Вароты Мінска

«Вароты Мінска» — два жылыя дамы ў Мінску, размешчаныя па адрасе вул. Кірава, № 1 (вул. Бабруйская, 13, вул. Ленінградская, 7) і № 2 (вул. Бабруйская, 15, вул. Ульянаўская, 34). З’яўляюцца часткай архітэктурнага ансамбля на Прывакзальнай плошчы. Узведзены ў 1947—1952 гг. паводле праекта архітэктара Барыса Рубаненкі^[1].

Славутасць
«Вароты Мінска»
53°53′30″ пн. ш. 27°33′06″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Месцазнаходжанне	Мінск
Архітэктурны стыль	Сталінская архітэктура
Архітэктар	Барыс Рафаілавіч Рубаненка
Будаўніцтва	1947—1952 гады
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 712Г000066шыфр 712Г000066  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 712Г000067шыфр 712Г000067
Вышыня	30 м
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Архітэктура

Прывакзальная плошча ў 1955 годзе

Дамы выкананы па аднолькавай архітэктурна-планіровачнай схеме. Дом № 1 разлічаны на 106 кватэр, дом № 2 — на 129. На першых паверхах месцяцца магазіны, банкі, аптэкі, кафэ і рэстараны. У савецкія часы таксама размяшчаліся паліклініка, дзіцячая дашкольная ўстанова і прадпрыемствы бытавога абслугоўвання. Аб’ёмна-прасторавая кампазіцыя кожнага з дамоў складаецца з падоўжанага пяціпавярховага крыла і адзінаццаціпавярховай вуглавой вежы. Фасады крылаў маюць на ўзроўні 4-га паверха стужку балконаў, шэраг магутных пілонаў і 2 праезныя аркі ва ўнутрыквартальныя двары. 1-ы паверх вежаў вылучаны вялікімі арачнымі аконнымі праёмамі. Будынак упрыгожаны арнаментальнымі рэльефамі, картушамі, па вуглах пінаклямі^[1].

Вароты Мінска на 200-рублёвай банкноце Беларусі ўзору 1992 года

Вежы будынкаў маюць двух’ярусную форму. Іх рытміку ствараюць лоджыі, разнастайныя аконныя праёмы, пілястры^[1]. На адной з вежаў знаходзіцца трафейны нямецкі гадзіннік, найбуйнейшы ў Беларусі, з дыяметрам цыферблата 3,5 м, на іншай — літы герб БССР. Па вуглах вежы ўпрыгожаны чатырма скульптурамі, дзве з іх развіваюць ваенную тэму — «Партызанка» (скульптар В. Палійчук) і «Салдат» (скульптар Анікейчык); іншыя адносяцца да тэмы мірнай працы — «Сялянка» (скульптар А. Заспіцкі) і «Рабочы» (скульптар В. Палійчук)^[2]. У перыяд 1972—1975 гадоў яны, разам з некаторымі іншымі дэкаратыўнымі элементамі былі дэмантаваны з прычыны зносу матэрыялу (бетону) і небяспекі абвальвання, але ў 2004 годзе адноўлены і зроблены з больш лёгкага і трывалага матэрыялу — сілуміну.

Вучань Барыса Рубаненкі, акадэмік архітэктуры і заслужаны архітэктар Беларусі Юрый Градаў адзначае, што «„ўязныя вароты“ сталі нязменным сімвалам Мінска з той прычыны, што аўтар праекта здолеў адчуць і падкрэсліць вельмі важную гістарычную паралель: вежы Прывакзальнай плошчы прынялі гістарычную эстафету ад традыцыйных драўляных вежаў старадаўняга мінскага Замчышча, якія таксама былі ў свой час уязной брамай. І гэта архітэктурная і гістарычная пераемнасць надала ім асаблівую пераканаўчасць і прывабнасць».

Галерэя

• 
  Вежа з дваровага фасада
• 
  Архітэктура вежы
• 
  Перспектыва вуліцы Кірава ў бок чыгуначнага вакзала
• 
  Выгляд з боку Прывакзальнай плошчы
• 
  Бакавое крыло

Аб’ект Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, шыфр 712Г000066

Аб’ект Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, шыфр 712Г000067

Зноскі

1. Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1988. — Мінск. — 333 с.: іл. — ISBN 5-85700-006-8.
2. М. Л. КАРПЯНКОВА СІНТЭЗ МАСТАЦТВАЎ У АРХІТЭКТУРЫ МІНСКА 1945 — 1950-х ГАДОЎ Архівавана 13 лютага 2020.

Літаратура

• Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1988. — Мінск. — 333 с.: іл. — ISBN 5-85700-006-8.
• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вароты Мінска
• Вароты Мінска на сайце «Архіварта»