Ловаць

Ло́ваць (руск.: Ло́вать) — рака ў Гарадоцкім раёне Беларусі, Пскоўскай і Наўгародскай абласцях Расіі, у басейне ракі Нява.

Ловаць
руск. Ловать
У Наўгародскай вобласці ў горадзе Холм
Характарыстыка
Даўжыня	536 км
Басейн	21 900 км²
Расход вады	105 м³/с (за 193 км ад вусця)
Вадацёк
Выток	Валдайскае ўзвышша
• Месцазнаходжанне	возера Ловацец
• Вышыня	170 м
• Каардынаты	55°50′51,30″ пн. ш. 30°17′17,40″ у. д.HGЯO
Вусце	Ільмень
• Месцазнаходжанне	возера Ільмень
• Вышыня	18,1 м
• Каардынаты	58°12′42″ пн. ш. 31°26′40″ у. д.HGЯO
Размяшчэнне
Водная сістэма	Ільмень → Волхаў → Ладажскае возера → Нява → Балтыйскае мора
Краіны	Беларусь  Расія
Код у ДВР	01040200312102000022592
выток вусце
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Назва

Назву ракі Ловаць Мікала тлумачыў з фінскага *Lavatjoki, Фасмер з *Alvatti(joki) ад alve «вывадак». На думку У. Тапарова, тлумачэнне з фінамоўных дыялектаў здаецца лепшым, але некаторая магчымасць тлумачэння з балцкай ці праз яе застаецца. Параўн. лтш. lovys «рэчышча ракі» і да т. п.^[1].

Поўны адпаведнік — назва ракі Ловаць на Верхнім Павоччы, пры тамтэйшым густым балцкім гідранімічным фоне. Ёсць літоўская рака Loviai^[2].

Назве Ловаць тыпалагічна адпавядае дзесенскі гідронім Вага (на ўсходзе ад Добруша), ад літоўскага vaga «рэчышча; раўчук на засеяным полі для сцёку залішняй вадкасці»^[3].

Гідраграфія

Даўжыня 536 км, у межах Беларусі — 47 км. Вадазбор 21,9 тыс. км². Сярэднегадавы расход вады ў вусці каля 150 м³/с (169^[4] м³/с), на мяжы Беларусі і Расіі каля 2,5 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,16 ‰, на Беларусі 0,6 ‰.

Ловаць у горадзе Вялікія Лукі

Асноўныя прытокі: Сярвайка, Пясчанка, Кунья (справа), Склянка, Насва, Локня, Рэдзья, Палісць (злева). Усяго налічваецца 56 прытокаў^[4].

На рацэ: горад Вялікія Лукі (Расія), горад Холм (Расія), вёска Рудня (Беларусь).

Выцякае з возера Ловацец (Пскоўская вобласць), упадае ў возера Ільмень з поўдня. Паводле іншых крыніц, пачынаецца з возера Завесна за 3,5 км на паўднёвы ўсход ад вёскі Марчанкі Гарадоцкага раёна. Цячэ ў Беларусі па Гарадоцкім узвышшы, праз азёры Задрач, Мяжа, Сосна, Чарняста і Сясіта, па Валдайскім узвышшы і ў ніжнім цячэнні па Ільменскай нізіне.

Рака Ловаць пры сваім руху ад вытоку на поўдзень у бок ракі Аўсянкі была перахоплена і павернута на поўнач у бок Балтыкі, утварыўшы характэрны каленападобны выгін. Даліна ад вытоку да возера Мяжа невыразная (пойма забалочаная), паміж азёрамі Сосна, Чарняста і Сясіта трапецападобная (пойма роўная, лугавая). Рэчышча да возера Мяжа звілістае, да возера Задрач яго шырыня 3—5 м, ніжэй 5—10 м.

На Ловаці налічваюцца 84 парогі і 79 перакатаў даўжынёй ад 50 да 2000 метраў. Самы вялікі парог — Сяміводскія астравы. Найбольш значныя парогі знаходзяцца паміж горадам Холм і вёскай Старая Пярэса^[4].

Суднаходная ў нізоўі на працягу 70 км. У старажытнасці па Ловаці праходзіла частка «шляху з вараг у грэкі».

На тэрыторыі Беларусі да басейна Ловаці таксама належаць азёры Дзедава, Немцава, Ленавец, Турэц, Белае, Карасёва і Падсосна.