуліца ўзьнікла ў пачатку XII ст. уздоўж ракі Нямігі, магчыма, падобна да вуліцаў Лагойскай, Койданаўскай, Барысаўскай і Заслаўскай, на старажытнай дарозе. Пачыналася ад брамы Менскага замку (цяпер выхад са станцыі мэтро «Няміга»).

З пачатку XVII ст. вуліца забудоўвалася 2-3-павярховымі камяніцамі ў стылі барока і клясыцызму, якія стаялі ўшчыльную адзін да адной, шырыня вуліцы складала 4—4,5 мэтры. Уваход у двары, г. зв. каменныя калодзежы з адрынамі, прыбіральнямі і выграбнымі ямамі, ажыцьцяўляўся праз аркавыя брамы ў фасадах — драўляныя, каваныя ці жалезныя, якія звычайна на ноч замыкаліся засовам. На вуліцы месьцілася мноства невялікіх крамак і крамаў, яна была цэнтральнай вуліцай Нізкага Рынку і мела для места і навакольля вялікае гандлёвае значэньне. У XIX ст. улучала Нізкі і Рыбны рынкі (на рагу вуліцаў Нямігі і Ракаўскай) і злучала гандлёвы пляц на Траецкай гары зь месцамі гандлю Раманаўскага прадмесьця (раён вуліцы Раманаўскай Слабады).

Да пачатку XX ст. па вуліцы працякаў ручай — рэштка ракі Нямігі, які па залевах, а таксама ўвесну і ўвосень разьліваўся, затапляў вуліцу і рынкавыя пляцы. Дзеля прадухіленьня гэтай штогадовай паводкі мескія ўлады пастанавілі закласьці Нямігу ў бэтонныя трубы, у 1926 годзе заклалі ў калектар ніжнюю плынь ручая, а саму вуліцу зьверху калектара забрукавалі, вузкія ходнікі заасфальтавалі. Аднак гэта не ўратавала вуліцу ад затапленьняў.

Традыцыйная форма назвы вуліцы — Няміская, Нямігай яна канчаткова стала толькі ў сярэдзіне 1960-х гадоў. Частка вуліцы ад царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла да вуліцы Зыбіцкай за часамі Расейскай імпэрыі называлася Кацярынінскай, у міжваенны час — Калініна. У часы Другой сусьветнай вайны нямецкія акупанты перайменавалі Няміскую ў Pionierstrasse (Сапёрную вуліцу)^[1].

У паваенны час вуліца працягвала быць гандлёвым цэнтрам Менску. У 1955 годзе ў калектар заклалі верхнюю плынь Нямігі, што бегла яшчэ на паверхні ў раёне Таварнай станцыі. Гэта, аднак, ня выратоўвае раён ад паводак і ў XXI ст. У сярэдзіне 1970-х гадоў савецкія ўлады зруйнавалі ансамбль гістарычнай забудовы, па чым яны збудавалі шматпавярховы жылы дом паводле праекту Сьцяпана Мусінскага, ураджэнца Валагодзкай вобласьці Расеі, які пераехаў у Беларусь у 1960 годзе. У гэты ж час на вуліцы і ў прылеглым раёне праводзіліся здымкі фільму «Руины стреляют в упор».

• Старыя здымкі
• 
  Каплічка, 1897 г.
• 
  Каплічка, да 1901 г.
• 
  1923 г.
• 
  1941 г.

• 
  Скрыжаваньне з Раманаўскай Слабадой, 1941 г.
• 
  3.07.1944 г.
• 
  1948 г.
• 
  Скрыжаваньне з гістарычнай Фэліцыянаўскай вуліцай, да 1950 г.

Апісаньне

Праходзіць у Цэнтральным раёне Менску ад вуліцаў Максіма Багдановіча і Зыбіцкай да пляцу Францішка Багушэвіча.

У пачатку вуліцы месьціцца станцыя мэтро «Няміга».

Крыніцы

1. Plan der Stadt Minsk. Anbefertigt im Juli 1941 durch Kommandeur der Bautruppen 9.