Канстанцін Апалонавіч Савіцкі

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Савіцкі.

Канстанцін Апало́навіч Савіцкі (25 мая (6 чэрвеня) 1844, Таганрог, Таганрогскае гораданачальніцтва, Зямля Войска Данскога, Расійская імперыя — 31 студзеня (13 лютага) 1905, Пенза, Расійская імперыя) — рускі жанравы жывапісец, акадэмік, правадзейны член Імператарскай Акадэміі мастацтваў^[5], член Таварыства перасоўных мастацкіх выставак^[7], педагог, першы дырэктар Пензенскага мастацкага вучылішча  (руск.) імя М. Д. Селівёрстава  (руск.)^{[заўв 2][5][6]}.

Канстанцін Апалонавіч Савіцкі
руск.: Константин Савицкий
Правадзейны член Імператарскай Акадэміі Майстэрстваў К. А. Савіцкі. Фатаграфія.
Дата нараджэння	6 чэрвеня 1844(1844-06-06)[1][2][…]
Месца нараджэння	Таганрог, зямля Войска Данскога, Расійская імперыя[3]
Дата смерці	13 лютага 1905(1905-02-13)[4][2][…] (60 гадоў)
Месца смерці	Пенза, Пензенская губерня, Расійская імперыя[3]
Месца пахавання	Мітрафанаўскія могілкі[d]
Паходжанне	дваранін[заўв 1]
Падданства	Расійская імперыя
Грамадзянства	Расійская імперыя
Род дзейнасці	мастак, ілюстратар, дырэктар школы
Жанр	жанравы жывапіс
Вучоба	Імператарская Акадэмія мастацтваў
Мастацкі кірунак	крытычны рэалізм
Вядомыя працы	«Рамонтныя працы на чыгунцы  (руск.)»
Уплыў	Гімназія № 2 імя А. П. Чэхава[d]
Уплыў на	Г. М. Гарэлаў  (руск.), Г. К. Савіцкі  (руск.), К. Ф. Юон  (руск.)[6]
Прэміі	стыпендыят Імператара Аляксандра II[5]
Узнагароды	медалі Імператорскай Акадэміі мастацтваў: тры малыя срэбраныя (1868); дзве вялікія срэбраныя (1869, 1870); срэбная заахвочвальная (1870) за карціны «Наведванне хворага сына» і «Часавы ля парахавога склепа»; малая залатая (1871) за карціну «Каін і Авель»[5]
Званні	акадэмік, правадзейны член Імператарскай Акадэміі мастацтваў.
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Бацька савецкага жывапісца, акадэміка Акадэміі мастацтваў СССР Г. К. Савіцкага  (руск.).

Біяграфія

«На вайну», (1888), палатно, алей — Дзяржаўны Рускі музей.

Нарадзіўся ў Таганрозе ў сям’і ваеннага лекара^[8]. Рана страціўшы бацькоў, быў аддадзены сваякамі на выхаванне ў прыватны пансіён  (руск.) пры Ліфляндскай дваранскай гімназіі ў мястэчку Біркенруэ Вендзенскага павета  (руск.) Ліфляндскай губерні^[9], пасля заканчэння якога ў 1862 годзе, К. А. Савіцкі паступіў у Імператарскую Акадэмію мастацтваў у клас гістарычнага жывапісу. Вучыўся ў прафесараў Ф. А. Бруні, А. Т. Маркава  (руск.) і П. П. Чысцякова.

За час вучобы ў Акадэміі ўзнагароджаны сям’ю медалямі: у 1868 тры малыя сярэбраныя за карціну «Катрыншчык», у 1869 вялікая сярэбраная за эскіз «Распяцце Хрыста», ў 1870 вялікая сярэбраная і вялікая заахвочвальная за карціны «Наведванне хворага сына» і «Часавы ля парахавога склепа». У 1871 годзе за праграму «Каін і Авель» узнагароджаны малой залатым медалём, пасля чаго адпраўлены Акадэміяй за мяжу, дзе па 1874 атрымліваў стыпендыю Імператара Аляксандра II^[5][10]. Пасля наведвання мастацкіх акадэмій Дрэздэна і Дзюсельдорфа, жыў і працаваў у Парыжы, захапляўся гравюрай па метале.

