Мікалай Міхайлавіч Чагін

Мікалай Міхайлавіч Чагін (1823—1909) — рускі архітэктар. Акадэмік архітэктуры, сапраўдны стацкі саветнік. Кіраваў будаўніцтвам праваслаўных храмаў на захадзе Расійскай імперыі (у асноўным тэрыторыя сучасных Беларусі, Літвы і Латвіі).

Мікалай Міхайлавіч Чагін
Дата нараджэння	1823[1]
Месца нараджэння	Арол, Арлоўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	24 мая (6 чэрвеня) 1909 ці 1909[1]
Месца смерці	Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя
Месца пахавання	Мікольскія могілкі Аляксандра-Неўскай лаўры[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя  Расія[1]
Альма-матар	Пецярбургскі тэхналагічны інстытут[d] (1845) Імператарская Акадэмія мастацтваў (1848)
Працаваў у гарадах	Рыга, Вільня, Елгава, Гродна, Фарос і Літва[1]
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў 1923 годзе ў Арле ў небагатай сям’і гандляра абуткам. Скончыўшы гарадское трохкласнае вучылішча, па хадайніцтве мясцовага губернатара М. В. Васільчыкава^[d] быў адпраўлены за казённы кошт вучыцца ў Пецярбургскі тэхналагічны інстытут. Скончыў яго ў 1845 годзе з сярэбраным медалём. Адразу ж паступіў на архітэктурныя курсы ў Пецярбургскую акадэмію мастацтваў, дзе ўзімку вучыўся маляванню і чарчэнню, улетку працаваў на будаўніцтве чыгункі Пецярбург — Масква.

У 1848 годзе Чагін атрымаў дыплом архітэктара. Неўзабаве паступіў на пасаду грамадзянскага інжынера пры Гродзенскай палаце дзяржаўных маёмасцяў. У 1850 годзе быў прызначаны архітэктарам па пабудове праваслаўных цэркваў у Віцебскай і Магілёўскай губернях. У 1850—1854 гадах ён перабудаваў і пабудаваў 124 аб’екты. 13 жніўня 1853 года савет Акадэміі мастацтваў узвёў яго ў званне акадэміка архітэктуры. Ён быў узнагароджаны ордэнамі Святой Ганны III ступені і Святога Станіслава III ступені.

З 3 кастрычніка 1864 года займаў пасаду віленскага губернскага архітэктара^[2]. З’яўляўся прыхільнікам праваслаўнага архітэктурнага канона, з-за чаго быў у фаворы ў М. М. Мураўёва-Віленскага^[3].

У 1885 годзе ў сувязі з адмовай губернатара Жамчужнікава^[d] ў прадастаўленні адпачынку, сыходзіць у адстаўку.

Да 1880-х гадоў Сабор Святых Сымона і Ганны^[d] ў Елгаве моцна састарэў і патрабаваў перабудовы. Гэтая задача была ўскладзена на Чагіна. У канцы 1888 года яго праект быў ухвалены, а ў пачатку 1890 года пачаліся будаўнічыя працы, якія скончыліся ў лістападзе 1892 года.

Адной з самых вядомых пабудоў Чагіна з’яўляецца Свята-Уваскрасенская царква^[d] ў Фаросе (1892). Паводле яго праектаў пабудавана і рэканструявана шмат цэркваў, у тым ліку Петрапаўлаўскі сабор у Мінску^[4].

Памёр 24 мая (6 чэрвеня) 1909 года ў Санкт-Пецярбургу ў доме свайго сына.

Праекты

Беларусь

• Праект Свята-Крыжаўзвіжанскай царквы і іканастаса ў мястэчку Высокае Брэсцкага павета (23 жніўня 1864)^[3].
• Праект і каштарыс на будаўніцтва Свята-Васкрасенскай царквы ў павятовым горадзе Ашмянах (1875)^[5].
• Праект перабудовы Фары Вітаўта ў праваслаўны Сафійскі сабор у горадзе Гродна (1889) — не захавалася.

Галерэя

• Храмы, пабудаваныя, або перабудаваныя па праектах М. М. Чагіна
• 
  Свята-Васкрасенская царква ў Ашмянах
• 
  Званіца касцёла Святой Ганны ў Вільні
• 
  Прачысценскі сабор у Вільні
• 
  Пятніцкая царква ў Вільні
• 
  Свята-Кацярынінская царква^[d] ў Вільні
• 
  Царква Прападобнай Еўфрасінні^[d] ў Вільні
• 
  Свята-Крыжаўзвіжанская царква ў Высокім
• 
  Фара Вітаўта ў Гродне
• 
  Сабор Святых Сымона і Ганны^[d] ў Елгаве
• 
  Сабор Нараджэння Хрыстова^[d] ў Рызе

Зноскі

1. archINFORM — 1994. Праверана 21 сакавіка 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q265049'></a>
2. Памятная книжка Виленской губернии на 1866 год (руск.)
3. Кулагин А. Н. Гродненские зодчие XIX — начала XX веков (новые архивные изыскания). // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Выпуск 24. — Мінск, «Права і эканоміка». — 2018. — С. 80
4. 120 год мастаку-авангардысту Уладзіславу Страмінскаму і іншыя падзеі. // Рэгіянальная газета, 15 лістапада 2013. (бел.)
5. Выдатныя мясціны Архівавана 5 красавіка 2019.. // Ашмянскi раённы выканаўчы камітэт, 16 снежня 2016. (бел.)