Дзямідаў (горад)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Дзямідаў.

Дзямідаў (руск.: Демидов), да 1918 года называўся Парэчча (руск.: Поречье) — горад (з 1776 года) у Расіі, адміністрацыйны цэнтр Дзямідаўскага раёна Смаленскай вобласці. Насельніцтва 8,09 тыс. чалавек (2005). Заснаваны ў 1499 годзе. Размешчаны на рацэ Каспля (басейн Заходняй Дзвіны), каля яе ўпадзення ў раку Габза, за 92 км на ад Смаленска.

Горад Дзямідаў руск.: Демидов Герб Краіна  Расія Рэгіён Смаленская вобласць Каардынаты 55°16′00″ пн. ш. 31°31′00″ у. д.HGЯO Першая згадка 1499 Горад з 1776 Вышыня цэнтра 160 м Насельніцтва ▼6 261 чал. (2024)[1] Тэлефонны код 48147 Паштовыя індэксы 216240 Дзямідаў на карце Расіі ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

• 1499: першы пісьмовы ўспамін пра Парэчча, цэнтр воласці ў Вялікім Княстве Літоўскім.
• 1514: горад захоплены Масковіяй.
• 1611: вярнуўся ў склад Вялікага Княства Літоўскага, у Смаленскім павеце Смаленскага ваяводства.
• 1654: Парэчча зноў трапіла пад уладу Маскоўскай дзяржавы.
• 1776: горад, цэнтр павета Смаленскай губерні.
• 1918: горад увайшоў ў склад абвешчанай Беларускай Народнай Рэспублікі.
  • Лістапад: у Парэччы адбылося антыбальшавіцкае паўстанне, у выніку чаго горад на адзін дзень вызвалілі з-пад савецкай улады.^[2]
  • 20 снежня: бальшавікі перайменавалі Парэчча ў гонар забітага паўстанцамі старшыні павятовага камітэта РКП(б) Якава Дзямідава.
• 1919:
  • 1 студзеня: адпаведна з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі — у складзе Беларускай ССР, цэнтр Парэцкага павета Смаленскага раёна.^[3]
  • 16 студзеня: бальшавікі адабралі горад разам з іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР.
• 1921: у горадзе быў расстраляны шавец Ігнат Курмель за заяву, што ён спадзяецца дажыць да таго часу, калі яго родны горад Парэчча скіне з сябе чужацкую назву — Дзямідаў.^[2]
• 13 ліпеня 1941 — 22 верасня 1943: знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй.

Насельніцтва

Год Колькасць 1856 3 800 [4] 1897 5 700 [4] 1913 9 500 [4] 1931 5 300 [4] 1939 7 916 [5] 1959 6 901 [6] 1970 8 549 [7] 1979 9 667 [8] 1989 10 198 [9] Год Колькасць 1992 9 800 [4] 1996 9 900 [4] 1998 9 800 [4] 2001 9 600 [4] 2002 8 786 [10] 2003 8 800 [4] 2005 8 400 [4] 2006 8 300 [4] 2007 8 100 [4] Год Колькасць 2008 8 000 [11] 2009 7 895 [12] 2010 7 800 [4] 2011 7 300 [4] 2012 7 079 [13] 2013 6 868 [14] 2014 6 726 [15] 2015 6 585 [16] 2016 6 460 [17] Год Колькасць 2017 6 289 [18] 2018 6 213 [19] 2019 6 104 [20] 2020 6 055 [21] 2021 6 326 [22] 2024 6 261 [1]

Эканоміка

Ільнозавод, прадпрыемствы харчовай прамысловасці.

Славутасці

• Царква Дабравешчання Прасв. Багародзіцы.
• Царква Покрыва Прасв. Багародзіцы.
• Успенская царква.

Вядомыя асобы

• Лізавета Мікалаеўна Вадавозава — расійская дзіцячая пісьменніца.
• Юрый Нікулін (1921—1997) — савецкі акцёр цырка і кіно.
• Вадзім Аляксандравіч Папоў (нар. 1940) — беларускі дзяржаўны дзеяч.
• Уладзіслаў Пятровіч Уласаў (1929—2020) — беларускі акцёр тэатра лялек.
• Валянцін Дзмітрыевіч Цімашынін (1922—1993) — беларускі спецыяліст у галіне раслінаводства. Кандыдат сельскагаспадарчых навук (1952), дацэнт (1954).