Новарасійск

Новарасійск (руск.: Новороссийск) — горад (з 1866 года) у Расіі, краявога падпарадкавання ў складзе Краснадарскага края. Насельніцтва 389,4 тыс. чалавек (2007). Заснаваны ў 1838 годзе. Горад-герой.

Горад Новарасійск руск.: Новороссийск Сцяг[d] Герб Краіна  Расія Рэгіён Краснадарскі край Каардынаты 44°43′ пн. ш. 37°46′ у. д.HGЯO Кіраўнік Vladimir Sinyagovsky[d] Заснаваны 1838 Горад з 1866 Плошча 835 км² Вышыня цэнтра 10 м Насельніцтва ▲ 228 739[1] чалавек (2010) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код 8617; +7 9887 Паштовыя індэксы 353900—353925 Аўтамабільны код 23, 93, 193 Афіцыйны сайт admin.novoros.com Новарасійск на карце Расіі ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Размешчаны на ўзбярэжжы Новарасійскай (Цэмескай) бухты Чорнага мора. Найбуйнейшы порт Расіі на Чорным моры — пасажырскі, грузавыя парты і нафтаналіўная гавань. Адзін з пунктаў базавання Чарнаморскага флоту РФ.

Клімат субтрапічны міжземнаморскі. У зімовы час пануюць паветраныя масы ўмераных шырот, летам трапічных.

Новарасійск — галоўны цэнтр цэментнай прамысловасці на поўдні Расіі (4 цэментавыя заводы), створаны на базе буйных радовішчаў высакаякасных мергеляў. У горадзе знаходзіцца штаб-кватэра буйнага вытворцы цэменту «Новоросцемент».

Развіта машынабудаванне (заводы: «Молат», «Чырвоны рухавік», «Харчмаш», суднарамонтны, радыёзавод «Прыбой» і інш.). Маюцца прадпрыемствы прамысловасці будаўнічых матэрыялаў (выпускаюць шыфер, жалезабетонныя вырабы і інш.). Дрэваапрацоўчая (у тым ліку мэблевая), харчовая (мукамольна-элеватарны камбінат, малочны, піваварны заводы, рыбзавод і інш.), сталеліцейная (завод «Новороссметалл») прамысловасць. Прадпрыемствы чыгуначнага транспарту («Новарасійскі вагонарамонтны завод»).

Насельніцтва

Статыстыка колькасці насельніцтва з 1853 па 2025 Год Колькасць 1853 960 [2] 1866 434 [2] 1870 1 862 [2] 1873 1 622 [2] 1882 7 271 [3] 1896 22 319 [4] 1897 16 897 [2] 1906 43 000 [2] 1913 46 000 [5] 1923 47 700 [5] 1926 67 941 [6] 1931 82 900 [5] 1939 95 240 [7] 1941 96 500 [2] 1943 1 209 [2] 1959 93 461 [8] Год Колькасць 1967 123 000 [5] 1970 132 744 [9] 1973 141 000 [5] 1975 150 000 [10] 1976 150 000 [11] 1979 159 135 [12] 1982 168 000 [13] 1985 176 000 [2] 1986 179 000 [11] 1987 179 000 [14] 1989 185 938 [15] 1990 188 000 [16] 1991 189 000 [17] 1992 190 000 [17] 1993 192 000 [11] 1994 194 000 [11] Год Колькасць 1995 203 000 [17] 1996 204 000 [17] 1997 204 000 [18] 1998 205 000 [17] 1999 204 300 [19] 2000 203 300 [20] 2001 203 300 [17] 2002 232 079 [21] 2003 232 100 [5] 2004 231 500 [22] 2005 231 100 [23] 2006 230 700 [24] 2007 229 200 [25] 2008 227 900 [26] 2009 228 243 [27] 2010 241 952 [28] Год Колькасць 2011 241 800 [29] 2012 246 687 [30] 2013 251 013 [31] 2014 256 580 [32] 2015 262 250 [33] 2016 266 977 [34] 2017 270 774 [35] 2018 273 278 [36] 2019 275 197 [37] 2020 274 956 [38] 2021 262 293 [39] 2023 261 626 [40] 2024 261 937 [41] 2025 261 973 [42]

Гарады-пабрацімы

•  Huangdao District^[d], Кітай (верасень 2020)^[43]
•  Kazashko^[d], Балгарыя (3 чэрвеня 2019)^[44]
•  Брэст, Беларусь (25 красавіка 2014)^[45][46]
•  Вальпараіса, Чылі (8 красавіка 1996)^[47]
•  Варна, Балгарыя (18 чэрвеня 1997)^[48]
•  Гавар, Арменія (лістапад 2009)^[49]
•  Гейнсвіл, ЗША (17 верасня 1988)^[50]
•  Канстанца, Румынія (22 кастрычніка 2002)^[51]
•  Ліворна, Італія (1967)^[52]
•  Плімут, Вялікабрытанія (1956)^{[53][54][…]}
•  Пула, Харватыя (1997)^[55]
•  Самсун, Турцыя (25 кастрычніка 2010)^[56]
•  Тыр, Ліван (25 снежня 2013)^[57]
•  Фергана, Узбекістан
•  Ханты-Мансійская аўтаномная акруга — Югра, Расія (люты 2021)^[58]
•  Хіхон, Іспанія (кастрычнік 1984)^[59]

Вядомыя асобы

• Аляксандр Яўгенавіч Ахрыменка (нар. 1938) — вучоны ў галіне радыёлакацыі, доктар тэхнічных навук (1973), заслужаны дзеяч навукі і тэхнікі БССР (1982)^[60].
• Мікалай Захаравіч Крываручка (1904—1987) — інжынер шляхоў зносін, спецыяліст у галіне рухомага саставу чыгунак.