Хімічнае таварыства

Хімічнае таварыства (англ.: Chemical Society) — навуковае таварыства Вялікабрытаніі, заснаванае ў 1841 годзе 77 вучонамі пад назвай Хімічнае таварыства Лондана ў выніку павышанай цікавасці да навуковых пытанняў.^[1] Рухаючай сілай яго стварэння стаў хімік Роберт Варынгтан  (англ.).

Хімічнае таварыства
Краіна	Вялікабрытанія
Тып арганізацыі	навуковае таварыства[d], выдавецтва і scientific society[d]
Заснаванне
Дата заснавання	1841
Ліквідацыя
Дата скасавання	1980
Галіна	вышэйшая адукацыя

15 мая 1980 года Хімічнае таварыства аб’ядналася з Каралеўскім хімічным інстытутам, Таварыствам Фарадэя і Таварыствам аналітычнай хіміі. Разам яны ўтварылі Каралеўскае хімічнае таварыства.^[2]

Гісторыя

Адной з мэт Хімічнага таварыства было правядзенне сходаў для «абмеркавання адкрыццяў і назіранняў, справаздача пра якія павінна друкавацца Таварыствам». У 1847 годзе важнасць таварыства прызнала Каралеўская хартыя  (англ.), якая ўзмацніла яго ролю ў развіцці навукі і выкарыстання хіміі ў прамысловасці. У склад таварыства ўваходзілі выбітныя замежныя хімікі, у тым ліку Аўгуст Вільгельм фон Хофман  (руск.), які стаў яго прэзідэнтам у 1861 годзе. Сяброўства было адкрыта для ўсіх, хто цікавіўся хіміяй, але жанчын доўгі час у таварыства не прымалі.

У 1904 годзе Эдзіт Хамфры  (англ.), першая брытанка, якая атрымала доктарскую ступень па хіміі (у Цюрыхскім універсітэце), была адной з дзевятнаццаці жанчын-хімікаў, якія падалі петыцыю ў Хімічнае таварыства аб прыёме жанчын у члены грамадства. У канчатковым выніку, у 1919 годзе жанчынам такое права далі, і пасля Хамфры была абрана членам таварыства.^[3]

Хімічнае таварыства Лондана дасягнула поспеху там, дзе пацярпелі няўдачу шэраг папярэдніх хімічных асацыяцый — лонданскі філіял хімічнага таварыства Месяцовага таварыства 1780-х гадоў, Хімічны клуб жывёл 1805 года, Лонданскае хімічнае таварыства 1824 года. Адным з сцвярджэнняў аб прычынах поспеху Хімічнага таварыства Лондана з’яўляецца тое, што яно, у адрозненне ад сваіх папярэднікаў, было «плённым аб’яднаннем тэхналагічных і акадэмічных хімікаў».^[4]

На працягу многіх гадоў актыўнасць Таварыства пашыралася. З часам яно стала найбуйнейшай выдавецкай арганізацыяй у галіне хіміі.

