Адам Нарушэвіч

Адам Тадэвуш Станіслаў Нарушэвіч (20 кастрычніка 1733, Лагішын, Пінскі павет — 8 ліпеня 1796, Янаў-Падляшскі) — вялікалітоўскі філолаг, гісторык, перакладчык, паэт і празаік . З роду Нарушэвічаў. Ахрышчаны ў Лагішыне як Адам Тадэвуш, з 1781 года карыстаўся імем Станіслаў.

Адам Нарушэвіч
Вадвіч[1]
пісар вялікі духоўны літоўскі 24 сакавіка 1781 — чэрвень 1788
Папярэднік	Юзаф Казімір Касакоўскі
Пераемнік	Міхал Хамінскі
біскуп луцкі з 3 чэрвеня 1790
Дыяцэзія	Луцкая дыяцэзія
Папярэднік	Фелікс Павел Турскі[d]
Пераемнік	Каспар Цецішоўскі
біскуп смаленскі з 28 лістапада 1788
Дыяцэзія	Смаленская дыяцэзія
Папярэднік	Габрыэль Вадзынскі
Пераемнік	Тыматэвуш Гажэнскі
тытулярны біскуп з 13 сакавіка 1775
Дыяцэзія	Эмауская дыяцэзія[d]
каад’ютар[d] з 13 сакавіка 1775
Дыяцэзія	Смаленская дыяцэзія
Адукацыя	Пінскі езуіцкі калегіум Віленская езуіцкая акадэмія
Дзейнасць	паэт, гісторык, каталіцкі святар, каталіцкі дыякан, пісьменнік, каталіцкі біскуп
Нараджэнне	20 кастрычніка 1733(1733-10-20)[2][3] Лагішын, Пінскі павет, Берасцейскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае або Пінск, Пінскі павет, Берасцейскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае
Смерць	6 ліпеня 1796(1796-07-06)[2] (62 гады) Holy Trinity church in Janów Podlaski[d], Янаў Падляскі, Польшча
Пахаванне	Янаў Падляскі
Дынастыя	Нарушэвічы
Бацька	Ежы Нарушэвіч[d]
Маці	Паўліна з Абрагамовічаў[d]
Узнагароды	медаль Merentibus[d] (1771)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

У 1748 годзе скончыў Пінскі езуіцкі калегіум, дзе ў 1748 годзе ўступіў у ордэн езуітаў, у 1754 годзе — Віленскую езуіцкую акадэмію. Вучыўся ў Ліёне (Францыя), у Італіі і Германіі. Выкладаў лацінскую мову ў Віленскай акадэміі, заняў там кафедру паэтыкі, дзе выкладаў стылістыку і гісторыю літаратуры. Вялікі пісар літоўскі (1781—1788). Біскуп смаленскі (з 1788), луцкі (з 1790). Валодаў маёнткам Павець каля Пінска. Пахаваны ў Янаве-Падляшскім.

Творчасць

А. Нарушэвіч адным з першых зрабіў пераклад Карнелія Тацыта на славянскую мову (польскую), яго пераклад да цяперашняга часу лічыцца лепшым у еўрапейскай літаратуры, а пераклады Гарацыя — самымі поўнымі і дасканалымі. Аўтар 7-томнай «Гісторыі Польшчы» (Варшава, 1780—1824), гісторыі Крыма — «Таўрыя» (Варшава, 1781). Гэтыя фундаментальныя працы з’яўляюцца наватарскімі на ўсходнееўрапейскай прасторы — вылучаюцца грунтоўнасцю высноў, дасканалым аналізам крыніц. Заснавальнік у польскай гістарыяграфічнай школы (г. зв. «школы Нарушэвіча»), якая проціпаўстаўлялася школе І. Лялевеля.

Аўтар шматлікіх одаў, ідылій, сатырычных твораў.

Гл. таксама

• Фабіян Саковіч