Алег Уладзіміравіч Пянькоўскі

Алег Уладзіміравіч Пянькоўскі (23 красавіка 1919, Уладзікаўказ — 16 мая 1963, Масква) — палкоўнік (пазбаўлены звання ў 1963 годзе) Галоўнага разведвальнага ўпраўлення (ГРУ) Генеральнага штаба Узброеных Сіл СССР. У 1963 годзе звінавачаны ў шпіянажы (на карысць ЗША і Вялікабрытаніі) і ў здрадзе Радзіме, расстраляны па прысуду Ваеннай калегіі Вярхоўнага суда СССР.

Алег Уладзіміравіч Пянькоўскі
Дата нараджэння	23 красавіка 1919(1919-04-23)[1][2]
Месца нараджэння	Уладзікаўказ, Церская вобласць[d], РСФСР[d]
Дата смерці	16 мая 1963(1963-05-16)[2] (44 гады)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Альма-матар	Ваенная акадэмія імя М. В. Фрунзэ
Грамадзянства	СССР
Прыналежнасць	Вялікабрытанія
Род войскаў	артылерыя[d]
Званне	палкоўнік
Бітвы/войны	Паход Чырвонай Арміі ў Заходнюю Беларусь і Украіну, 1939 савецка-фінляндская вайна Вялікая Айчынная вайна
Узнагароды і званні
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Пянькоўскі.

Судовы працэс над Пянькоўскім упершыню ў паслясталінскую эпоху шырока асвятляўся па тэлебачанні, радыё і ў савецкіх газетах, дзе публікаваліся рэпартажы з залы суду, павучальныя каментары і падборкі «лістоў працаўнікоў» з асуджэннем «подлага шпіёна». Стэнаграма працэсу адразу па яго сканчэнні была аддрукавана дзяржаўным выдавецтвам 100-тысячным накладам, вынікі суда абмяркоўваліся ў школах, вышэйшых навучальных установах, у працоўных калектывах. На доўгія гады імя Пянькоўскага стала ў СССР намінальным, ператварылася ў знак здрады^[3][4][5].

Многія адмыслоўцы завуць Пянькоўскага самым дзейсным агентам Захаду з тых, што калі-небудзь працавалі супраць СССР. Разам з тым пашыраны экспертныя думкі, што Пянькоўскі не меў доступу да важных дзяржаўных і ваенных сакрэтаў, а яго шпіёнская дзейнасць не нанесла істотнай шкоды абараназдольнасці савецкай дзяржавы.

Шэраг аналітыкаў і ветэранаў спецслужбаў лічыць, што Пянькоўскі мог быць падвойным агентам, падстаўной фігурай ва ўстаноўскім супрацьстаянні паміж Камітэтам дзяржаўнай бяспекі і Галоўным разведвальным упраўленнем Генштаба, або стаў разменнай манетай у сутычцы за ўладу ў СССР. Выкрыццё Пянькоўскага ў 1963 годзе пацягнула здыманне з паста начальніка ГРУ Іван Аляксандравіч Івана Сярова — апоры савецкага лідара Мікіты Хрушчова, і стварыла ўмовы для наступнага зрушэння самага Хрушчова ў кастрычніку 1964 гады і пачатку 18-гадовай эры кіравання Леаніда Брэжнева^[3][4][5].

Зноскі

1. Oleg Vladimirovich Penkovsky // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Oleg Vladimirovich Penkovsky // TracesOfWar

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q98839586'></a>
3. Александр Хинштейн. Другая жизнь Олега Пеньковского (нявызн.)(недаступная спасылка). Московский комсомолец (1 жніўня 2006). Архівавана з першакрыніцы 9 жніўня 2017. Праверана 8 жніўня 2017.
4. Телеканал «Звезда», 2015. Документальный фильм «Предатели. Олег Пеньковский»
5. Алексей Кузнецов, Сергей Бунтман. Суд над американским и британским шпионом Олегом Пеньковским и британским разведчиком Гревиллом Винном. СССР, 1963 (нявызн.). Эхо Москвы (29 лістапада 2015). Праверана 8 жніўня 2017.