Прэзідэнты

• Томас Грэм (1841—1843)
• Артур Эйкін  (англ.) (1843—1845)
• Томас Грэм (1845—1847)
• Уільям Томас Брандэ  (англ.) (1847—1849)
• Рычард Філіпс  (англ.) (1849—1851)
• Чарльз Даўбені  (англ.) (1851—1853)
• Палкоўнік Філіп Ёрк  (англ.) (1853—1855)
• Уільям Ален Мілер  (руск.) (1855—1857)
• Сэр Ліён Плейфэр  (англ.) (1857—1859)
• Сэр Бенджамін Бродзі  (руск.) (1859—1861)
• Аўгуст Вільгельм фон Гофман  (руск.) (1861—1863)
• Аляксандр Уільям Уільямсан  (руск.) (1863—1865)
• Уільям Ален Мілер  (руск.) (1865—1867)
• Уорэн дэ ла Ру  (руск.) (1867—1869)
• Аляксандр Уільям Уільямсан  (руск.) (1869—1871)
• Сэр Эдуард Франкленд  (руск.) (1871—1873)
• Уільям Одлінг  (руск.) (1873—1875)
• Сэр Фрэдэрык Аўгуст Абель  (руск.) (1875—1877)
• Джон Хол Гладстан  (руск.) (1877-1878)
• Уорэн дэ ла Ру  (руск.) (1879—1880)
• Сэр Генры Энфілд Роска  (руск.) (1880—1882)
• Сэр Джозеф Генры Гілберт  (руск.) (1882—1883)
• Уільям Генры Перкін  (руск.) (1883—1885)
• Х'юга Мюлер  (ням.) (1885-1887)
• Сэр Уільям Крукс (1887-1889)
• Уільям Джэймс Расэл  (англ.) (1889—1891)
• Аляксандр Крум Браўн  (англ.) (1891—1893)
• Генры Эдвард Армстранг  (руск.) (1893—1895)
• Агастэс Джордж Вернан Харкfрт  (англ.) (1895—1897)
• Сэр Джэймс Дзьюар (1897-1899)
• Сэр Томас Эдвард Торп  (англ.) (1899—1901)
• Джэймс Эмерсан Рэйнальдс  (англ.) (1901—1903)
• Уільям Агастэс Тылдэн  (руск.) (1903—1905)
• Рафаэль Мелдала  (англ.) (1905—1907)
• Сэр Уільям Рамзай (1907-1909)
• Гаральд Бэйлі Дыксан  (англ.) (1909—1911)
• Персі Фарадэй Франкленд  (англ.) (1911—1913)
• Сэр Уільям Генры Перкін-малодшы  (руск.) (1913—1915)
• Аляксандр Скот  (англ.) (1915-1917)
• Сэр Уільям Джэксан Поўп  (англ.) (1917—1919)
• Джэймс Джонстан Добі  (англ.) (1919—1921)
• Сэр Джэймс Уокер  (англ.) (1921—1923)
• Уільям Палмер Віне (1923—1925)
• Артур Уільям Крослі (1925—1926)
• Герберт Брэрэтан Бэйкер  (руск.) (1926—1928)
• Сэр Джоселін Філд Торп  (руск.) (1928—1931)
• Джордж Джэральд Хендэрсан  (англ.) (1931—1933)
• Сэр Гілберт Томас Морган  (ням.) (1933—1935)
• Нэвіл Вінцэнт Сіджвік  (руск.) (1935—1937)
• Сэр Фрэдэрык Джордж Донан  (руск.) (1937—1939)
• Сэр Роберт Робінсан (1939—1941)
• Джэймс Чарльз Філіп (1941 — жнівень 1941)
• Уільям Хобсан Мілс  (руск.) (1941—1944)
• Уолтэр Хоўарс (1944—1946)
• Сэр Сірыл Норман Хіншэлвуд (1946—1948)
• Сэр Ян Хейлбран  (англ.) (1948—1950)
• Сэр Эрык Рыдэл  (англ.) (1950—1952)
• Сэр Крыстафер Кельк Інгальд  (руск.) (1952—1954)
• Уільям Уордлаў (1954—1956)
• Сэр Эдмунд Херст  (руск.) (1956—1958)
• Гары Юліус Эмелеус  (англ.) (1958—1960)
• Лорд Александэр Рабертус Тод (1960—1962)
• Джон Монтыт Робертсан  (англ.) (1962—1964)
• Сэр Эварт Джонс  (англ.) (1964—1966)
• Сэр Гары Мэлвіл  (англ.) (1966—1968)
• Сэр Рональд Сідней Найхолм  (руск.) (1968—1970)
• Лорд Джордж Портэр (1970—1972)
• Сэр Фрэдэрык Дайтан  (англ.) (1972—1973)
• Сэр Дэрэк Харальд Рычард Бартан (1973—1974)
• Джэк Уілер Барэт (1974—1975)
• Франк Арнальд Робінсан (1975—1976)
• Кліф Адысан  (англ.) (1976—1977)
• Алан Вудварт Джонсан  (ням.) (1977—1978)
• Морыс Сагдэн  (англ.) (1978—1979)
• Доктар Альфрэд Спінкс  (англ.) (1979—1980)

