Дубінкі (Літва)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Дубінкі.

Дубінкі^[1], таксама Дубінгей (літ.: Dubingiai) — мястэчка ў Маляцкім раёне Уцянскага павета Літвы, на беразе возера Асвяя. Адміністрацыйны цэнтр Дубінкаўскай сянюніі.

Мястэчка
Дубінкі
літ.: Dubingiai
Герб
55°03′29″ пн. ш. 25°27′00″ у. д.HGЯO
Краіна	Літва
Павет	Уцянскі
Раён	Маляцкі
Сянюнія	Дубінкаўская
Гісторыя і геаграфія
Першае згадванне	1334
Вышыня цэнтра	183 м
Часавы пояс	UTC+2, летам UTC+3
Насельніцтва
Насельніцтва	208 чал. (2011)
Паказаць/схаваць карты
Дубінкі
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Месцяцца за 20 км на поўдзень ад Малятаў, за 50 км на паўночны ўсход ад Вільні. Згодна з сучаснай афіцыйнай літоўскай класіфікацыяй мястэчка належыць да этнаграфічнага рэгіёну Аўкштота.

Гісторыя

Дубінкаўская зямля ўпершыню згадваецца ў 1334 годзе^[2]. У 1373 і 1377 гадах Дубінкі пацярпелі ад нападаў крыжакоў. У пачатку XV стагоддзя вялікі князь Вітаўт збудаваў каля Дубінак драўляны^[3] замак, у якім заснаваў касцёл Святога Духа.

У канцы XV стагоддзя вакол замка ўтварылася мястэчка. Да пачатку XVI стагоддзя Дубінкі разам з Майшаголай кіраваліся каралеўскімі намеснікамі, пасля сталі ўласнасцю Радзівілаў, а Юрый Радзівіл распачаў тут узводзіць мураваны замак. Па яго смерці ў 1541 годзе мястэчка перайшло да яго сына Мікалая Радзівіла «Рудага», які ў 1564 годзе прыняў кальнівісцкае веравызнанне і перарабіў касцёл на кальвінскі збор. Той зрабіўся месцам пахавання біржанска-дубінкаўскай лініі роду Радзівілаў^[4].

У другой палове XVI—XVII стагоддзях цэнтр Дубінкаўскага княства. У 1547—1548 гадах тут жыла Барбара Радзівіл. У XVII стагоддзі Дубінкі складаліся з дзвюх частак на розных берагах возера — Ціванішак і Лаўрыканцаў^[4]. У 1651 годзе ў мястэчку было 67 дымоў (каля 450 жыхароў), аднак у 1661 годзе ў выніку ваенных спусташэнняў іх колькасць скарацілася да 12^[4].

У 1682 годзе ў Дубінках адбыўся сінод кальвінісцкай царквы Вялікага Княства Літоўскага. У 1777 годзе ў мястэчку адкрылася парафіяльная школа.

Замчышча на літаграфіі з малюнку Напалеона Орды

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай 1795 года мястэчка апынуліся ў складзе Расійскай імперыі. З 1808 года — ва ўладанні Тышкевічаў.

З 1918 года — у складзе Літвы, летняя рэзідэнцыя прэзідэнта Антанаса Смятоны.

23 чэрвеня 1944 годзе мясцовае падраздзяленне Арміі Краёвай ўчыніла гвалт над больш чым 20 жыхарамі-літоўцамі^[5][6] ў адказ за ранейшыя адпаведныя дзеянні да польскіх жыхароў Гліцішкаў літоўскімі калабарацыяністамі^[5][6].

У пачатку XXI стагоддзя на Замкавай гары ў Дубінках праводзіліся археалагічныя раскопкі, падчас якіх былі знойдзены астанкі Радзівілаў. Па аналізе ДНК літоўскія і польскія спецыялісты здолелі ідэнтыфікаваць косці Мікалая Радзівіла Чорнага і Мікалая Радзівіла Рудага. 5 верасня 2009 года астанкі стрыечных братоў былі ўрачыста перахаваныя ў адрэстаўраваных руінах кальвінскага збору^[7].

Насельніцтва

• 1866 — 363 чал., з іх 241 каталік, 102 іўдзеі, 20 праваслаўных.^[8]
• 1897 — 363 чал.
• 1923 — 265 чал.
• 1959 — 102 чал.
• 1970 — 130 чал.
• 1989 — 253 чал.
• 2001 — 229 чал.
• 2011 — 208 чал.

Славутасці

• Замчышча, падмуркі збору (XVII ст.)
• Могілкі каталіцкія, званіца касцёла (1672)

Страчаная спадчына

• Касцёл Св. Георгія (1672)

Галерэя

• 
  Мост да Замчышча
• 
  Падмуркі збору
• 
  Званіца