Прэзідэнцкія выбары ў Малдове (2024)

Прэзідэнцкія выбары прайшлі ў Рэспубліцы Малдова ў два туры: 20 кастрычніка 2024 года першы тур (адначасова з рэферэндумам аб уступленні краіны ў Еўрапейскі саюз) і 3 лістапада 2024 года другі тур.

< 2020   2028 >
Прэзідэнцкія выбары ў Рэспубліцы Малдова

20 кастрычніка 2024 (першы тур) 3 лістапада 2024 (другі тур)
Яўка:	51,68 % (першы тур) 54,34 % (другі тур)
Кандыдат:	Мая Санду	Аляксандр Стаяногла
Партыя:	Незалежны кандыдат	Незалежны кандыдат
Кааліцыя	«Дзеянне і салідарнасць»	Партыя сацыялістаў
Галасоў у першым туры:	656 852 (42,49 %)	401 215 (25,95 %)
Галасоў у другім туры:	930 238 (55,35 %)	750 370 (44,65 %)
Іншыя кандыдаты:	Рэната Вусаты (13,79 %), Ірына Улах (5,38 %), Вікторыя Фуртунэ (4,45 %) и др.
Вынікі першага (злева) і другога (справа) тураў
Вынік выбараў:	Мая Санду пераабрана прэзідэнтам у другім туры

Па выніках першага тура выбараў, ніводны кандыдат не змог атрымаць больш за палову галасоў выбаршчыкаў, таму быў прызначаны другі тур, у якім прынялі ўдзел лідары першага тура Мая Санду і Аляксандр Стаяногла.

Выбарчая сістэма

Дата

17 красавіка 2024 года старшыня парламента Рэспублікі Малдова Ігар Гросу аб’явіў аб правядзенні прэзідэнцкіх выбараў адначасова з рэферэндумам аб уступленні ў Еўрапейскі саюз (ЕС) 20 кастрычніка. Рашэнне было ўхвалена парламентам Рэспублікі Малдова 16 мая^[1][2].

Патрабаванні да кандыдатаў

Канстытуцыя Рэспублікі Малдова (п. 2 арт. 78) вызначае чатыры ўмовы, якім павінен адпавядаць кандыдат у прэзідэнты: мець грамадзянства Рэспублікі Малдова, быць не маладзейшым за 40 гадоў, пражываць у Малдове не менш за 10 гадоў і валодаць дзяржаўнай мовай. Артыкул 80 Канстытуцыі ўстанаўлівае тэрмін паўнамоцтваў: адна асоба не можа займаць пасаду больш за два тэрміны запар^[3].

Працэдура

Кандыдаты могуць быць вылучаныя палітычнай партыяй, выбарчым альянсам ці балатавацца як незалежныя кандыдаты. Яны павінны сабраць не менш за 15 000 подпісаў выбаршчыкаў у сваю падтрымку як мінімум у палове адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак другога ўзроўню Малдовы, у кожным з якіх не менш за 600 подпісаў^[4].

Вынікі выбараў можна лічыць сапраўднымі толькі ў тым выпадку, калі яўка будзе роўная або перавышаць 33 %^[5].

Прэзідэнтам абіраецца кандыдат, які набраў абсалютную большасць галасоў. Калі ніводзін з кандыдатаў не набірае большасці галасоў, другі тур паміж двума кандыдатамі, якія набралі ў першым туры найбольшую колькасць галасоў, праводзіцца праз два тыдні пасля першага тура. Кандыдат, які набраў найбольшую колькасць галасоў у другім туры, становіцца прэзідэнтам^[5].

Кандыдаты

У перыяд з 21 па 31 жніўня ЦВК Рэспублікі Малдова атрымала 23 заяўкі аб рэгістрацыі ініцыятыўных груп у падтрымку 19 кандыдатаў, з якіх 13 заявак былі задаволены^[6]. Двум з гэтых ініцыятыўных груп не ўдалося зарэгістраваць свайго кандыдата на выбарах.

Выбары

Першы тур

Пасля апрацоўкі ЦВК 100 % пратаколаў дзейны прэзідэнт Рэспублікі Малдова Мая Санду набрала 42,49 %, былы генпракурор Аляксандр Стаяногла сабраў 25,95 %^[7].

ЦВК рэспублікі прызначыў на 3 лістапада 2024 года другі тур выбараў, у якім удзельнічаюць Мая Санду і Аляксандр Стаяногла^[8].

Другі тур

Паводле даных ЦВК, пасля апрацоўкі 100 % пратаколаў Мая Санду набірае 55,35 % галасоў, Аляксандр Стаяногла атрымлівае 44,65 %. Яўка на выбарах склала крыху больш за 54 %^[9].

Вынікі

Кандыдат		Суб’ект вылучэння	Першы тур		Другі тур
			Галасоў	%	Галасоў	%
	Мая Санду	Дзеянне і салідарнасць	656 852	42,49	930 238	55,35
	Аляксандр Стаяногла	Партыя сацыялістаў	401 215	25,95	750 370	44,65
	Рэната Вусаты	Наша партыя	213 169	13,79
	Ірына Улах	Незалежны кандыдат	83 193	5,38
	Вікторыя Фуртунэ	Незалежны кандыдат	68 778	4,45
	Васіле Тарлеў	Будучыня Малдовы	49 316	3,19
	Іон Кіку	Партыя развіцця і аб’яднання	31 797	2,06
	Актавіян Цыку	Блок «Разам»	14 326	0,93
	Андрэй Нэстасэ	Незалежны кандыдат	9946	0,64
	Наталля Марар	Незалежны кандыдат	9444	0,61
	Тудар Ульянаўскі	Незалежны кандыдат	7995	0,52
Сапраўдных бюлетэняў			1 546 031	98,82	1 680 608	98,86
Несапраўдных бюлетэняў			18 464	1,18	19 337	1,14
Агулам бюлетэняў			1 564 495	100,00	1 699 945	100,00
Агулам выбаршчыкаў			3 023 506	51,74	3 128 349	54,34
Крыніцы: першы тур, другі тур