Удзельнікі-заснавальнікі

23 лютага 1841 года быў скліканы сход для разгляду пытання аб стварэнні Хімічнага таварыства. Часовы камітэт, прызначаны для рэалізацыі гэтай мэты, запрасіў шэраг джэнтльменаў, якія займаліся вывучэннем хіміі, стаць яго першымі членамі. Наступныя 77 чалавек выказалі сваю пісьмовую згоду:^[5][6]

• Артур Эйкін  (руск.)
• Томас Эндрус  (руск.)
• Дж. А. Бэран
• Джэймс Блэйк
• Уільям Блайт
• Уільям Томас Брандэ  (англ.)
• Эдвард Уільям Брэйлі  (англ.)
• Генры Джэймс Брук  (руск.)
• Чарлз Батан  (англ.)
• Томас Кларк  (англ.)
• Уільям Джон Кок^[7]
• Джон Томас Купер  (англ.)
• Джон Томас Купер-малодшы
• Эндру Крос  (руск.)
• Уолтар Крам  (англ.)
• Джэймс Камінг  (англ.)
• Джон Фрэдэрык Даніэль  (руск.)
• Чарлз Даўбені  (англ.)
• Эдмунд Дэйві  (руск.)
• Уорэн Дэ ла Ру  (руск.)
• Томас Эверыт  (англ.)
• Уільям Фергюсан
• Джордж Фаўнс  (англ.)
• Э. Фрэмптан
• Дж. П. Гасіё  (англ.)
• Томас Гіл

• Томас Грэм
• Джон Грэм
• Джон Джозеф Грыфін  (англ.)
• Томас Грыфітс
• Уільям Роберт Гроўв  (руск.)
• Чарльз Хейш
• Генры Хенэл  (руск.)
• Томас Хетэрынгтан Генры
• Уільям Герапат  (англ.)
• Томас Чарльз Хоўп  (руск.)
• Ф. Р. Х’юз
• Персіваль Джонсан
• Джэймс Джонстан
• У. Б. Лісан
• Джордж Дыксан Лонгстаф
• Джордж Лоў
• Роберт Макгрэгар  (англ.)
• Чарлз Макінташ
• Джон Мерсер  (англ.)
• Уільям Хэлаўз Мілер  (руск.)
• Томас Мудзі
• Дэвід Мушэт  (англ.)
• Дж. A Пэрыс
• Х. Л. Патынсан
• Томас Пірсал
• Фрэдэрык Пені

• Уільям Хаселдзін Пепіс  (англ.)
• Рычард Філіпс  (англ.)
• en  (англ.)
• Роберт Порэт  (англ.)
• Л. Х. Потс
• Джордж Оўэн Рыз  (англ.)
• Дэвід Босвел Рыд  (англ.)
• Томас Рычардсан  (англ.)
• Морыс Скэнлан
• Оліў Сімс
• Дэнхэм Сміт
• Эдвард Солі-малодшы  (англ.)
• Джон Стэнхаўс  (англ.)
• Рычард Тэйлар (батанік)  (руск.)
• Джон Тэнент
• Э. Ф. Тэшэмахер
• Томас Томсан (хімік)  (руск.)
• Роберт Томсан  (англ.)
• Уілтан Джордж Тэрнер
• Роберт Варынгтан  (англ.)
• Уільям Уэст
• Джэймс Лоў Уілер
• Джордж Уілсан  (англ.)
• Джон Уілсан
• Філіп Ёрк  (англ.)