З 1872 экспанент, з 1878 года — член Таварыства перасоўных мастацкіх выставак^[7]. У 1878 выстаўляўся на Сусветнай выстаўцы ў Парыжы, у 1882 на Усерасійскай Мастацкая-прамысловай выстаўцы ў Маскве  (руск.)^[10].

Пасля трагічнай гібелі жонкі ў лютым 1875 года^{[заўв 3]}, вярнуўся ў Расію, пасяліўшыся ў Дынабургу, дзе мастак стварыў некалькі сваіх самых значных твораў^[11][12]: «Сустрэча іконы» (1878), «На вайну» (1880)^{[заўв 4]}.

Педагагічная дзейнасць

Пензенскае мастацкае вучылішча імя М. Д. Сялівёрстава.

З 1883 па 1889 годы К. А. Савіцкі жыў у Санкт-Пецярбургу і выкладаў у Цэнтральным вучылішчы тэхнічнага малявання барона А. Л. Штыгліца  (руск.)^[13]. У 1891 пераехаў у Маскву выкладчыкам у Маскоўскае вучылішча жывапісу, скульптуры і дойлідства. З 1894 кіраваў у Вучылішчы натурным класам. З 1895 — правадзейны член Імператарскай Акадэміі мастацтваў, у 1897 годзе «за вядомасць на мастацкай ніве» К. А. Савіцкаму прысвоена званне акадэміка жывапісу^[5].

Паводле завяшчання застрэленага ў 1890 годзе ў Парыжы польскім сацыялістам Жыгімонтам Падлеўскім^[14], генерал-лейтэнанта М. Д. Сялівёрстава  (руск.)^{[заўв 5]}, ва ўласнасць гарадской казны горада Пензы перайшлі 300 тысяч рублёў і калекцыя сабраных генералам кніг і карцін з умовай арганізацыі ў Пензе мастацкай школы, якая павінна была насіць імя спадчынадаўца^[15].

Першым дырэктарам зноў пабудаванай Пензенскай карціннай галерэі і Пензенскага мастацкага вучылішча імя М. Д. Сялівёрстава, якія паступілі ў вядзенне Імператарскім Акадэміі мастацтваў і Міністэрства Імператарскага Двара ў 1898 годзе, быў прызначаны акадэмік жывапісу К. А. Савіцкі^[5]. Мастаком была распрацавана ўласная праграма навучання, унесены змены ў планіроўку будынка, лепшыя выпускнікі Вучылішча залічваліся без экзаменаў у Імператарскую Акадэмію мастацтваў.

К. А. Савіцкі ўзначальваў Вучылішча да моманту сваёй смерці^{[заўв 6]}. Пахаваны на Мітрафанаўскіх могілках^[16] у Пензе^{[заўв 7]}.

Галерэя

• 
  «Рамонтныя работы на чыгунцы», (1874), палатно, алей — Дзяржаўная Траццякоўская галерэя
• 
  «Сустрэча іконы», (1878), палатно, алей — Дзяржаўная Траццякоўская галерэя
• 
  «Беглый», (1883), палатно, алей — Дзяржаўная Траццякоўская галерэя
• 
  «Паніхіда ў 9-ы дзень на могілках», (1885), палатно, алей — Дзяржаўная Траццякоўская галерэя
• 
  «У чаканні прысуду», (1895), палатно, алей — Дзяржаўная Траццякоўская галерэя

Заўвагі

1. Бацька мастака меў стацкі чын надворнага саветніка^[5].
2. З 1955 года вучылішча імя К. А. Савіцкага.
3. Першая жонка мастака Савіцкая Кацярына Іванаўна, народжаная Мітрохіна (1838—1875) скончыла жыццё самагубствам у Парыжы^[11].
4. Першы варыянт карціны^[10], пасля разрэзаны мастаком на часткі.
5. Губернатар Пензенскай губерні з 1867 па 1872 год.
6. Памёр у службовай кватэры пры Вучылішчы ад паралічу сэрца^[16].
7. Ад другога шлюбу ў 1886 годзе з Савіцкай Валерыяй Іпалітаўнай^[17], народжанай Дзюмулен (1867—1950), у К. А. Савіцкага было сямёра дзяцей^[16].