Іван Васілевіч мяняе прафесію

«Іван Васілевіч мяняе прафесію» (руск.: Иван Васильевич меняет профессию) — савецкая фантастычная камедыя вытворчасці кінастудыі «Масфільм», знятая ў 1973 годзе рэжысёрам Леанідам Гайдаем па матывах п’есы Міхаіла Булгакава «Іван Васілевіч» пра інжынера-вынаходніка Цімафеева, які стварыў машыну часу, якая адкрыла дзверы ў XVI стагоддзе — у часы цара Івана Грознага, у выніку цар аказваецца ў савецкай Маскве, а яго цёзка — домакіраўнік Іван Васілевіч Буншу, разам са злодзеем-рэцыдывістам Жоржам Міласлаўскім — у палатах цара ў XVI стагоддзі.

Іван Васілевіч мяняе прафесію
руск.: Иван Васильевич меняет профессию
Жанры	гумарыстычная фантастыка[d], навукова-фантастычны фільм[d], кінакамедыя, кінафантастыка, прыгодніцкі фільм, музычны фільм[d] і musical comedy[d]
Рэжысёр	Леанід Гайдай
На аснове	Ivan Vasilievich[d]
Сцэнарысты	Леанід Гайдай Vladlen Bakhnov[d]
У галоўных ролях	Аляксандр Сяргеевіч Дзям’яненка[1] Юрый Васілевіч Якаўлеў Леанід Вячаслававіч Кураўлёў[1] Уладзімір Этуш[1] Леанід Гайдай Міхаіл Іванавіч Пугаўкін[1] Савелій Віктаравіч Крамараў Наталля Ігараўна Селязнёва[d] Наталля Леанідаўна Крачкоўская Наталля Мікалаеўна Кусцінская Сяргей Мікалаевіч Філіпаў
Аператар	Sergey Poluyanov[d]
Кампазітар	Аляксандр Сяргеевіч Зацэпін
Кінакампанія	Масфільм
Працягласць	88 хв.
Краіна	СССР
Мова	руская
Год	21 верасня 1973[2]
IMDb	ID 0070233
Афіцыйны сайт

Лідар савецкага кінапракату 1973 года — больш за 60 мільёнаў гледачоў^[3].

Сюжэт

Інжынер-вынаходнік Шурык сканструяваў машыну часу, якая злучыла яго кватэру з XVI стагоддзем — дакладней, з палатамі цара Івана Грознага. Туды і трапляюць цёзка цара пенсіянер і грамадскі актывіст Іван Васілевіч Бунша і кватэрны злодзей Жорж Міласлаўскі, а сам цар аказваецца ў кватэры Цімафеева.

У ролях

• Юрый Якаўлеў — Іван Бунша / Іван Грозны
• Леанід Кураўлёў — Жорж Міласлаўскі
• Аляксандр Дзям’яненка — Шурык
• Савелій Крамараў — дзяк Феафан
• Наталля Селязнёва — актрыса Зіна, жонка Шурыка (вакал — Ніна Бродская)
• Наталля Крачкоўская — Ульяна Андрэеўна, жонка Буншы
• Наталля Кусцінская — актрыса
• Уладзімір Этуш — Антон Шпак
• Міхаіл Пугаўкін — рэжысёр Карп Якін
• Сяргей Філіпаў — шведскі пасол

Кінапробы

На ролю Івана Грознага і Івана Буншы Гайдай хацеў узяць Юрыя Нікуліна, але ён адмовіўся, бо меў гастролі ў цырку. Тады Гайдай вырашыў паспрабаваць Яўгена Еўсцігнеева, але ў іх на здымках здарыўся канфлікт і той адмовіўся. Тады хтосьці параіў Гайдаю паспрабаваць Юрыя Якаўлева, і той справіўся з ролямі.

У ролі Жоржа Міласлаўскага Гайдай хацеў бачыць Андрэя Міронава, але ў іх з Якаўлевым дуэт не склаўся, таму давялося шукаць іншага актора. Гайдай узяў на ролю Леаніда Кураўлёва.

Першапачаткова ў сцэнарыі замест Шурыка вынаходнікам мусіў быць Мікалай Іванавіч Цімафееў, але Гайдай вырашыў здымаць Дзям’яненку і перайменаваў персанажа ў Шурыка (Аляксандра Сяргеевіча Цімафеева).

Фота Еўсцігнеева на пробах.

Здымкі

Здымкі праходзілі ў Маскве, Растове і Ялце.

• Масква — дом Шурыка звонку
• Растоў — Масква ў XVI стагоддзі
• Ялта — месца здымак фільма Якіна

Будынкі ўнутры здымаліся ў павільёнах на Масфільме.

Песня

Вонкавыя відэафайлы
	Разговор со счастьем «Князь» Міласлаўскі спрабуе адцягнуць увагу ад п’янага Буншы, спяваючы песню з ансамблем «Цар».

Ніна Бродская спела песню «Звенит январская вьюга» (бел.: Звініць студзеньская завея) для фільма. Яна таксама была запісана Сафіяй Ратару^[4]. У 2014 годзе італьянскі поп-панк-гурт Vanilla Sky запісаў кавер-версію песні разам з музычным відэа.^[5][6][7]

Леў Палосін, Барыс Кузняцоў і хор Маскоўскай ваеннай акругі спелі песню «Кап-кап-кап» («Маруся»). Валерый Залатухін — песню «Разговор со счастьем» (бел.: Размова са шчасцем).

У масавай культуры

У лістападзе 2020 года Сбер Банк (Расія) выпусціў рэкламу, дзе Жорж Міласлаўскі на машыне часу трапляе ў Маскву ўзору 2020 года. Вобраз Міласлаўскага адноўлены праз тэхналогію штучнага інтэлекту.^[8][9]

• 
  Паштовы канверт Расіі, 2023.

Рымейк

У 2023 годзе тэлеканал ТНТ выпусціў пародыю «Іван Васілевіч мяняе ўсё».