Івалга звычайная

Авяльга, таксама Івалга звычайная (Oriolus oriolus) — невялікая яркая птушка, адзіны прадстаўнік сямейства авяльгавых, распаўсюджаны ва ўмераным клімаце паўночнага паўшар'я.

Івалга звычайная
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Другаснаротыя Тып:  Хордавыя Падтып:  Пазваночныя Інфратып:  Сківічнаротыя Надклас:  Чацвераногія Клас:  Птушкі Падклас:  Нованёбныя Атрад:  Вераб’інападобныя Падатрад:  Пеўчыя вераб’іныя Сямейства:  Авяльговыя Род:  Oriolus Від:  Івалга звычайная
Міжнародная навуковая назва
Oriolus oriolus (Linnaeus, 1758)
Падвіды
O. o. oriolus O. o. kundoo
Арэал
Гнездавы арэал      Міграцыі
Ахоўны статус
Выклікаюць найменшыя асцярогі IUCN 3.1 Least Concern : / 103692938
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   561707 NCBI   181099 EOL   1051835

Апісанне

Даўжыня цела 23—27 см, маса 70—90 г. Апярэнне галавы і тулава ў самцоў залаціста-жоўтае, з чорнымі крыламі і часткай хваста, ад асновы дзюбы да вока ідзе чорная паласа. Самка і маладыя больш аднастайна афарбаваныя. У самак верх цела жаўтавата-зялёны, ніз шаравата-белы з цёмнымі падоўжанымі стракацінамі, крылы і частка хваста больш цёмныя за цела. Дзюба чырвоная. Голас: чысты, флейтавы свіст.

Пашырэнне

Паштовая марка Беларусі, 2002

Арэал: Еўропа (акрамя поўначы), Сібір да Енісея, Цэнтральная Азія, Індыя, Іран, Малая Азія, Паўночна-Заходняя Афрыка.

Насяляе нізіны, ускрайкі лісцевых і мяшаных лясоў; акрамя таго, групы дрэў сярод палёў і паркі з высокімі дрэвамі, сады, старыя алеі і лесапасадкі ўздоўж дарог, прырэчныя лясы. У гарах Швейцарыі даходзіць да вышыні 600 м, у Пірэнеях і Апенінах — да 1000 м, на Сіцыліі — да 1500 м, у Карпатах — 800 м (часам да 1000 м).

Мігруе на далёкія адлегласці, зімуе ў тропіках Азіі і Афрыкі на поўдзень ад Сахары.

Па дадзеных Міжнароднага саюза аховы прыроды, даволі шматлікі від. У сусветнай Чырвонай кнізе авяльга мае статус таксонаў мінімальнага рызыкі (катэгорыя LC).

Асаблівасці біялогіі

Шумная і рухомая, звычайна трымаецца ў кроне дрэў, пераважна лісцяных. Сустракаецца ў адзіночку або парамі. Сілкуецца вусенямі і іншымі насякомымі, а таксама ягадамі.

Гняздо робіць на бакавой галіне высокага дрэва (звычайна лісцевага), далека ад ствала, рэдка паміж дзвюх суседніх галін ці каля ствала, на вышыні ад 4 да 16-18 м над зямлёй, пераважна слаба замаскіраванае. Гняздо вісячае, бакі аплятаюць развілку галін, краі гнязда закручаны ўнутр. Матэрыял: сухое лісце, трава і раслінныя валокны (у знешняй частцы), а таксама кара бярозы, касмыкі шэрсці, часам кавалкі ануч або паперы (ва ўнутранай частцы). Высцілка з тонкай травы (часам з прымессю некалькіх пёраў, воўны, павуціны, малых кавалкаў паперы).

Яйкі

Яйкі (4-5, часам 3-6) даволі падоўжаныя з завостраным вузейшым канцом. Белыя або крэмавыя з ружаватым адценнем і цёмна-вішнёвымі плямкамі (рэдка чорнымі). Памеры: 30х22 мм

Падвіды

• O. o. oriolus — Паўночна-Заходняя Афрыка (акрамя поўначы), Заходняя і Цэнтральна-Заходняя Азія;
• O. o. kindoo — Цэнтральная Азія, Паўночная Індыя.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — 604 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).
• Птушкі Еўропы: Палявы вызначальнік. — Варшава: Навуковае выдавецтва ПНВ, 2000. — 540 с.: іл. — ISBN 83-01-13187-X.