Варанец (род раслін)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Варанец.

Варане́ц^[2] (Actaea) — род кветкавых раслін сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae). Вядома каля 10 відаў.

Варанец (род раслін)
Варанец каласісты (Actaea spicata)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Казяльцовакветныя Сямейства:  Казяльцовыя Падсямейства:  Казяльцовыя Трыба:  Actaeeae Род:  Варанец
Міжнародная навуковая назва
Actaea L., Sp. Pl. 1: 504 (1753)
Сінонімы
Actinospora Turcz. Pityrosperma Siebold & Zucc.
Тыпавы від
Actaea spicata L. [1] — Варанец коласападобны
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   18721 NCBI   46988 EOL   62014 GRIN   g:146 IPNI   33043-1

Батанічнае апісанне

Шматгадовыя карэнішчавыя травы вышынёй 50—75 см, з буйным, двойчы трайчастым лісцем. Сцёблы прамастойныя, разгалінаваныя. Кветкі ў пэндзлях, белага або бела-ружовага колеру. Плод — ягадападобная касцянка чорнага, белага або чырвонага колеру.

Распаўсюджанне і экалогія

Варанец сустракаецца ў Паўночнай Еўропе, на Каўказе і ў Заходняй Сібіры, Манголіі, Кітаі, Японіі, а таксама ў Паўночнай Амерыцы. Расце ў вільготных, цяністых хвойных і змяшаных лясах, на ўзлесках; на сухіх гліністых або глініста-камяністых схілах, цалкам адкрытых месцах або ў рэдкіх зарасніках; на купінах сярод травяных балот, па лясных балотах.

Класіфікацыя

Сістэматыка

Род падзяляюць на 7 секцый: Actaea, Cimicifuga, Dichanthera, Oligocarpae, Pityrosperma, Podocarpae, Souliea.

Віды

Па выніках філагенетычных даследаванняў канца XX — пачатку XXI стагоддзя раней самастойны род Cimicifuga цяпер далучаны да роду Варанец.

Паводле базы даных The Plant List, род уключае 30 відаў^[3]:

• Actaea arizonica (S.Watson) J.Compton [syn. Cimicifuga arizonica S. Watson]
• Actaea asiatica H.Hara
• Actaea austrokoreana (H.W.Lee & C.W.Park) Cubey
• Actaea bifida (Nakai) J.Compton
• Actaea biternata (Siebold & Zucc.) Prantl
• Actaea brachycarpa (P.K.Hsiao) J.Compton
• Actaea cimicifuga L. [syn. Cimicifuga foetida L.]^[4]
• Actaea cordifolia DC. [syn. Actaea rubifolia (Kearney) Kartesz] [syn. Cimicifuga cordifolia (DC.) Torr. & A.Gray]^[5] [syn. Cimicifuga rubifolia Kearney]
• Actaea dahurica (Turcz. ex Fisch. & C.A.Mey.) Franch. [syn. Cimicifuga dahurica (Turcz. ex Fisch. & C.A.Mey.) Maxim.]^[6]
• Actaea elata (Nutt.) Prantl Cimicifuga elata Nutt.^[5]
• Actaea europaea (Schipcz.) [syn. Cimicifuga europaea L. — Клапагон еўрапейскі]^[5]
• Actaea frigida (Royle) Prantl
• Actaea heracleifolia (Kom.) J.Compton [syn. Cimicifuga heracleifolia Kom.]^[5]
• Actaea japonica Thunb. [syn. Cimicifuga acerina (Prantl) Tanaka] [syn. Cimicifuga japonica (Thunb.) Spreng.]
• Actaea kashmiriana (J.Compton & Hedd.) J.Compton
• Actaea laciniata (S.Watson) J.Compton
• Actaea × ludovicii B.Boivin
• Actaea mairei (H.Lév.) J.Compton
• Actaea matsumurae (Nakai) J.Compton & Hedd.
• Actaea pachypoda Elliott^[7][syn. Actaea alba auct.]^[7]
• Actaea podocarpa DC. [syn. Cimicifuga americana Michx.]^[5] [syn. Cimicifuga cordifolia Pursh] [syn. Cimicifuga palmata Michx.] [syn. Cimicifuga podocarpa (DC.) Elliott]
• Actaea purpurea (P.K.Hsiao) J.Compton
• Actaea racemosa L. [syn. Cimicifuga racemosa (L.) Nutt.]^[5]
• Actaea rubra (Aiton) Willd. [syn. Actaea arguta Nutt.] [syn. Actaea neglecta Gillman] [syn. Actaea spicata var. erythrocarpa Fisch.]^[8] [syn. Actaea spicata var. rubra Aiton]
• Actaea simplex (DC.) Wormsk. ex Prantl [syn. Actaea cimicifuga var. simplex DC.] [syn. Cimicifuga simplex (DC.) Wormsk. ex Turcz.]^[5]
• Actaea spicata L. typus^[1] — Варанец коласападобны^[9] [syn. Actaea spicata var. nigra L.]
• Actaea taiwanensis J.Compton, Hedd. & T.Y.Yang
• Actaea vaginata (Maxim.) J.Compton
• Actaea yesoensis (Nakai) J.Compton & Hedd.
• Actaea yunnanensis (P.K.Hsiao) J.Compton

Значэнне

Усе часткі раслін ядавітыя. Дэкаратыўныя, лекавыя і тэхнічныя расліны.

Зноскі

1. Звесткі пра род Actaea у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)
2. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 9. — 160 с. — 2 350 экз.
3. Actaea (англ.). The Plant List. Version 1.1. (6 жніўня 2013). Праверана 1 студзеня 2017.
4. Электронный каталог сосудистых растений Азиатской России: клопогон вонючий Архівавана 10 ліпеня 2017. (Праверана 23 лістапада 2009)
5. Клапагон Архівавана 8 снежня 2007. на agbina.com (Праверана 23 лістапада 2009)
6. Электронный каталог сосудистых растений Азиатской России: клопогон даурский Архівавана 6 сакавіка 2016. (Праверана 23 лістапада 2009)
7. Воронец Архівавана 25 кастрычніка 2007. на agbina.com (Праверана 23 лістапада 2009)
8. Электронный каталог сосудистых растений Азиатской России: воронец красноплодный Архівавана 11 жніўня 2011. (Праверана 23 лістапада 2009)
9. Электронный каталог сосудистых растений Азиатской России: воронец колосистый Архівавана 9 жніўня 2011. (Праверана 23 лістапада 2009)